Nijmeegse hoogleraar krijgt wetenschapsprijs voor foto zwart gat
Sterrenkundige Heino Falcke van de Radboud Universiteit in Nijmegen krijgt een belangrijke Amerikaanse wetenschapsprijs. Falcke wordt geëerd omdat hij grondlegger is van de onderzoeksgroep die in 2019 de eerste foto van een zwart gat publiceerde.
Falcke ontvangt de Henry Draper-medaille van de National Academy of Sciences. Die prijs wordt één keer in de vier jaar toegekend. Falcke ontvangt een bedrag van 25.000 dollar (ruim 20.000 euro), dat hij moet delen met zijn Amerikaanse collega Sheperd Doeleman.
Het is de derde keer dat een wetenschapper uit Nederland de medaille ontvangt. In 1921 ging de onderscheiding naar Pieter Zeeman, die in 1902 al de Nobelprijs voor de Natuurkunde had gewonnen. In 1955 werd de medaille toegekend aan Hendrik van de Hulst.
Eerder deze maand kreeg het team van Falcke al een prijs van de Britse Royal Astronomical Society voor de afbeelding van het zwarte gat. De foto werd bovendien uitgeroepen tot de belangrijkste wetenschappelijke doorbraak van 2019.
Zwarte gaten zijn plekken in het heelal waar de zwaartekracht zo groot is, dat niets eraan kan ontsnappen, zelfs licht niet. Alles wat in de buurt komt, wordt opgeslokt en verscheurd. Zwarte gaten zelf zijn dan ook niet te zien, maar we kunnen wel waarnemen waar het licht vervormt en verdwijnt. Falcke doopte dat gebied „de schaduw van het zwarte gat”. Die ring van licht is ook te zien op de historische afbeelding van het team van Falcke, de Event Horizon Telescope. Het zwarte gat staat in de kern van sterrenstelsel Messier 87, op 55 miljoen lichtjaar afstand van de aarde. Het gefotografeerde gat heeft een doorsnee van 40 miljard kilometer, de schaduw die de wetenschappers zagen is 100 miljard kilometer groot. Het gat is 6,5 miljard keer zo zwaar als onze zon.