Koningin Beatrix en Kwasniewski hebben zondag een kerkdienst bijgewoond in de Mariakerk ter gelegenheid van zestig jaar bevrijding Breda. Een aantal Poolse strijders ging daar op 29 oktober 1944 naar de kerk voordat ze Breda binnentrokken.

De dienst werd geleid door de Poolse priester K. Obiedzinski en grotendeels in het Pools gehouden. Pastor J. Witteveen van de Mariaparochie citeerde in zijn welkomstwoord uit de annalen van de kerk: „Op zondagmorgen 29 oktober 1944 zat mijn kerk vol met Polen. Hier is God voor het eerst bedankt voor de bevrijding.” Witteveen noemde het een eer om weer in dezelfde kerk te zijn om God te danken.

Na de oorlog bleven veel Poolse strijders noodgedwongen in Nederland achter, omdat Polen na de oorlog communistisch werd. Met het oplezen van de ongeveer veertig Nederlandse plaatsnamen waar Poolse strijders begraven liggen, werden de gevallen Polen tijdens de kerkdienst herdacht.

Na de kerkdienst legden de Koningin en de president een krans op het Poolse ereveld aan de Vogelenzanglaan. Na het zegenen van de graven en onder het voorlezen van alle tachtig namen van de daar begraven strijders, legden basisschoolkinderen bloemen bij de graven.

Aansluitend ging het gezelschap naar de Poolse militaire begraafplaats aan de Ettensebaan, waar ruim 160 Polen hun laatste rustplaats vonden. Daar legden de Koningin en de president een krans onder het monument met het opschrift ”Za wasza i nasza wolnosc”, ”Voor uwe en onze vrijheid”.

De Poolse minister van Defensie legde een krans bij het graf van generaal Stanislaw Maczek onder wiens leiding de Eerste Poolse Pantserdivisie in 1944 Breda bevrijdde. Maczek overleed twaalf jaar geleden op 102-jarige leeftijd.

Voorzitter A. Stopa van de Vereniging Eerste Poolse Pantserdivisie Nederland sprak de hoop uit dat jongeren overtuigd blijven van de noodzaak om te blijven herdenken. De publieke belangstelling bij beide kransleggingen was groot.

Polen dringt er bij de Nederlandse overheid niet op aan om de eigen oorlogsveteranen alsnog een officiële onderscheiding te geven. Dat heeft de Poolse president Aleksander Kwasniewski zaterdag gezegd tijdens zijn tweedaagse bezoek aan Nederland. Hij vindt het wel zijn humane plicht om de gesneuvelde Polen, die in veel landen liggen begraven, te herdenken.

Onlangs had prins Bernhard nog geopperd om de Poolse soldaten te eren met een officiële onderscheiding voor hun bevrijdingsstrijd in Nederland. Premier Balkenende herhaalde zaterdag het standpunt van het kabinet dat dit niet kan, omdat een postume onderscheiding op formele bezwaren stuit. Bovendien zijn de Polen al wel geëerd met andere militaire eretekens.

Het was de afsluiting van een lang weekeinde herdenken van zestig jaar Bevrijding dat vrijdag begon met een herdenkingsconcert in de Grote Kerk. Zaterdag waren duizenden Bredanaars op de been om de Poolse oud-strijders in de stad te verwelkomen.

De ongeveer 100 veteranen legden ongeveer dezelfde route als zestig jaar geleden af in originele geallieerde legervoertuigen uit de Tweede Wereldoorlog. Het gezelschap stond na het defilé stil bij een deze week teruggeplaatste, volledig gerestaureerde tank. De Polen deden deze Duitse Panzer-D tank uit 1943 in 1945 aan Breda cadeau als symbool van de overwinning. De veteranen sloten de dag af met ontvangst op het stadhuis door burgemeester Van der Velden.