Aan koningin Beatrix de eer om volgende week vrijdagmiddag de officiële opening van de Floriade, een initiatief van de Nederlandse Tuinbouwraad, voor haar rekening te nemen. De maanden erna is het park bij het Noord-Hollandse Vijfhuizen voor het grote publiek. Op 20 oktober gaan de poorten weer dicht en is de vijfde Nederlandse wereldtuinbouwtentoonstelling geschiedenis. De volgende aflevering zal -zoals gebruikelijk- tien jaar op zich laten wachten.

De Floriade schetst in de eerste plaats een beeld van de (Nederlandse) tuinbouw: bloemen, bollen, planten, bomen, struiken, heesters, groenten, fruit, paddestoelen en noem maar op. Een voorbezichtiging van het park staat echter vooral in het teken van (grote) getallen. Waar 150 jaar geleden het laatste water uit de toenmalige Haarlemmermeer werd weggepompt, ligt nu een supertuin ter grootte van 65 hectare. Tuin- en landschapsarchitect Niek Roozen tekende voor het ontwerp. Hij heeft twee hoofddoelen: bezoekers moeten door het zien van „verrassende dingen” een „leuke dag” hebben én de tuinbouwsector dient zich goed te kunnen presenteren.

Roozen kreeg al een paar jaar geleden de beschikking over een zo goed als maagdelijk landschap, doorsneden door de monumentale Geniedijk. Plus een ruim twintig jaar oud stuk bos en een zandwinningsplas. Op dit terrein onder de rook van Hoofddorp, Haarlem en Schiphol (afhankelijk van de windrichting) kan het publiek vanaf volgende week zaterdag ruim 300 Nederlandse inzendingen bewonderen, plus nog eens zo’n dertig uit het buitenland. „Het gaat om kleine tuintjes van een paar vierkante meter tot kolossale landen- en stedenpaviljoens”, legt pr-medewerker Olof Spanjaart uit.

Hij leidt voor de zoveelste keer bezoekers rond. „Als je dit een paar keer in de week doet, voel je dat op den duur wel”, grijnst hij. Inderdaad, 65 hectare is groot genoeg om zelfs de fanatiekste beentjes moe te krijgen. De Floriade-organisatie heeft alle vertrouwen in het gekozen concept. „We rekenen op 3 miljoen bezoekers, van wie eenderde uit het buitenland”, aldus Spanjaart.

Voor die bezoekers is er voor ruim 70 miljoen euro verspijkerd in het park, nog los van de individuele inzendingen. Na de vorige editie van de Floriade, in 1992 bij Zoetermeer, overheersten verhalen over financiële tekorten. Dat overkomt de organisatie niet weer, zo luidt het vaste voornemen. Sponsors zorgen voor een flinke injectie. Spanjaart: „Er is nu zo veel mogelijk werk uitbesteed, inclusief de bijbehorende risico’s. Tien jaar geleden wilden we te veel zelf doen.” Bij „minder dan 3 miljoen bezoekers” draait het evenement quitte.

Groene stroom
De Floriade is verdeeld in drie gebieden: bij het Dak, naast de Berg en aan het Meer. Dat dak blijkt een immens zonnepaneel te zijn, vlak bij de noordingang. Het gevaarte van geelgespoten staal en glas is meer dan vier voetbalvelden groot en is in staat in een groot deel van de energiebehoefte van de Floriade te voorzien. De groene stroom wordt overigens gewoon in het normale netwerk gepompt.

Het dak overkapt permanente en wisselende binnententoonstellingen (zie kader). Dat maakt het prikken van een datum voor een Floriade-bezoek al direct minder eenvoudig. Wie van bolbloemen houdt, moet snel gaan, voor rozenliefhebbers is eind augustus nog vroeg genoeg. Wie die knoop moeilijk kan doorhakken, is wellicht getroost met de gedachte dat er los van de thema’s ook nog genoeg te zien valt.

De Big Spotters’ Hill bijvoorbeeld. Zonder twijfel het spectaculairste onderdeel van de Floriade. De heuvel heeft dezelfde afmetingen als de piramide van Cheops in Egypte: 230 bij 230 meter en 40 meter hoog. Daarvoor waren 40.000 vrachtwagens met 500.000 kubieke meter zand nodig. Al die zandauto’s achter elkaar vormen een colonne van de Haarlemmermeer naar Parijs, zo bedachten de pr-mensen. Zo’n 1100 kilo graszaad heeft de heuvel zijn groene aanzien gegeven.

Voor sportievelingen is het beklimmen van de tientallen traptreden een uitdaging. Maar iedereen kan boven komen, dankzij 25 volautomatische voertuigjes. De blauw-groen gekleurde Cybercaps -ook geschikt voor rolstoelers- kruipen zigzaggend tegen de heuvel omhoog. Een ’slim’ in het asfalt verwerkt kabelsysteem moet voorkomen dat de karretjes-zonder-chauffeur onverhoopt van de piramide afduikelen.

Boven wacht een kunstwerk van Auke de Vries, dat nog het meest weg heeft van een grote klok. Hoewel, de klepel ontbreekt. De Vries wil „de ruimte” uitbeelden, „dat vreemde niks boven ons hoofd.” Los van deze diepzinnigheden biedt de Big Spotters’ Hill een fenomenaal uitzicht. Over het Floriade-terrein, waarbij de gekleurde stand -in de vorm van een reusachtige vlinder- van Wageningen Universiteit en Researchcentrum in het oog springt. Ook Schiphol is bij helder weer goed te zien. En Haarlem. En de duinen daarachter.

Dakterrassen
Het gebied naast de Berg herbergt ook De Groene Stad, een kijkje in de keuken van wonen, werken en recreëren in 2010. Tuinen, hoe kan het ook anders, voeren in deze stad van de toekomst de boventoon. En het moet gezegd: menig bezoeker zal staan likkebaarden bij de fraai aangelegde dakterrassen met volop groen en sloten water. Het kan nóg avontuurlijker, in het boslandschap. Een strowoning met leem of een boomhuis is misschien wat te ver gezocht, maar met een ecocaravan kun je best voor de dag komen bij milieubewuste vrienden.

Op naar aan het Meer. Daarvoor is een wandeling over de provinciale weg N205 en de snelle busbaan Zuidtangent noodzakelijk. De ”Bridge of life” is er goed voor. Er duikt steeds meer kunst op langs de paden. „Nee, geen bordjes erbij”, legt Spanjaart uit. „Kunst moet zelf het verhaal vertellen.” In het glooiende gras worden letters zichtbaar: ”Feel the art of nature”, het hoofdthema van de Floriade. Oftewel voelen, zien, proeven en ruiken. En beleven. In totaal zijn hier 1 miljoen bollen -tulpen, hyacinten en blauwe druifjes- de grond ingegaan. Als die straks staan te bloeien, kunnen ze gegarandeerd op veel aandacht rekenen. Na de bloeiperiode nemen een- en tweejarige planten het stokje over.

Emotietuinen
Aan het Meer is vooral een verzameling tuinen in de klassieke zin van het woord te zien. Voor wie echt van tuinieren houdt, is dit waarschijnlijk hét hoogtepunt van de Floriade: emotietuinen (Spanjaart: „Voel je al wat?”), een moerasgebied met ’wilde’ orchideeën, een bosplas met de „grootste collectie” waterlelies (ongeveer 150 variëteiten). In een hoek de Laatste Tuin, waar aandacht is voor het einde van het leven, in de vorm van grafbeplanting, grafzerken en een grafkelder.

Staatsbosbeheer schiet in de roos met zijn Stadsnatuur-speelbos. Dit wordt een topper voor de jeugd. Doorkijkjes, smalle paadjes, hangbruggen en dicht struikgewas vormen de ingrediënten voor een echte ontdekkingstocht. Via een pontonbrug van het leger belandt de bezoeker ’in het buitenland’. Tal van exotische tuinen en bouwsels bieden hier een boeiend schouwspel. Nederlandse bollen mogen wereldberoemd zijn, Maleisië, Thailand, Indonesië, India, Pakistan en Japan weten ook zonder deze producten wel hoe ze een tuin moeten opfleuren.

Blikvanger blijft het paviljoen van gastheergemeente Haarlemmermeer. Wat het voorstelt? „Tja, ik zie er een vleugel in”, raadt Spanjaart. Dat kan, Schiphol is immers in de buurt. De New Yorkse architect Hani Rashid denkt Haarlemmermeer met het bouwsel -waar geen haakse hoek aan te ontdekken valt- neer te zetten als een gemeente op de scheiding van land en water. Vanaf de beide dakhelften storten twee waterstromen zich naar elkaar toe. De bezoeker staat ertussen, met wat glasplaten als paraplu. Voor een hoop geld is zelfs trouwen hier straks mogelijk. „In dit deel van Nederland zitten nogal wat vermogenden”, weet de in Haarlem woonachtige Spanjaart.

Educatief aspect
De Floriade is groots, in vele opzichten. Een tripje richting Noord-Holland is zonder meer de moeite waard. Hoewel de hedendaagse toerist niet zonder modern vermaak -er is op gezette tijden theater, zang, dans, kleinkunst- lijkt te kunnen, is de wereldtuinbouwtentoonstelling niet te vergelijken met een pretpark. „Dat zijn we absoluut niet”, verzekert Spanjaart. „Hier ligt het accent veel meer op het educatieve aspect.”

Dat heeft ook nadelen. Hoewel er voor het vervoer gebruik kan worden gemaakt van een treintje en twee open boten, blijft de benenwagen de beste manier om alles goed te bekijken. Het is echter de vraag of bijvoorbeeld kinderen zo veel uithoudingsvermogen aan de dag willen leggen. Akkoord, de Floriade telt tal van leuke speeltuintjes -met ’gezonken’ piratenschepen, glijbanen en vuurtorens-, maar om daar nou een kwart van de dag door te brengen terwijl er nog hectares en kilometers liggen te wachten…?

Over grote getallen gesproken. De toegangsprijs van 17 euro voor volwassenen en 8,50 euro voor kinderen vanaf 4 jaar is bepaald aan de stevige kant. Zeker als het hele gezin meewil. „Dat horen we vaker”, erkent Spanjaart. „Maar voor een attractiepark betaal je tegenwoordig ook zoveel”, verdedigt hij zijn organisatie. En dus is de Floriade toch een beetje een pretpark.

Na oktober zullen de meeste stands het veld ruimen. Voor de gemeente Haarlemmermeer rest dan een begin van een prachtig, permanent recreatiegebied -er wordt op termijn gestreefd naar 2000 hectare- en een paar fikse stroken infrastructuur. En zo staat de gemeente in verscheidene opzichten op de kaart.

Floriade 2002 is geopend van 6 april tot 20 oktober, dagelijks van 9.30 tot 19.00 uur. Kaarten (17 euro voor volwassenen en 8,50 euro voor kinderen van 4 t/m 12 jaar) zijn aan de kassa te koop, maar ook bij onder meer ANWB-vestigingen, plaatselijke VVV’s en de Nederlandse Spoorwegen (trein plus toegang). Een standaardabonnement kost 55 euro, een midweekabonnement 42 euro en een kinderabonnement 27,50 euro. Informatienummer: 0900-0555 (25 eurocent per minuut). Voor meer gegevens: www.floriade.com.