Janoekovitsj gaat aan de leiding in Oekraïne
Premier Viktor Janoekovitsj en zijn hervormingsgezinde rivaal Viktor Joesjtsjenko zijn zondag de winnaars geworden van de Oekraïense presidentsverkiezingen. Dat blijkt uit de eerste voorlopige uitslagen. Uit een tweede ronde op 21 november moet blijken wie van hen het nieuwe staatshoofd wordt.
Na het tellen van 30 procent van de stemmen had Janoekovitsj met 47,3 procent een voorsprong op Joesjtsjenko, die op dat moment op 32,7 procent stond. De meeste exit polls duidden juist op een nipte overwinning voor Joesjtsjenko.
Volgens een peiling kreeg Joesjtsjenko 45,2 procent, tegen 36,8 procent voor de premier, de favoriet van Rusland en van scheidend president Koetsjma. In de tweede peiling had de liberaal een nipte voorsprong van 41,98 procent tegen 40,11 procent voor Janoekovitsj. Een derde peiling wees echter weer op een zege voor Janoekovitsj.
De verkiezingen zijn bepalend voor de koers die Oekraïne de komende vijf jaar gaat varen: oostwaarts of westwaarts. Joesjtsjenko bepleit op het Westen gerichte hervormingen; Janoekovitsj wil juist meer aansluiting bij Rusland. De opkomst bedroeg 76 procent.
Zowel de oppositie als buitenlandse waarnemers maakten zondag melding van problemen. Vooraf gaven verschillende westerse landen aan te vrezen dat de verkiezingen niet eerlijk zouden verlopen. De Verenigde Staten dreigden zelfs al met sancties.
„Een groot aantal onregelmatigheden” verstoorde de verkiezingen, aldus Edil Baisalov van het Europees Netwerk van Verkiezings Waarnemers Organisaties (Enemo). Zo werden tientallen mensen weggestuurd bij stembureaus omdat hun namen niet op de kieslijsten voorkwamen. Later mochten ze alsnog stemmen. Het zou vooral zijn gegaan om aanhangers van Joesjtsjenko.
Enemo vertegenwoordigt waarnemers uit zestien landen van de voormalige Sovjet-Unie en Oost-Europa. Het had waarnemers bij 300 van de ongeveer 33.000 stemlokalen. Er waren ook berichten over stemlokalen die te laat opengingen en van andersoortige intimidatie van kiezers.
Het persbureau Oenian meldde dat meer dan honderd leden van regionale kiesraden geen toegang kregen tot stembureaus in bolwerken van de oppositie in het oosten van het land. In Odessa aan de Zwarte Zee werden een politicus van de oppositie en het hoofd van een kieslokaal door de politie aangevallen, meldde de oppositie.
Uit vrees voor botsingen met aanhangers van de regering gelastte de oppositie een aantal voor zondag geplande betogingen af. De autoriteiten zetten bijna 150.000 militairen en politieagenten in om rellen te voorkomen. Het kantoor van de kiesraad in Kiev was door een enorm kordon aan agenten en militairen van de buitenwereld afgesloten.
De economische opleving van de afgelopen jaren komt slechts ten goede aan een kleine bovenlaag van de bevolking. In grote delen van het land heerst grote armoede.
