De Amerikaanse baptist Lon Graham promoveert dinsdag op Ryland aan de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam. In zijn dissertatie ”All Who Love Our Blessed Redeemer” (”Allen die onze gezegende Verlosser liefhebben”) zet hij de contouren van een „baptistische katholiciteit” uiteen. Graham is voorganger van The Woods Baptist Church in Tyler (Texas).

Ryland geloofde dat ieder christen verplicht is om allen lief te hebben die de Heere Jezus in ernst liefhebben, zo licht Graham desgevraagd toe. „Zijn katholiciteit is ten diepste geworteld in de eenheid met Christus. Een christen kan medegelovigen accepteren omdat Jezus hen accepteert. Rylands katholiciteit is christocentrisch en sterk gestempeld door de Heilige Geest, Die gelovigen met elkaar verenigt. Als iemand tot Christus behoort, van welke denominatie dan ook, is hij of zij mijn broeder of zuster, zo stelde Ryland.”

Gematigd calvinist

Ryland jr. –onderscheiden van zijn vader, die ook baptistenpredikant was– staat symbool voor de overgang van het hypercalvinisme van John Gill naar het gematigde calvinisme in de achttiende eeuw. Graham: „Ryland geloofde in de plicht van elk mens om het Evangelie te geloven. De hypercalvinisten geloofden daarentegen dat alleen de uitverkorenen het vermogen daartoe hadden en dus ook de plicht. De niet-uitverkorene heeft die kracht niet, dús ook niet de plicht.”

Ryland beriep zich hierbij op Jonathan Edwards: Mensen hebben weliswaar niet het „morele” vermogen, maar wel het „natuurlijke” vermogen. „Daarom zijn zij verantwoordelijk om het Evangelie te geloven. De wonderlijke eenheid met Christus komt pas tot stand als ze wederzijds is, dat wil zeggen: zij is een hartelijke, vrijwillige en geestelijke relatie.”

Ryland werd op dit punt sterk beïnvloed door de baptist Andrew Fuller, die verantwoordelijk was voor de ontwikkeling van het particuliere baptisme naar een baptisme dat de nadruk legde op een heilige levenswandel en een sterke missionaire roeping, wat vooral openbaar kwam bij William Carey. Graham: „In de tijd van Ryland werd zending steeds belangrijker. Door de opkomst van de handel ontdekte men de niet-christelijke wereld. Carey was dol op de dagboeken van de ontdekkingsreiziger James Cook. Christenen koesterden een sterker wordende hoop op de wederkomst van Christus. Zij geloofden dat het einde van de eeuwen op hun schouders lag. Daarom moest het Evangelie gebracht worden in de gehele wereld.”

Van invloed op Ryland was vooral ook John Newton. Graham: „Deze laatste waarschuwde Ryland voor zijn soms te felle polemische toon. Hoogmoed was voor Newton de vijand van katholiciteit. Hij viel eens over de opmerking van Ryland dat hij de arminianen zo sterk de les had gelezen. Je kunt je tegenstander beter winnen dan beledigen, vond Newton. Hij introduceerde nadrukkelijk ook het missionaire element in Rylands katholiciteit. Hij was bang voor de schade die kerkelijke verdeeldheid bracht op het zendingsveld.”

Ryland was calvinist én baptist. Kan dat?

„Ryland was een calvinist, maar niet in de zin van de latere uitgewerkte verbondstheologie in de Westminster Confessie en de Drie Formulieren van Enigheid. Het calvinisme behelsde voor hem vooral de leer van de verzoening: God redt mensen uit vrije genade. Het baptisme typeerde vervolgens zijn leer van de kerk en de geloofsdoop.”

Ryland staat voor Graham „model” voor moderne baptisten en alle andere christenen in het leren van andersdenkende christenen. „In onze verdeelde wereld is het noodzakelijk om wegen te vinden om met anderen samen te werken teneinde verdere verdeeldheid te vermijden. Er zullen altijd verschillen zijn tussen christenen. Ryland houdt ons echter een brede eenheid voor zonder daarbij de eigen overtuigingen te compromitteren.”