De officiële aanklacht tegen president Donald Trump is „aanzetten tot rebellie.” Volgens de Democraten jutte de president zijn aanhangers op in een toespraak, vlak voor de bestorming van het Capitool vorige week woensdag. Daarbij vielen in totaal vijf doden en enkele tientallen gewonden.

„Het geweld was een direct gevolg van zijn retoriek en de ongefundeerde claims over fraude bij de presidentsverkiezingen afgelopen november”, zo zeiden de Democratische afgevaardigden in het urenlange debat over de afzetting. De voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, noemt Trump „een gevaar voor de nationale veiligheid, democratie en de grondwet.”

Ook onder Republikeinse afgevaardigden zijn er die Trump verantwoordelijk houden voor de bestorming van het Capitool. Tien van hen stemden daarom voor impeachment. Niet eerder waren er zoveel partijgenoten van een president die voor afzetting van hun eigen man stemden.

Onder de voorstemmers was vooraanstaand partijlid Liz Cheney, dochter van de voormalige vicepresident Dick Cheney. Zij neemt het Trump kwalijk dat hij niet onmiddellijk en krachtig ingreep. „Nooit heeft een president van de VS zijn ambt en zijn eed aan de grondwet zo verraden.”

Verdeeldheid

De meeste Republikeinse afgevaardigden voelen om verschillende redenen echter niets voor impeachment. Een groep blijft achter de president staan, al is die de achterliggende dagen wel geslonken. Zij herinnert er bij herhaling aan dat de acties van de beweging Black Lives Matter in het achterliggende jaar „vele malen” gewelddadiger waren. Enkelen van deze groep stellen dat niet Trump-aanhangers maar leden van de militante, linkse beweging Antifa het Capitool hebben bestormd.

Andere Republikeinen vinden weliswaar dat Trump (enige) verantwoordelijkheid draagt voor de Capitoolbestorming, maar achten afzetting onverstandig. De Republikeinse leider in het Huis, Kevin McCarthy, zegt dat door impeachment de verdeeldheid in de VS zal toenemen: „Het Congres moet zich juist focussen op het verenigen van de Amerikanen.”

Het debat werd gevoerd in de zaal waar een week eerder een groep Capitoolbestormers binnendrong. Sindsdien is de beveiliging van het gebouw fors opgeschroefd. Zwaar bewapende manschappen van de Nationale Garde zijn overal aanwezig om ongeregeldheden te voorkomen.

Het is nu aan de Senaat om over de afzetting te stemmen. Als die met een tweederdemeerderheid voor stemt, zal Trump als eerste Amerikaanse president ooit via een impeachmentprocedure worden afgezet. Naast alle Democratische senatoren moeten minstens zeventien Republikeinen voorstemmen. De vraag is of dat dit lukt. Van doorslaggevende betekenis kan de opstelling van de Republikeinse Senaatsleider Mitch McConnell zijn. Hij heeft laten doorschemeren dat het optreden van Trump rond de bestorming van het Congres reden kan zijn voor afzetting. Onduidelijk is echter of hij het voorstel daartoe gaat steunen. Politieke analisten zeggen dat een bijkomende overweging voor McConnell kan zijn een afzetting van Trump diens rol in de partij fors beperkt.

Oproep Trump

Het is nog onduidelijk wanneer de Senaat over de afzetting zal stemmen. Dat kan mogelijk nog maanden duren. Mitch McConnell vindt de impeachmentprocedure niet iets dat snel moet worden afgewerkt. Daarom honoreert hij de oproep van de Democratische Senaatsfractie niet om eerder van reces terug te komen. Bovendien vindt McConnell dat nu eerst alle aandacht uit moet gaan naar een ordelijke machtsoverdracht, volgende week woensdag.

President Trump riep woensdag door middel van een persbericht en een sms-bericht zijn aanhangers op om kalmte te bewaren. Hij noemde de bestorming van het Capitool „choquerend en verdrietig.” „In het licht van de recente berichten over meer geplande demonstraties, dring ik aan op geen geweld, geen wetsovertredingen en geen vandalisme. Ik roep alle Amerikanen op de gemoederen te bedaren.”

De aanstaande president Joe Biden riep het Congres op om niet alleen druk te zijn met de afzettingsprocedure, maar ook aandacht te houden voor de aanpak van de coronapandemie en het herstel van de economie.