Door de rente lang vast te zetten, koop je zekerheid. Maar die zekerheid is grotendeels een schijnzekerheid. Zoals je bij een verzekering premie betaalt voor het risico op financiële tegenslag, betaal je bij rente opslag om zekerheid te kopen. Je draagt het financiële risico over aan de geldverstrekker en ‘verzekert’ je tegen het risico van een rentestijging.

Bij het lang vastzetten van de rente moet je je niet louter blindstaren op het lage rentepeil, maar je ook afvragen wat de kosten zijn, of je van die zo-lang-mogelijke-lengte gebruik gaat maken, en of het risico op rentestijging nu werkelijk zo groot is.

Even terug in de tijd. In 1981 stond de rente op ongeveer 13 procent. Vanaf 1951 was de rente stapsgewijs alleen maar omhoog gegaan. Hadden we toen geleefd en dit vooraf geweten, dan zou onze eerste reactie zijn geweest: Lang vastzetten? Slim!

In een oud softwarepakket vond ik dit historische scenario terug. Ik heb dit eens doorgerekend voor de hypotheekvormen aflossingsvrij, annuïteit en lineair. Ik ben uitgegaan van verschillende rentevaste perioden, variërend van maandelijks flexibel tot maximaal vast. Het bleek dat je bij aflossingsvrij het beste de rente zo lang mogelijk kon vastzetten. Bij de hypotheekvorm annuïteit was de meest goedkope keus echter twintig jaar vast en bij een lineaire hypotheek zelfs slechts vijftien jaar. Aflossen is namelijk ook een zekerheid tegen een rentestijging. Het risico wordt daardoor steeds kleiner, de noodzaak om je maximaal te ‘verzekeren’ tegen een rentestijging neemt dan ook af. Zelfs bij een stijgende rente.

Ga je ook daadwerkelijk gebruik maken van een lange rentevaste periode? De gemiddelde hypotheek loopt elf jaar en na twintig jaar is 80 procent van de hypotheken al opgeheven. Het grootste deel van de mensen zet zijn hypotheek eerder stop. Dat kan door extra aflossen vanuit bijvoorbeeld een erfenis of het oprichten van een familiebank, maar ook door overlijden, oversluiten of emigreren. Maar ook door nieuwe hypotheekvormen, een ander belastingstelsel of wanneer je geen gebruik kunt maken van de verhuisregeling.

Dat laatste doet gemiddeld maar een paar procent van de mensen. Vaak zetten ze hun rente lang vast omdat ze in combinatie met deze regeling denken dat ze altijd de hypotheek kunnen meeverhuizen.

Is verder het risico van een rentestijging ook werkelijk zo groot als hij lijkt? Geld wordt langzaam minder waard. Dit heet inflatie. In de winkel betaal je voor een kar vol boodschappen haast het dubbele vergeleken met twintig jaar geleden. Een schuld van nu voelt heel anders dan diezelfde schuld over twintig jaar. Het gaat om dure euro’s, die je nú extra betaalt om het risico van een rentestijging over twintig jaar te voorkomen. Ook door een carrière verandert de gevoelswaarde van geld. Als je al gebruik maakt van een rentevaste periode en daarnaast volledig aflost, moet je je afvragen of je door lang vastzetten niet betaalt voor een stukje schijnzekerheid.

De auteur is Master of Financial Planning. Volgende keer schrijft hij over een huis kopen voor een studerend kind. Suggesties of vragen? financieel@refdag.nl