De redactie sluit dit liveblog.

Zwangere vrouwen met gezondheidsproblemen en zwangere vrouwen met een hoge kans om coronapatiënten tegen te komen vanwege hun werk, moeten zich wel laten inenten tegen het coronavirus. Dat meldt de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie (NVOG) vrijdag.

Zwangere vrouwen die in de acute zorg werken, kunnen zich volgens de NVOG gewoon laten inenten, dat raadt de vereniging zelfs aan.

De GGD raadde zwangere vrouwen onlangs nog af om zich te laten inenten, omdat nog niet genoeg bekend is over de gevolgen. Er zijn volgens de GGD geen aanwijzingen dat het daadwerkelijk nadelige gevolgen heeft.

Vrouwen die borstvoeding geven kunnen zich volgens de NVOG ook laten inenten. „Toekomstige studies moeten de veiligheid definitief bevestigen”, staat op de site van de NVOG.

De Limburgse ziekenhuizen en ambulancediensten die klaar zijn met het inenten van medewerkers die in de acute zorg werken, sturen de overgebleven doses van het coronavaccin door naar ziekenhuizen die een tekort hebben.

In Limburg zijn bijna alle medewerkers van de acute zorg ingeënt, meldt het Maastricht UMC+. Twee Limburgse ziekenhuizen zijn al helemaal klaar.

De doses van het vaccin werden woensdag ontdooid en zijn vanaf dat moment vijf dagen te gebruiken.

Het aantal inentingen per regio wordt bepaald aan de hand van het percentage coronazorg dat is geleverd. Limburgse ziekenhuizen hebben veel zorg geleverd en kregen daarom veel vaccins toegestuurd, aldus het Maastricht UMC+ in een verklaring.

Tot nu toe zijn zo’n 26.000 medewerkers in de acute zorg gevaccineerd met het coronavaccin, meldt het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). Vrijdag zijn 11.000 medewerkers ingeënt, donderdag waren dat er 9000 en woensdag 6000.

In het weekeinde gaan de vaccinaties door. Sommige kleine ziekenhuizen zijn al klaar. De laatste levering vaccins wordt maandag uitgeleverd. Deze inentingen kunnen tot en met vrijdag worden geplaatst, aldus het LNAZ.

Woensdagochtend ging de eerste lading van 33.000 doses vanuit het landelijk distributiepunt in Oss de deur uit richting tientallen ziekenhuizen in Nederland. Deze doses zijn bestemd voor ongeveer 40.000 medewerkers in de acute Covid-zorg, verwacht het LNAZ. Daaronder vallen onder anderen medewerkers op de ic-afdelingen en ambulancepersoneel.

De directeur Operaties van Defensie Boudewijn Boots zegt dat Defensie de hulp aan de zorg niet lang meer op grote schaal kan volhouden. In het Reformatorisch Dagblad zegt hij dat de hulp snel afgeschaald gaat worden. „We zullen moeten afschalen. Niet naar nul, daarvoor is de crisis te groot, maar wel fors minder”, aldus de militair tegen de krant. Het is volgens Boots niet de taak van Defensie om gaten in de zorg op te vullen. Boots uit in de krant ook kritiek op de aanpak van de coronacrisis door de overheid. Hij vindt dat centrale aansturing ontbreekt en dat er daardoor geen slagvaardigheid is.

Lees ook

Defensie kritiseert gebrek aan slagkracht tegen corona

Lees ook

Leger schiet zorg te hulp

Brandweerlieden gaan het personeel van verpleeghuis Gooiers Erf in Hilversum helpen vanwege een corona-uitbraak onder bewoners en personeel. De brandweermensen helpen bij ondersteunende taken, zoals het schenken van koffie, helpen tijdens het eten en het maken van een praatje met bewoners. De hulp begint maandag. Waarschijnlijk blijft de brandweer een maand lang ondersteuning bieden.

De brandweermensen komen uit de regio’s Gooi en Vechtstreek en Flevoland. De inzet gaat niet ten koste van de bereikbaarheid van de brandweer, zegt de commandant van het korps Gooi- en Vechtstreek. Het gaat vooral om mensen met een ondersteunende rol, niet om brandweermensen die dienst hebben. „Ik ben er enorm trots op dat we deze hulp als brandweer kunnen bieden en dat we dit op heel korte termijn hebben kunnen regelen. Het is mooi dat we elkaar in deze moeilijke tijden kunnen ondersteunen”, aldus commandant John van der Zwam.

Ook de Eerste Kamer heeft ingestemd met een wetswijziging die zorgt voor een stevigere basis onder de testverplichting die sinds vorige maand geldt voor mensen die naar Nederland reizen uit gebieden waar een verhoogd risico geldt op besmetting met het coronavirus. Alleen de FVD-senatoren stemden tegen.

Vervoersmaatschappijen mogen alleen nog reizigers uit risicogebieden meenemen naar Nederland met een negatieve testuitslag. Het kabinet wil zo voorkomen dat mensen het coronavirus mee terugnemen, laat staan de gemuteerde en daardoor besmettelijkere varianten die rondgaan in het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika.

Die bepaling doorstond een eerste toets bij de rechter evenwel niet. In een kort geding werd de overheid in het ongelijk gesteld. Het kabinet liet al weten tegen die uitspraak in beroep te gaan maar besloot tegelijkertijd de testplicht van een stevigere wettelijke basis te voorzien, om verdere discussie voor te zijn.

Gezien het belang van de testverplichting voor de volksgezondheid drong het kabinet aan op een spoedige behandeling van het wetsvoorstel. Zowel de Eerste als de Tweede Kamer onderbrak daarvoor het kerstreces. Het voorstel kreeg eerder deze week ook in de Tweede Kamer een ruime meerderheid.

De ruim 65 regionale afdelingen van Koninklijke Horeca Nederland (KHN) die hadden aangekondigd om 17 januari hun horecazaken weer te openen, komen terug op dat besluit vanwege het hoge aantal coronabesmettingen. Het nieuwe voornemen van de duizenden horecaondernemers die vallen onder de ruim 65 afdelingen is nu „om de deuren van de horeca weer te openen wanneer de winkels open gaan”, vertelt afdelingsvoorzitter Johan de Vos van de KHN-afdeling Breda.

„Uiteraard zien wij ook de penibele situatie op dit moment in de Nederlandse ziekenhuizen. Wij zijn niet blind voor de werkelijkheid”, licht De Vos als woordvoerder toe. Daarom schorten ze de actie om half januari de horecazaken te openen op. Maar „de hoge besmettingscijfers van de afgelopen maanden zijn met geen mogelijkheid aan de horeca toe te schrijven, dat is inmiddels wel duidelijk”, zegt De Vos. De horecaondernemers vinden het daarom niet meer dan logisch dat zij gelijktijdig opengaan met de winkels.

Horecaondernemers vragen al maanden om perspectief, maar heropening van de branche wordt steeds uitgesteld. „De totale uitzichtloosheid is verpletterend. De financiële situatie is nijpend”, aldus De Vos.

De gemeente Vaals vraagt mensen dit weekend niet naar het buitengebied van de Zuid-Limburgse plaats te komen. Vrijdag kwamen volgens de gemeente veel bezoekers naar Vaals vanwege de sneeuw die daar gevallen was. Dat leidde op een aantal plekken tot drukte en dat „is vanwege het coronavirus niet wenselijk”. aldus de gemeente op Facebook.

„Ik snap dat veel mensen ons buitengebied op willen zoeken. Het is de eerste sneeuw van deze winter en die sneeuw blijft op maar een paar plekken liggen, waaronder rond Vaals en Vijlen. Dat winterse decor is alleen maar meer reden om er na een week binnen zitten op uit te willen, maar we hebben nog altijd te maken met het coronavirus”, aldus burgemeester Harry Leunessen.

„Taferelen zoals in april moeten we voorkomen”, voegt hij eraan toe. „Toen gingen, ondanks herhaalde oproepen om thuis te blijven, alsnog veel mensen de weg op. Het was toen zelfs zo druk in ons buitengebied dat wegen moesten worden afgesloten. Dat willen we niet nog eens meemaken. Ik roep daarom met klem op: ga dit weekend geen sneeuwwandeling maken in de bossen rondom Vijlen en Vaals.”

In het gebied zal dit weekend gehandhaafd worden op foutparkeren in het buitengebied.

Denemarken gaat vanaf zaterdag nog strenger controleren wie het land binnenkomt. Alleen reizigers met een geloofwaardig doel en bewijs van een recente negatieve coronatest worden toegelaten. Reizen naar het buitenland worden sterk ontraden. Minister Jeppe Kofod van Buitenlandse Zaken maakte op een persconferentie bekend dat de verscherpte grensmaatregelen in ieder geval tot 17 januari gelden.

Eerder deze week besloot het land al inwoners van Zuid-Afrika te weren om verspreiding te voorkomen van een nieuwe coronavirusvariant, die inmiddels ook in Nederland is opgedoken. In Denemarken nog niet, maar daar is wel de ‘Britse’ variant vastgesteld, die ook besmettelijker zou zijn. Denemarken zit sinds vorige maand weer in lockdown om verdere verspreiding van het virus te voorkomen. De lockdownmaatregelen werden afgelopen week aangescherpt vanwege de Britse virusvariant. De verwachting is dat die medio februari de overhand zal hebben gekregen.

Het Scandinavische land heeft de vaccinatiecampagne voortvarend aangepakt. Alle Denen hebben eind juni een tweede inenting gehad als er genoeg doses zijn geleverd, lieten de gezondheidsautoriteiten vrijdag weten. In het land van ongeveer 5,8 miljoen inwoners zijn tot dusver 1488 doden sterfgevallen door het coronavirus gemeld en ruim 177.500 besmettingen sinds het begin van de pandemie.

Premier Mark Rutte waarschuwt dat het van „het grootste belang is” dat iedereen zich de komende tijd aan de coronamaatregelen blijft houden, ondanks dat er nu wordt gevaccineerd tegen het virus. Ook mensen die al ingeënt zijn moeten dat volgens hem doen. „Dat deze week is begonnen met vaccineren, is een heuglijk moment. Want elke Nederlander die beschermd is tegen het virus, is een stap vooruit.”

Maar het vaccineren betekent volgens de premier niet dat „we van de één op andere dag verlost zijn van het virus. Het is voor mensen individueel van groot belang dat ze het vaccin hebben gekregen, maar voor het land als geheel geldt dat het echt een tijd duurt voordat we het collectief met elkaar gaan merken”, aldus Rutte op zijn wekelijkse persconferentie.

De premier verwees naar anderen landen zoals Duitsland en Engeland waar al flink gevaccineerd wordt en het aantal besmettingen nog naar recordcijfers stijgt. In Nederland zijn er nu geen records maar de besmettingscijfers zijn nog veel te hoog. „Het blijft te druk in ziekenhuizen en op de ic-afdelingen. De zorgsector wil weer gewone operaties kunnen uitvoeren bij mensen met andere kwalen zoals kanker. Ook daarom moet de druk van corona op de zorg worden verlaagd”, zei Rutte.

In het Verenigd Koninkrijk zijn het afgelopen etmaal 1325 mensen overleden aan Covid-19, een recordaantal. Er werden 68.053 nieuwe besmettingen vastgesteld. Het vorige record stamde van 21 april, toen 1224 mensen in een dag overleden. In totaal zijn 79.833 mensen in het Verenigd Koninkrijk gestorven binnen 28 dagen nadat ze een positieve coronatest hadden afgelegd. Alleen in de VS, Brazilië, India en Mexico zijn meer mensen overleden aan Covid-19.

Burgemeester Sadiq Khan van Londen sloeg vrijdag alarm over de gezondheidssituatie in hoofdstad. De ziekenhuizen dreigen de aanvoer van patiënten niet meer aan te kunnen. Hij kondigde een „grootschalige calamiteit” af, een term die eerder werd gebruikt bij de dodelijke brand in de Grenfelltoren in 2017 en de terreuraanvallen in datzelfde jaar. Engeland en Schotland besloten eerder deze week tot een strenge lockdown. Premier Boris Johnson sluit niet uit dat die tot ver in maart zal duren. Het land heeft vergeleken met EU-landen wel een voorsprong bij het vaccineren van inwoners. Johnson heeft daar zijn hoop op gevestigd.

Aanstaand Amerikaans president Joe Biden wil dat elke beschikbare dosis van het coronavaccin gebruikt gaat worden, meldt nieuwszender CNN. De huidige regering houdt de helft van de vaccins achter voor de tweede prik, die nodig is bij de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna.

Maar er gingen stemmen op om zoveel mogelijk Amerikanen snel te vaccineren nu het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen oploopt en er steeds meer doden vallen door het virus. „De gekozen president vindt dat we de distributie van het vaccin moeten versnellen om er zeker van te zijn dat de Amerikanen die het vaccin het hardst nodig hebben het ook zo snel mogelijk krijgen”, zei een woordvoerder van het overgangsteam van Biden.

Biden is ook van plan weer een nationale veiligheidsfunctionaris aan te stellen die de mondiale gezondheidssituatie in de gaten houdt. Trump schrapte deze functie nog voordat de coronapandemie uitbrak. De nieuwe baan gaat naar een voormalig veiligheidsofficial.

Het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) heeft het vaccineren van zijn acute-zorgpersoneel tegen het coronavirus vrijdagmiddag afgerond. Daarmee is het MCL een van de eerste Nederlandse ziekenhuizen die de eerste ronde vaccinaties achter de rug heeft. Volgens een woordvoerder van het MCL zijn er de afgelopen twee dagen ongeveer vierhonderd medewerkers uit Leeuwarden ingeënt. „Het overschot aan vaccins is inmiddels teruggestuurd naar het UMC Groningen, waar het opnieuw gedistribueerd wordt over de regio.” Daar is spoed bij geboden, want ontdooid vaccin is maximaal vijf dagen houdbaar. „We willen geen druppel verspillen.”

Ook het Laurentius Ziekenhuis uit Roermond zegt vrijdag klaar te zijn. Een woordvoerder verwacht dat het er rond 18.15 uur op zit. Volgens het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) zijn er meerdere ziekenhuizen die vrijdag hun voorlopig laatste prik zetten. Welke dat zijn wist het LNAZ niet te zeggen.

Woensdagochtend ging de eerste lading van 33.000 vaccins vanuit het landelijk distributiepunt in Oss de deur uit richting tientallen ziekenhuizen in Nederland. Deze doses zijn bestemd voor ongeveer 40.000 medewerkers in de acute Covid-zorg, verwacht het LNAZ. Daaronder vallen onder anderen medewerkers op de ic-afdelingen en ambulancepersoneel.

De rijscholen in België mogen weer open. Dat heeft het Overlegcomité van alle regeringen in België besloten na een vergadering over de coronamaatregelen. Het is de enige verandering, want verder blijft het land op slot. Hoewel België het relatief goed doet in vergelijking met de buurlanden, is er volgens de leiders onvoldoende ruimte om meer coronamaatregelen te versoepelen.

Het comité komt op 22 januari weer bijeen. Mogelijk wordt dan een beslissing genomen over de kappers, zeggen ingewijden. De arbeidsinspectie gaat de controle op het verplichte thuiswerken verder opvoeren.

De rijscholen mogen zowel weer examens organiseren als rijlessen aanbieden. Alle maatregelen, zoals een mondkapje dragen in winkels, het openbaar vervoer en op straat, en anderhalve meter afstand houden, blijven in stand. De winkels, die op 1 december open mochten, blijven open en de horeca blijft dicht.

De ‘Zuid-Afrikaanse mutatie’ van het coronavirus is nu ook in Nederland vastgesteld. Een persoon uit de regio Midden- en West-Brabant blijkt de variant te hebben opgelopen. De persoon is op 22 december getest en deze donderdag bleek dat het om de nieuwe versie van het virus gaat. Dat meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Het is niet bekend of de Brabander onlangs in Zuid-Afrika is geweest.

De ‘Britse variant’ is al bij ongeveer vijftig mensen in Nederland aangetroffen, onder wie ongeveer dertig mensen uit het Zuid-Hollandse Bergschenhoek en omgeving. Velen van hen waren niet in Groot-Brittannië. De beide versies lijken besmettelijker te zijn dan andere coronavarianten, maar lijken niet meer gezondheidsschade aan te richten. Volgens de eerste onderzoeken werken de ontwikkelde coronavaccins ook tegen de twee mutaties. Omdat de varianten besmettelijker zijn dan eerdere coronaversies, is de kans groot dat ze over een tijdje meer voorkomen. Als ze besmettelijker zijn en zich dus gemakkelijker verspreiden, kan dit ook betekenen dat het aantal positieve tests en het aantal ziekenhuisopnames voorlopig hoog blijft Dat virussen muteren, gebeurt heel vaak.

Twee derde van de Nederlanders (65 procent) is voor het verlengen van de huidige lockdown. Dat meldt het tv-programma EenVandaag op basis van een onderzoek onder ruim 25.000 mensen. Een kwart van de ondervraagden (25 procent) is tegen verlenging.

Over nog strengere maatregelen dan op dit moment, waardoor mensen bijvoorbeeld de deur niet meer uit mogen behalve voor noodzakelijke boodschappen, bestaat verdeeldheid. 41 procent van de ondervraagden is daarvoor, omdat zo’n nog strengere lockdown in hun ogen het enige is dat helpt, zolang niet iedereen is gevaccineerd. Maar 46 procent is tegen. Deze mensen denken dat verzwaring van de regels niet helpt, aangezien mensen hun eigen gedrag moeten aanpassen. En dat gebeurt nu ook niet voldoende.

Voorstanders van het verlengen van de huidige lockdown vinden versoepeling op 19 januari te vroeg, omdat de besmettingscijfers nog niet naar een acceptabel niveau zijn gedaald. Ook zijn zij bang voor de gevolgen van de Britse variant van het virus.

Veel ondervraagden willen dat er strenger gecontroleerd wordt op het naleven van de coronamaatregelen. Sommige deelnemers aan het onderzoek vinden een avondklok geen slecht idee.

Het nieuwe adviescollege ICT-toetsing gaat de ontwikkeling van de app Coronamelder evalueren. Voor de zomer moet het onderzoek klaar zijn, aldus de ict-waakhond, die de risico’s en slagingskans van grote ict-projecten bij de overheid in de gaten houdt.

Het vroegere Bureau ICT-toetsing (BIT) is sinds vrijdag officieel een adviescollege, waarmee het onafhankelijk is geworden van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De Tweede Kamer had daarop aangedrongen. De afgelopen jaren waren er berichten dat bewindslieden en topambtenaren de onafhankelijkheid van het kritische BIT aantastten. Diverse keren werden miljoenenprojecten op het gebied van ICT stopgezet, na kritische rapporten van het BIT.

Staatssecretaris Raymond Knops (Binnenlandse Zaken) heeft vrijdag de drie leden van het adviescollege benoemd: professor Hans Verkruijsse, professor Paul Klint en mevrouw Rikky van Osch vormen het college.

De economische schade in de winkelstraat zal tijdens de tweede lockdown veel groter zijn dan tijdens de eerste lockdown in het voorjaar, meldt het economisch bureau van ING. Door de massale winkelsluitingen ligt de pinomzet bij winkels als kledingzaken, bouwmarkten en speelgoedwinkels bijna 80 procent onder het normale niveau. Dat is veel extremer dan in maart, toen het nog ging om een afname van 40 procent.

Bovendien duurde het forse omzetverlies in de lockdown in het voorjaar korter, want winkels konden wel gewoon open blijven. Tijdens de lockdown die op 15 december inging, duurt het extreme omzetverlies „al ruim twee weken”, berekende ING. En het einde van deze tweede lockdown is nog niet in zicht. Het lage aantal pintransacties dat bouwmarkten en kledingzaken nog hebben, komt mogelijk doordat bestellingen bij het afhalen worden betaald, legt econoom Marten van Garderen van het economisch bureau van ING uit.

De enorme omzetdalingen zijn geen verrassing door de verplichte sluiting van niet-essentiële winkels. Bij kledingwinkels is de pinomzet vrijwel verdwenen. Vooral voor kleding- en schoenenwinkels komt de klap van de verplichte sluiting hard aan, omdat december normaal een topmaand voor hen is, aldus ING. Bij bouwmarkten ligt de pinomzet 84 procent onder ‘normaal’. Maar bouwmarkten hadden de maanden voor de tweede lockdown een omzet ver boven ‘normaal’.

Restaurants lukt het om de klap van de lockdown enigszins te verlichten door afhaal- en bezorgmogelijkheden, meent ING. Ook de daling van de pinomzet bij tankstations en in het openbaar vervoer is minder groot dan in maart.

Scholen die problemen ervaren met de noodopvang van kinderen, mogen zelf grenzen stellen en keuzes maken om de situatie toch werkbaar te houden. Dat zegt onderwijsminister Arie Slob naar aanleiding van berichten dat de scholen de toestroom soms niet aan kunnen. Tijdens de sluiting van scholen is er weer opvang geregeld voor kinderen van ouders met een cruciaal beroep en voor kwetsbare kinderen die niet lang in de thuissituatie kunnen blijven. Scholen melden dat er meer kinderen naar deze opvang komen dan tijdens de vorige sluiting.

Slob erkent vrijdag dat er een aantal knelpunten zijn, maar dat „scholen nooit aan het onmogelijke worden gehouden. Ze mogen nee zeggen en grenzen stellen, in samenspraak met de ouders”. De problemen ontstaan volgens de minister onder meer omdat medewerkers uitvallen omdat ze corona hebben of omdat ze in thuisquarantaine moeten.

Een generieke maatregel om bijvoorbeeld het aantal kinderen te beperken dat in aanmerking komt voor noodopvang, is volgens Slob niet aan de orde. Hij wijst erop dat er ruim 8000 scholen zijn. Op een aantal daarvan zijn knelpunten maar de scholen hebben genoeg ruimte om de opvang naar eigen inzicht in te vullen en aan te passen. Ze kunnen daarbij ook ondersteuning krijgen, aldus de minister.

Het aantal coronapatiënten in ziekenhuizen is voor de derde dag op rij gedaald. Ziekenhuizen behandelen momenteel 2636 mensen vanwege Covid-19, de ziekte die door het virus wordt veroorzaakt. Dat zijn er 120 minder dan op donderdag, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Sinds dinsdag is het aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen met 246 gedaald. Het aantal lijkt licht over de top te zijn, zei Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) eerder al.

Vooral op de verpleegafdelingen daalt het aantal opgenomen patiënten. Die vleugels namen afgelopen etmaal 217 coronapatiënten op, het laagste aantal sinds tweede kerstdag twee weken geleden. Ze zagen ook 333 coronapatiënten vertrekken, doordat ze opgeknapt waren of juist doordat hun toestand verslechterde en ze naar een intensive care moesten. Daardoor daalde het totaal aantal patiënten op die afdelingen met 116 tot 1936.

Het aantal coronapatiënten op de intensive cares daalde minimaal, van 704 naar 700. Dat cijfer schommelt al meer dan een week rond de 700. Ziekenhuizen hebben momenteel 2243 verpleegbedden en 168 plekken op de ic’s over, zowel voor coronapatiënten als voor mensen met andere aandoeningen. Dat komt neer op gemiddeld ongeveer twintig bedden per ziekenhuis.

Zorgminister Hugo de Jonge noemt het „heel goed nieuws” dat de Europese Unie haar bestelling van coronavaccins bij Pfizer/BioNTech heeft verdubbeld tot 600 miljoen stuks. „Dat betekent dat we eerder al en veel sneller onze meest kwetsbare doelgroep kunnen gaan vaccineren”, zegt hij. Onzeker is nog wel wanneer de extra vaccins precies naar Nederland komen. „We zullen met Pfizer in gesprek moeten en met de Europese Commissie over wanneer en hoeveel precies in welke kwartalen, maar dit is heel goed nieuws”, aldus De Jonge vrijdag na de ministerraad.

Belgische huisartsen en specialisten zijn bijgedraaid over coronavaccins. Van duizend ondervraagde artsen zegt 91 procent zichzelf te laten vaccineren zodra het mogelijk is en zal 97 procent patiënten aanraden dat te doen. Eind september nog zei 37 procent zich niet te laten vaccineren tegen het longvirus en slechts 68 procent zou een prik aanbevelen aan patiënten.

De aanvankelijke terughoudendheid bij de artsen werd toegeschreven aan een gebrek aan informatie over het nut en de veiligheid van coronavaccins. De resultaten van de eerste enquête werden in de Artsenkrant gepubliceerd voordat de farmaceutische bedrijven Pfizer en Moderna tussentijdse positieve resultaten met hun vaccins bekendmaakten. Het nieuwe onderzoek, door het academische forum Medische Wereld, vond plaats tussen 14 december en 7 januari.

Nog altijd zegt 47 procent van de ondervraagde artsen en specialisten niet te weten hoe de verschillende Covid-19-vaccins werken. Volgens Medische Wereld is dat „alarmerend” omdat de Belgische artsen de toepassing en werking van de vaccins moeten toelichten en toedienen aan hun patiënten. „Een dringende bijscholing is nodig.”

Inmiddels zijn twee vaccins, van Pfizer/BioNTech en Moderna, goedgekeurd voor de Europese markt en is de Belgische vaccinatiecampagne van start gegaan. Op die campagne hebben de artsen al langer kritiek. In België krijgen eerst de bewoners van verpleegtehuizen een prik, maar de artsen pleiten voor prioriteit voor het zorgpersoneel in ziekenhuizen en woonzorgcentra en voor huisartsen.

Tussen donderdagochtend en vrijdagochtend zijn 8169 nieuwe coronagevallen geregistreerd. Dat is minder dan de ruim 9700 positieve tests die het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) donderdag had gemeld, maar ligt wel boven het gemiddelde van de afgelopen week, toen er per dag ongeveer 7700 bevestigde besmettingen bijkwamen. In de afgelopen zeven dagen zijn iets meer dan 54.000 mensen positief getest, tegenover ruim 61.000 in de week ervoor en bijna 80.000 nog een week eerder.

Amsterdam telde afgelopen etmaal wederom de meeste nieuwe gevallen. In de hoofdstad kwamen 302 besmettingen aan het licht. Rotterdam registreerde 191 positieve tests en in Den Haag kregen 133 inwoners te horen dat ze het coronavirus hebben opgelopen. Verder kwamen er 122 besmettingen bij in Almere en 117 in Tilburg.

Het aantal sterfgevallen steeg met 89, tegenover 85 op donderdag. Dat wil niet zeggen dat al die mensen in 24 uur tijd zijn overleden. Wanneer een coronapatiënt sterft, duurt het soms een tijdje voor dit wordt verwerkt in de landelijke gegevens.

Sinds het begin van de uitbraak in Nederland bijna een jaar geleden zijn meer dan 850.000 mensen positief getest. Het werkelijke aantal coronagevallen ligt waarschijnlijk hoger. Van meer dan 12.000 mensen is bekend dat ze aan het virus zijn overleden. Eind januari kan de miljoenste Nederlander positief testen.

Het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) heeft zijn verwachting over het aantal essentiële zorgmedewerkers dat gevaccineerd kan worden tegen het coronavirus bijgesteld. Die aanpassing volgt nadat meerdere ziekenhuizen bevestigen zes in plaats van vijf vaccindoses uit een flacon te halen. Daardoor kunnen meer personeelsleden een prik krijgen.

Het LNAZ denkt misschien wel 10.000 extra medewerkers te kunnen inenten. Voorafgaand aan het vaccineren werd een groep van 30.000 mensen aangewezen die als als eerste in aanmerking zou komen voor een injectie. „De acute zorg bestaat echter uit veel meer medewerkers”, zegt woordvoerder Mariël Croon van het LNAZ. „Het criterium om als eerste geprikt te worden, spitst zich toe op de meest cruciale medewerkers wier uitval tot een verlies aan bedden voor coronapatiënten zou leiden.”

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) keurde het verhoogde aantal doses per flacon vrijdagmiddag goed. Woordvoerders van onder meer het Elisabeth-TweeSteden ziekenhuis uit Tilburg en het UMC Groningen bevestigen dat hun apothekers al langer zes doses per flacon hanteerden. „In elk flesje zit 2,25 milliliter vaccin, elk persoon krijgt een prik van 0,3 milliliter. In theorie kun je er dan zeven uit halen, maar er blijft altijd een van het beetje vaccin achter”, legt een woordvoerder van het UMC Groningen uit. „Dus zes doses halen we altijd wel.”

De extra vrijgekomen vaccins blijven bestemd voor personeel uit de acute zorg. „Als het personeel uit een bepaald ziekenhuis geprikt is, schuiven eventueel overgebleven vaccins door naar een ander ziekenhuis in de regio”, vertelt een woordvoerder van het Tilburgse ziekenhuis.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bevestigt dat ziekenhuizen inderdaad altijd al een dosis extra per flacon mochten halen. „De ziekenhuizen gebruiken daarvoor naalden die wij hebben ingekocht.” Dat betekent niet dat het apothekers ook altijd lukt om zes doses uit een flacon te trekken. „Het is wel een vaardigheid die je moet beheersen.”

De situatie in Londen door het coronavirus is dusdanig ernstig dat de Britse hoofdstad op „het punt van een crisis” verkeert. Burgemeester Sadiq Khan heeft vrijdag een „grootschalige calamiteit” afgekondigd, een term die eerder gebruikt werd tijdens de dodelijke brand in de Grenfelltoren in 2017 en tijdens de terreuraanvallen op de Westminster Bridge en de London Bridge in datzelfde jaar.

Door de aanhoudende stijging van het aantal besmettingen kan de gezondheidsdienst van de stad de druk nauwelijks nog aan. In Londen zijn momenteel 1 op de 100 mensen besmet met het coronavirus. In de ziekenhuizen liggen meer dan 7000 Covid-19-patiënten. De ambulancedienst krijgt meer dan 8000 noodmeldingen per dag, waar dat er op een normale drukke dag 5500 zijn, meldt de BBC. De toename wordt mogelijk deels veroorzaakt door de meer besmettelijke ‘Britse’ variant van het virus.

„Als we niet onmiddellijk maatregelen nemen, kan onze NHS (de gezondheidsdienst) overspoeld worden en zullen meer mensen sterven”, aldus Khan, die de bevolking nog eens extra op het hart drukt om echt alleen de deur uit te gaan als het niet anders kan. „Blijf thuis om uzelf, uw familie, vrienden en andere Londenaren te beschermen en om onze NHS te beschermen.”

Khan heeft premier Boris Johnson gevraagd om meer financiële steun voor mensen die vanwege de epidemie hun werk niet meer kunnen uitvoeren. De burgemeester wil ook dat gebedshuizen dichtgaan en dat mondkapjes standaard buitenshuis gedragen worden.

Het personeel van de fabriek waar het Pfizer-vaccin tegen Covid-19 wordt geproduceerd, in het Belgische Puurs, wordt vanaf volgende week gevaccineerd. Het farmaceutische bedrijf doet dat om de productie niet in gevaar te brengen. De fabriek in Puurs is de enige productiesite van het Pfizer-vaccin in Europa. Er werken ruim 3000 mensen.

„Zo kunnen we veiligheid bieden aan werknemers die zorgen voor de productie, en die elke dag naar Puurs komen”, zegt een woordvoerder. „De vaccinatie van werknemers die noodzakelijk zijn op onze site, begint volgende week.” De vaccinatie gebeurt op vrijwillige basis.

„Alle overheden zijn geïnformeerd over onze beslissing”, aldus de woordvoerder. Op de site blijven wel alle veiligheidsmaatregelen gelden. Het personeel blijft verplicht een mondkapje te dragen, handgel te gebruiken en afstand te bewaren.

Zeker zestien bemanningsleden van de Stena Hollandica van rederij Stena Line zijn besmet met het coronavirus. De boot is tot nader order uit de vaart gehaald, meldt een woordvoerder. De besmettingen zijn woensdagavond ontdekt. De besmette bemanningsleden hebben allemaal milde klachten of geen klachten en zijn in quarantaine gegaan, aldus de woordvoerder. De overige 44 bemanningsleden zijn inmiddels ook getest, daarvan is de uitslag nog niet bekend. „Hoe het virus aan boord is gekomen, is nog een raadsel”, zegt de woordvoerder.

De Stena Hollandica vaart tot nader order niet. „Om absoluut zeker te zijn dat iedereen straks aan boord coronavrij is”, aldus de woordvoerder. De Stena Brittannica, de andere boot van Stena Line die vanuit Hoek van Holland vaart en die vrijdagavond vertrekt, vaart nog wel. Voor het vrachtvervoer, dat ook met de boten mee kan, heeft het tot dusver geen gevolgen. „We denken het transport vooralsnog op te kunnen vangen.”

Normaal gesproken vervoeren beide boten 1200 passagiers en is er plek voor 225 vrachtwagencombinaties. Daarnaast is er nog een aparte transportverbinding die om de dag of naar Harwich of naar Killingholme vaart. Daar is plek voor ongeveer 125 vrachtwagencombinaties.

EU-landen mogen niet op eigen houtje vaccins kopen van een van de fabrikanten met wie de EU al contracten heeft gesloten. Dat hebben ze zo afgesproken, zegt voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie.

Von der Leyen reageerde op de kritiek op Duitsland, dat zegt zelf nog eens tientallen miljoenen doses te hebben gekocht van twee vaccins van Duitse makelij. Al wil haar commissie zich verder niet over de Duitse solo-actie uitspreken. Het is onduidelijk of die van de baan is nu de commissie heeft bekendgemaakt haar bestelling bij de Duits-Amerikaanse combinatie BioNTech-Pfizer te verdubbelen.

De EU-landen hebben afgesproken dat de Europese Commissie namens hen met vaccinfabrikanten onderhandelt, om sterker te staan in de onderhandelingen en te voorkomen dat lidstaten wedijveren en misschien achter het net vissen. De gezamenlijk bestelde vaccins worden eerlijk verdeeld over de lidstaten die daar belangstelling voor hebben.

Maar Duitsland heeft naar eigen zeggen daarbovenop 30 miljoen doses aangeschaft van het vaccin van BioNTech-Pfizer, het eerste dat EU-landen mogen gebruiken. Ook bij CureVac zou het grootste en rijkste land van de EU een extra order hebben geplaatst. De Vlaamse regering wilde ook bijbestellen maar dat is volgens minister-president Jan Jambon niet gelukt.

De gezamenlijke Europese inkoop kwam al niet zonder slag of stoot tot stand. Nederland, Duitsland, Frankrijk en Italië wilden aanvankelijk met hun vieren de onderhandelingen in. Pas na scherpe kritiek uit Brussel schoven ze hun ‘vaccinalliantie’ aan de kant en lieten ze het aan de commissie over.

„We zijn allemaal overeengekomen, juridisch bindend, dat er geen parallelle onderhandelingen zullen zijn en geen parallelle contracten”, aldus Von der Leyen. „We werken allemaal samen.”
Duitsland en andere landen hebben zich ook als gegadigde gemeld voor de vaccins waarop andere lidstaten recht hebben, maar waarvoor ze bedanken.

Zo goed als alle beschikbare tijden voor verpleeghuismedewerkers om zich te laten vaccineren tegen het coronavirus, zijn volgeboekt. Er is niet genoeg vaccin beschikbaar, meldt de overkoepelende organisatie GGD GHOR Nederland.

Als iemand nu nog een afspraak wil maken, noteert de GGD naam en telefoonnummer. Deze mensen kunnen een afspraak maken wanneer er weer genoeg vaccin beschikbaar is, maar dat is „op zijn vroegst over enkele weken”.

De Britse gezondheidsautoriteiten hebben een derde coronavaccin goedgekeurd. Na de vaccins van Pfizer en AstraZeneca mag nu ook dat van de Amerikaanse farmaceut Moderna worden toegediend. De EU keurde dat vaccin eerder deze week al goed.

De Britten maakten bekend dat ze 10 miljoen extra doses van het middel hebben besteld, waarmee het totaal op 17 miljoen komt. Die worden vanaf het voorjaar geleverd.

EU-landen verwachten hun eerste doses volgende week te ontvangen.

De Britse vaccinatiecampagne is al een maand gaande, maar het aantal coronabesmettingen loopt nog hard op. Woensdag rapporteerde het land voor het eerst sinds april weer meer dan 1000 coronadoden in 24 uur tijd. Ook werd die dag een recordaantal van 62.322 nieuwe besmettingen gemeld, mede te wijten aan de meer besmettelijke ‘Britse’ variant van het virus. Reizigers moeten een negatieve test laten zien als ze het land in willen.

Het kabinet moet de lockdown verlengen en serieus nadenken over extra maatregelen. Dat zegt viroloog Ab Osterhaus in het NPO Radio 1-programma 1 op 1.

“Het belangrijkste is dat we gaan kijken wat voor maatregelen we nog gaan nemen”, zegt Osterhaus tegen presentator Sven Kockelmann. In Duitsland, waar de viroloog tegenwoordig werkt, gelden er nu regionaal gebiedsverboden en een avondklok. Zulke maatregelen zou Nederland volgens Osterhaus ook moeten overwegen.

Osterhaus vindt dat er ook meer aandacht moet zijn voor de naleving van de huidige maatregelen. “Ik heb de indruk dat daar nog veel mogelijk is en dat de maatregelen in de eerste periode serieuzer werden genomen.” Over de verlenging van de huidige lockdown is volgens Osterhaus geen twijfel. “Er is geen mogelijkheid om te versoepelen.”

De Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca vraagt waarschijnlijk volgende week om groen licht voor zijn coronavaccin in de Europese Unie. Mogelijk voor eind januari heeft de Europese toezichthouder, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), een oordeel klaar. Dat zei de algemeen directeur van de organisatie, de Ierse Emer Cooke. Het EMA kan meer over de termijnen zeggen wanneer de aanvraag is ingediend.

Het EMA heeft twee vaccins al beoordeeld, van Pfizer/BioNTech en van Moderna. Die kregen een positief oordeel, waarna de Europese Commissie ze toeliet. Het middel van Pfizer en BioNTech is in alle EU-lidstaten toegediend, als laatste in Nederland. Het middel van Moderna wordt volgende week geleverd, al is het nog op beperkte schaal.

De Europese toezichthouder kijkt al sinds oktober mee met het onderzoek van AstraZeneca. Dat wordt een rolling review genoemd. Zo hebben de controleurs alle gegevens over de werking van het middel al gezien en bestudeerd wanneer de aanvraag voor toelating binnenkomt. Dan kunnen ze sneller een besluit nemen.

Het middel van AstraZeneca is ontwikkeld in samenwerking met de universiteit van Oxford.

Het EMA kijkt ook mee met het vaccin van het Leidse bedrijf Janssen. Over een aanvraag voor dat middel zei Cooke niets.

Verplegend personeel van Twentse verpleeghuizen moet uitwijken naar onder meer Zwolle en Apeldoorn voor een vaccinatie tegen het coronavirus. Ze kunnen lang niet allemaal terecht bij de speciaal gebouwde vaccinatielocatie op de campus van de Universiteit Twente (UT). Tot grote verontwaardiging van veel van hen. Dat meldt RTV Oost.

De priklocatie op het terrein van de UT blijkt al tot februari vol te zitten. Verplegend personeel uit Twente moet voor de prik ruim twee keer een uur rijden, om zich te laten vaccineren in Zwolle of Apeldoorn. “Ik woon op tien minuten rijden van de UT, maar ik moet een uur rijden naar Zwolle”, zegt Margo Beuvink, verzorgende individuele gezondheidszorg.

De GGD Twente, verantwoordelijk voor het vaccineren van het Twentse verplegend personeel, heeft nog niet gereageerd op de situatie.

Het aantal nieuwe coronabesmettingen in België daalt nog maar nauwelijks. Tussen 29 december en 4 januari werden gemiddeld 1664 bevestigde besmettingen per dag geteld, 2 procent minder dan de week daarvoor. Viroloog Steven Van Gucht van gezondheidsinstituut Sciensano verwacht dat de cijfers de komende dagen weer zullen stijgen, zei hij tijdens een persconferentie van het Nationale Crisiscentrum over de laatste stand van zaken in het land.

Het verwachte oplopen van de coronacijfers komt doordat weinig mensen zich tijdens de kerstvakantie lieten testen, terwijl de testresultaten van Belgen die na de vakantie uit rode zones in het buitenland zijn teruggekeerd de cijfers beïnvloeden. Van alle vastgestelde nieuwe besmettingen komt 5 procent uit die groep. Gemiddeld test 3,7 procent van de geteste,
teruggekeerde reizigers positief. Testen wordt sterk aangeraden bij terugkeer maar kan wettelijk niet verplicht worden in België. Wel moeten mensen die terugkomen uit rode zones in quarantaine.

Het is inderdaad mogelijk om zes in plaats van vijf doses uit een flacon van het coronavaccin van Pfizer en BioNTech te halen. Dat zegt de Europese toezichthouder voor medicatie, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Voor die zesde dosis is het wel nodig om een speciaal soort injectiespuit te gebruiken.

Als er niet vijf, maar zes doses uit een flesje kunnen worden gehaald, is het mogelijk om meer mensen te vaccineren.

Het lukt soms om niet vijf, maar zelfs zes doses coronavaccin uit één van de door Pfizer geleverd flesjes te krijgen. Dat beaamt een woordvoerder van de farmaceut desgevraagd.

Je hebt er wel een speciale spuit voor nodig, een zogenoemde ‘low dead space’-spuit. Van de vloeistof uit een dergelijke spuit gaat niets verloren, terwijl er in een gewone spuit altijd wel een restje achterblijft.

Het veelvuldig gebruiken van low dead space-spuiten zou dus kunnen leiden tot aanzienlijk meer vaccinaties uit de aangeleverde partijen. Pfizer hoort wel dat er low dead space-spuiten worden gebruikt en dat er een extra dosis uit een flesje wordt gehaald, maar weet niet op welke schaal.

Op het door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) goedgekeurde Pfizer-label staat dat één flesje goed is voor vijf prikken, maar dat is dus geen wet van Meden en Perzen.

Nadat een flesje is ontdooid, wordt het vaccin daarin nog aangevuld met een andere vloeistof, een zoutoplossing, om het middel spuitklaar te maken. Van het vaccin zelf is in feite maar heel weinig nodig.

Pfizer/BioNTech Covid-19 vaccinflacons bevatten altijd voor „minstens” vijf doses vaccin, aldus de zegsman. De hoeveelheid die overblijft in deze ‘multidosisflacons’ kan na verwijdering van vijf doses ook nog variëren. „Als de hoeveelheid vaccin die nog in de flacon zit geen volledige extra dosis kan leveren, moeten de flacon en het eventuele overtollige volume worden weggegooid. Overtollige vaccins uit meerdere flacons mogen nooit worden samengevoegd.”

Defensie liet vrijdag weten dat het ook helpt op de verpleegafdeling van het Diaconessenhuis in Voorburg. Het gaat om vier militairen. Ruim 230 medische en niet-medische militairen worden momenteel ingezet om te helpen in de coronacrisis.
De meesten zijn aan de slag op de Covid- en ic-afdeling bij het Universitair Medisch Centrum in Utrecht. Het gaat hier om 160 mannen en vrouwen, allemaal medisch personeel. Verder worden 46 militairen ingezet in verzorgings- en verpleegtehuizen in het land, onder meer in Amsterdam, Enschede en Veendam. Ook werken nog 14 militairen in zorghotels in Apeldoorn en Voorburg en zeven in een revalidatiecentrum in Delfzijl.

Vanaf het begin van de crisis is het leger te hulp geschoten met medische planners. Van hen werken er nu drie voor ziekenhuizen in Alkmaar en een bij het Landelijk Coördinatiecentrum Patiëntenspreiding (LCPS). Verder ondersteunen nog twee militairen de Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma’s (DVP) van het RIVM.

Tenslotte levert de marechaussee nog bijstand voor de beveiliging van de opslag van de coronavaccins en staan ongeveer duizend militairen klaar om indien nodig te helpen bij de vaccinaties.

Iraniërs kunnen geen gebruik maken van de coronavaccins van Pfizer, Moderna en AstraZeneca. Iraans geestelijk leider ayatollah Ali Khamenei, de machtigste man van het land, kondigde vrijdag aan dat Amerikaanse en Britse vaccins niet geïmporteerd mogen worden.

„Ik heb dit aan regeringsmedewerkers meegedeeld en ik zeg het nu in het openbaar”, zei Khamenei over het importverbod tijdens een televisietoespraak. Khamenei prees de inzet van zijn land om eigen vaccins te ontwikkelen. Zo is eind vorig jaar begonnen met het testen van een kandidaat-vaccin op mensen, wat volgens de geestelijk leider een mogelijk belangrijke stap betekent in de bestrijding van de corona-epidemie in het land.

Khamenei zei dat Iran ook „van andere betrouwbare plekken” vaccins kan bemachtigen, zonder daar over in detail te treden. Mogelijk doelde hij daarmee op bondgenoten China en Rusland.

Iran, met ruim 80 miljoen inwoners, is het zwaarst getroffen land in het Midden-Oosten. Volgens de Johns Hopkins Universiteit zijn in het land bijna 1,3 miljoen besmettingen vastgesteld en zijn er zo’n 56.000 mensen aan de gevolgen van het virus overleden. Door Amerikaanse sancties is het voor Iran sowieso lastig om aan vaccins te komen.

Een Amerikaanse studie werpt nieuw licht op de duur van de immuniteit na een doorgemaakte corona-infectie. Het menselijk immuunsysteem blijkt het coronavirus zeker acht maanden te kunnen onthouden.

Lees ook

Lichaam herkent corona nog na acht maanden

Van 86 mensen die zich afgelopen maandag op één testlocatie in Leeuwarden op corona hebben laten testen, is het slijmmonster zoek. Een woordvoerder van de GGD bevestigt een bericht uit de Leeuwarder Courant. De mensen bezochten de testlocatie Bilgaard.

Hoe het kan dat de monsters zijn verdwenen, weet de GGD nog niet. Intussen is een groot deel van de 86 mensen al opnieuw voor een test geweest en de overigen kunnen ook met voorrang op herhaling.

De GGD Fryslân test nu circa 1900 mensen per dag op vijf testlocaties.

Het ministerie van Defensie springt ook bij op een tijdelijke verpleegafdeling van een ziekenhuis in Voorburg. Vier militairen worden daar ingezet. De afdeling is opgezet voor mensen die niet meer in het ziekenhuis hoeven te liggen, maar die nog niet naar hun eigen huis of naar een verpleeghuis kunnen. Dit zijn vooral kwetsbare ouderen. Met de militaire hulp kan die afdeling meer mensen opnemen, zodat in andere ziekenhuizen meer bedden vrijkomen voor coronapatiënten.

De militairen zijn donderdag begonnen in Voorburg en blijven er in elk geval tot 27 januari, meldt de Reinier de Graaf Groep, de ziekenhuisorganisatie waar het Diaconessenhuis in Voorburg onder valt.

Ook op andere plekken zijn militairen ingezet om de druk op de zorg te verplichten. Ze helpen in Groningen, Veendam, Apeldoorn, Enschede, Alkmaar, Amsterdam en Huizen. Eerder zette Defensie al 160 militaire medische medewerkers in op de corona-afdeling en de intensive care van UMC Utrecht.

Het vaccinatieschema dat het kabinet heeft vastgesteld kan steeds worden aangepast als er nieuwe ontwikkelingen zijn bij de goedkeuring of levering van coronavaccins. Zorgminister Hugo de Jonge zegt vrijdag dat de strategie die is vastgesteld afhankelijk is van veel factoren en dat de informatie die hij daarover binnenkrijgt, bijna dagelijks wisselt. „Niettemin willen we in al die onduidelijkheid toch iets van houvast creëren over wanneer en welke groep en welke volgorde.”

Hij reageert daarmee op berichtgeving van de NOS dat er zeker 1 miljoen vaccins later binnenkomen dan in het eerste kwartaal waar De Jonge van uitgaat. De NOS maakt dat op na een rondgang langs de betrokken farmaceuten. De minister zegt niet echt te schrikken van deze conclusie, juist omdat hij elke dag nieuwe informatie krijgt. Hij krijgt die van de Europese Commissie, die namens Nederland onderhandelt, en van de fabrikanten. Het kan volgens hem ook goed mogelijk zijn dat er weer een meevaller komt.

Ook omdat het schema onder voorbehoud is, heeft hij de Kamer beloofd dat hij alle informatie steeds zal delen. De eerste update is dinsdag en daarna tweewekelijks.

De twee priklocaties van de GGD in Utrecht en Rotterdam zijn vrijdagochtend begonnen met vaccineren tegen het coronavirus. De komende tijd worden zo’n 250 zorgmedewerkers uit verpleeghuizen in die regio’s per dag in zowel de Expo Houten als Rotterdam The Hague Airport ingeënt. In het weekeinde gaan de vaccinaties door.

Op het vliegveld in Rotterdam werd de eerste naald rond 09.40 uur gezet. In het evenementencomplex in Houten werd om 10.00 uur begonnen met vaccineren. Commissaris van de Koning Hans Oosters en burgemeesters Sharon Dijksma (Utrecht) en Gilbert Isabella (Houten) waren daarbij aanwezig.

Beide priklocaties kunnen veel meer dan 250 vaccins per dag prikken, maar houden hun bezetting laag vanwege de beperkte beschikbaarheid van het Pfizer-vaccin. In de loop van de maand schaalt de GGD het aantal vaccinaties op.

De Europese Unie koopt nog eens 300 miljoen doses van het vaccin van BioNTech en Pfizer, het eerste dat in de EU mag worden gebruikt. Dat is een verdubbeling van de bestelling.

Van de extra order worden 75 miljoen doses al in de eerste helft van 2021 geleverd, zegt voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie.

Er klonk de afgelopen tijd steeds luidere kritiek op de traagheid waarmee de inentingen in de EU op gang komen. De Europese Commissie had meer moeten inslaan van het Duits-Amerikaanse vaccin dat als eerste werd goedgekeurd, stelden critici. Nu zouden bijvoorbeeld de Britten en de Amerikanen, die ook grote bestellingen plaatsten bij de Duitse ontwikkelaar BioNTech en de Amerikaanse farmaceut Pfizer, de EU hebben afgetroefd.

Dat liet de commissie na door Franse druk, schreef onder meer het Duitse opinieblad Der Spiegel. De Fransen zouden niet graag zien dat Brussel meer zou kopen van een vaccin van Duitse makelij dan van het middel waaraan het Franse Sanofi werkt.

In Duitsland is in de afgelopen 24 uur een recordaantal doden als gevolg van het coronavirus geregistreerd. Vrijdag rapporteerde het Robert Koch Instituut (RKI), de Duitse evenknie van het RIVM, 1188 nieuwe coronadoden. Ook steeg in het land wederom het aantal nieuwe vastgestelde besmettingen.

Vorige week woensdag kwam in Duitsland het dagelijkse dodental voor het eerst boven de 1000 uit. Daarna zakte het aantal sterfgevallen weer terug naar enkele honderden per dag, maar sinds dinsdag is het weer fors toegenomen. Donderdag liep het dodental met 1070 op. In totaal zijn in Duitsland nu zeker 38.795 personen overleden aan de gevolgen van Covid-19.

Het RKI meldde vrijdagochtend 31.848 nieuwe besmettingsgevallen in de laatste 24 uur. Dat is een toename van ongeveer 5500 ten opzichte van het aantal dat een etmaal eerder werd gemeld. De dag ervoor was er sprake van toename van 5000 nieuwe besmettingen. Tot nu toe zijn er in Duitsland bijna 1.867.000 coronabesmettingen vastgesteld.

Het instituut waarschuwt dat een mindere testbereidheid rond kerst en oud en nieuw mogelijk effect heeft op de laatste besmettingscijfers. Bondskanselier Angela Merkel verwacht dat het werkelijke aantal besmettingen pas na volgende week duidelijk zal zijn.

Dinsdag werd bevestigd dat de harde lockdown in Duitsland wordt verlengd tot in elk geval 31 januari. Ook worden de maatregelen aangescherpt. Het kan inwoners worden verboden verder dan 15 kilometer van hun woonplaats te reizen als een bepaalde besmettingsdrempel gedurende een week wordt overschreden.

Merkel en de zestien deelstaatpremiers overleggen op 25 januari of de genomen maatregelen voldoende zijn om de verspreiding van het coronavirus in te dammen.

Belgische zorgverleners kunnen veel meer mensen inenten tegen het coronavirus dankzij het gebruik van zeer nauwkeurige spuiten. Hoewel een flacon van het Pfizer-vaccin volgens de bijsluiter goed is voor vijf prikken, lukt het in België volgens lokale media in vrijwel alle gevallen om ook een zesde dosis uit het flesje te halen.

Het Nieuwsblad en de Gazet van Antwerpen schrijven dat de winst enorm is. België verwacht deze maand 350.000 doses van het coronavaccin. Dankzij de hypernauwkeurige spuiten wordt gerekend op een ‘bonus’ van 70.000 inentingen. „We kunnen een vijfde meer mensen vaccineren”, zegt Roel Van Giel, voorzitter van huis­artsenvereniging ­Domus Medica.

„Onze overheid heeft heel goede spuiten gekocht. Door de vorm blijft er nauwelijks vloeistof achter”, aldus Thomas De Rijdt van de apotheek van het UZ Leuven. „Wij gebruiken die momenteel, maar wat als we ze morgen niet meer hebben? Ik denk niet dat we de hele vaccinatiecampagne dit type gaan kunnen gebruiken. De hele wereld wil ze hebben.”

Ook op andere plaatsen in Europa kunnen meer mensen worden ingeënt dan verwacht. In Denemarken lukt het volgens plaatselijke media soms om zeven doses uit een flesje te halen, twee meer dan verwacht.

De Amerikaanse toezichthouder FDA erkende vorige maand al dat mogelijk meer doses uit flesjes gehaald kunnen worden dan staat aangegeven. De medicijnwaakhond benadrukte toen volgens nieuwssite Politico dat het vanwege de gezondheidscrisis „acceptabel is om iedere dosis te gebruiken die bemachtigd kan worden”. Sommige apothekers zouden uit voorzorg niet meer dan vijf doses uit flesjes hebben gehaald.

De Australische miljoenenstad Brisbane gaat in lockdown. De autoriteiten grijpen in nadat een schoonmaker besmet raakte met de zogenoemde Britse coronavirusvariant, die extra besmettelijk zou zijn. De besmette persoon werkt bij een hotel waar mensen in quarantaine zitten.

„Als we de verspreiding van deze besmettelijke virusstam, deze Britse stam, willen stoppen, moeten we direct optreden”, zei premier Annastacia Palaszczuk van de deelstaat Queensland. De ruim 2 miljoen inwoners van het gebied Greater Brisbane krijgen vanaf vrijdagavond te maken met een lockdown van drie dagen. Mensen moeten dan een geldige reden hebben om van huis te gaan.

De aankondiging leidde direct tot lange rijen bij winkels in de derde stad van het land. De autoriteiten benadrukken dat hamsteren onnodig is omdat supermarkten en andere essentiële bedrijven niet hoeven te sluiten. Ook mogen mensen hun huis nog verlaten om levensmiddelen te kopen. Ze moeten wel mondkapjes dragen in de openbare ruimte.

Ook de landelijke regering neemt nieuwe maatregelen om de virusvariant buiten de deur te houden. Reizigers die naar het land willen reizen, moeten kunnen aantonen dat ze negatief zijn getest op het virus. Australië voerde vorig jaar al een inreisverbod in voor veel reizigers. Inwoners komen het land nog wel in, maar moeten dan verplicht in quarantaine in een hotel.

Het circa 25 miljoen inwoners tellende Australië heeft sinds het begin van de pandemie melding gemaakt van ruim 28.000 coronabesmettingen. Ook overleden ongeveer 900 coronapatiënten. Het is voor zover bekend de eerste keer dat de nieuwe virusvariant daar wordt vastgesteld bij iemand die niet in quarantaine zit.

„Ik weet dat sommige mensen in Brisbane zich vandaag de vraag zullen stellen: ‘waarom is dit noodzakelijk? Het is maar één besmetting’”, reageerde de Australische minister-president Scott Morrison. „Maar dit is geen normaal geval. Dit is een heel speciaal geval en daardoor zijn we genoodzaakt om voor een heel andere aanpak te kiezen.”

Het Rode Kruis ziet het aantal hulpvragen om te helpen bij opvanglocaties toenemen. Tot en met de eerste lockdown kwamen er twintig hulpaanvragen van opvanglocaties. Daarbij ging het om bijvoorbeeld het leveren en opzetten van veldbedden, dekens en andere benodigdheden. „Vooral nu in de coronacrisis is het belangrijk dat alle dak- en thuisloze mensen weten dat ze in elk geval gedurende de winter terechtkunnen in de noodopvang. En dat ze zich geen zorgen hoeven te maken of en welke opvang wanneer open is”, vindt Heleen van den Berg (Rode Kruis).

Ook Valente, de branchevereniging voor onder meer opvanglocaties, vindt meer en langere noodopvang deze winter bittere noodzaak. „De winter is altijd al een problematische periode. Maar dit jaar maakt corona het inderdaad extra lastig voor de meest kwetsbare mensen. Opvanglocaties hebben door de 1,5 metermaatregel een lagere capaciteit, terwijl de vraag naar opvang toeneemt. Bovendien zijn andere partners die tijdens de eerste coronagolf nog klaarstonden, zoals hotels en sporthallen, nu minder beschikbaar”, signaleert Esmé Wiegman, directeur van Valente.

Mensen die normaal gesproken geen recht hebben op noodopvang, ongedocumenteerden als uitgeprocedeerde asielzoekers, moeten er gebruik van kunnen maken, vinden de organisaties. Deze mensen zijn aangewezen op noodopvang nu zij zich vanwege de coronacrisis niet meer kunnen redden met werk in het ‘informele circuit’ als hotels en horeca.

Een deel van de door de Europese Unie bestelde coronavaccins komt later dan minister De Jonge maandag in zijn Kamerbrief schreef. De Jonge verwachtte toen 8 miljoen vaccins in de eerste drie maanden van dit jaar. Uit een rondgang van de NOS langs farmaceuten komt naar voren dat er daarvan zeker 1,1 miljoen later komen.

Nieuws in beeld

De Jonge. beeld ANP

Dat betekent dat 550.000 Nederlanders later zullen worden ingeënt dan De Jonge schreef, omdat van deze vaccins twee doses per persoon nodig zijn.

Het Duitse bedrijf Curavec bijvoorbeeld stelt dat zijn vaccin pas in april kan worden goedgekeurd door Europese medicijnautoriteit EMA. De Jonge verwachtte daarvan 600.000 doses in het eerste kwartaal, maar die komen dus sowieso later. Dat was toen De Jonge zijn brief verstuurde al bekend. Een woordvoerder van het bedrijf zegt tegen de NOS dat hij nog niet weet hoe snel de levering na goedkeuring kan beginnen, omdat die planning nog niet is gemaakt. Het is nog niet duidelijk of het bedrijf wel de 1,6 miljoen vaccins kan leveren die het ministerie van VWS aankondigde voor het tweede kwartaal.

De sterfte in de rest van de Nederlandse bevolking kwam uit op bijna 2100, dat is volgens het CBS nagenoeg zoals verwacht voor de tijd van het jaar. Vergeleken met een week eerder stierven er zelfs 200 mensen minder.

Sinds de laatste week van september zijn er volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek 6700 meer mensen overleden dan normaal voor deze periode. Het bureau merkte eerder op dat de hogere sterfte van de afgelopen maanden samenvalt met de tweede golf van de corona-epidemie in Nederland.

In de tweede golf tot nu toe is de zogeheten relatieve oversterfte het hoogst in Noord-Brabant en Zuid-Holland (beide rond 20,5 procent). Zij worden op de voet gevolgd door Utrecht, Overijssel en Flevoland met rond 20 procent hoger dan verwachte sterfte. Zeeland heeft in de tweede golf tot nu toe geen echte oversterfte gehad en ook in Groningen blijft de oversterfte beperkt.

Donderdag werd bij 265.000 mensen het longvirus vastgesteld, volgens de krant het op een na hoogste dagtotaal tot nu toe. De pandemie heeft nu in de VS bijna 365.000 levens geëist. In totaal zijn 21,5 miljoen Amerikanen besmet geraakt, blijkt uit cijfers van Johns Hopkins Universiteit in Baltimore.

De VS zijn van alle landen in de wereld het hardst getroffen door de coronapandemie. Er liggen 132.000 mensen in Amerikaanse ziekenhuizen die getroffen zijn door het virus, ook dat is een record.

Het vaccin van Pfizer en BioNTech lijkt te werken tegen de zeer besmettelijke varianten van het coronavirus die in het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika zijn uitgebroken. Dat meldt de Amerikaanse farmaceut na een laboratoriumstudie die door het bedrijf samen met wetenschappers van de Universiteit Texas is uitgevoerd.

„De mutatie zou verantwoordelijk kunnen zijn voor een snellere overdraagbaarheid en er was bezorgdheid dat het virus ook zou kunnen ontsnappen aan de neutralisatie van antilichamen door het vaccin”, zei Phil Dormitzer, een van Pfizer’s vaccinwetenschappers.

Het onderzoek werd uitgevoerd op bloed dat was afgenomen van mensen die het vaccin hadden gekregen. De bevindingen zijn vooralsnog beperkt, omdat het niet kijkt naar de volledige set van mutaties die gevonden zijn in een van de nieuwe varianten van het zich snel verspreidende virus.

Dormitzer zei dat het bemoedigend was dat het vaccin effectief lijkt tegen de mutatie, evenals 15 andere mutaties waartegen het bedrijf eerder heeft getest.

Het aantal nieuwe vastgestelde besmettingen die afgelopen etmaal in Duitsland zijn vastgesteld, is wederom verder gestegen. Het Robert Koch Instituut (RKI), de Duitse evenknie van het RIVM meldde vrijdagochtend 31.848 nieuwe besmettingsgevallen in de laatste 24 uur.

Dat is een toename van ongeveer 5500 ten opzichte van het aantal dat een etmaal eerder werd gemeld. De dag ervoor was er sprake van toename van 5000 nieuwe besmettingen. Tot nu toe zijn er in Duitsland bijna 1.867.000 coronabesmettingen vastgesteld.

Het Duitse dodental van de corona-epidemie liep afgelopen etmaal op met 1188 tegen 1070 een dag eerder. In totaal zijn in Duitsland nu zeker 38.795 personen overleden aan de gevolgen van Covid-19.

Nederland heeft bedankt voor de mogelijkheid om tegen het einde van dit jaar extra doses van het coronavaccin van Moderna te krijgen. Tegen die tijd zijn naar verwachting voldoende alternatieven beschikbaar voor dit vaccin. Dat bevestigt een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid na een bericht van de NOS.

Op de tweede dag van vaccinatie zijn donderdag in totaal 9000 medewerkers in de acute zorg gevaccineerd. Dat heeft het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) laten weten. Woensdag waren dat er 6000.

Ziekenhuizen zoeken zo’n 2000 Nederlanders die zich als proefpersoon willen laten vaccineren met een nieuw coronavaccin. Het gaat om het vaccin van het Duitse CureVac. UMC Utrecht leidt het klinisch onderzoek in Nederland. Amsterdam UMC liet donderdag weten dat het zich als eerste ziekenhuis heeft aangesloten.

Meer ziekenhuizen hebben in de afgelopen week de zogeheten planbare zorg stilgelegd of teruggeschroefd. Ze hebben het te druk met het behandelen van coronapatiënten. Inmiddels heeft 55 procent van de ziekenhuizen bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) aangegeven dat bij hen de „niet-kritieke planbare zorg” nu helemaal stilligt. Onder deze noemer valt zorg die kan wachten, zonder dat het uitstel leidt tot blijvende schade bij de patiënt. Bijvoorbeeld heupoperaties.

Het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen is opnieuw gedaald. Ziekenhuizen behandelen momenteel 2756 mensen vanwege het virus. Dat zijn er 71 minder dan op woensdag en 126 minder dan op dinsdag. “Er liggen nu ongeveer evenveel Covid-patiënten in de ziekenhuizen als negen dagen geleden, op 29 december. We zitten nu dus op een plateau en lijken zelfs licht over de top te zijn, die op 5 januari lag”, stelt Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ).

Verpleegafdelingen behandelen momenteel 2052 coronapatiënten, 79 minder dan op woensdag. Het aantal coronapatiënten op de intensive cares steeg wel licht, van 696 naar 704. Gemiddeld zijn er minder nieuwe opnames dan vorige week, constateert het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft fors meer nieuwe coronabesmettingen geregistreerd. Tussen woensdag- en donderdagochtend kwamen 9737 meldingen over positieve testresultaten binnen. Een dag eerder bedroeg het aantal nieuwe gevallen volgens gecorrigeerde cijfers 7128.

Het zevendaags gemiddelde van het aantal besmettingen is voor het eerst sinds 22 december weer iets toegenomen. Daarmee komt een daling tot stilstand. Het RIVM waarschuwde dinsdag al dat de lockdown nog niet het gewenste effect heeft. De bezetting in de ziekenhuizen nam verder af, 71 minder dan woensdag.

De medewerkers zijn voor de vaccinatie uitgenodigd door hun werkgever. GGD GHOR Nederland, de overkoepelende organisatie van de gezondheidsdiensten die de vaccinaties uitvoeren, weet niet hoeveel mensen in totaal al zijn uitgenodigd.

Bij de 103.000 in te enten mensen zijn de artsen en verpleegkundigen van ziekenhuizen en de ambulancemedewerkers niet inbegrepen. Zij worden sinds woensdag ook ingeënt, maar dat gaat buiten de GGD’en om.

Dat hebben medisch onderzoekers van het Franciscus Gasthuis & Vlietland in Rotterdam volgens eigen zeggen vastgesteld. „’De plaats waar het vet zit is belangrijk voor het risico op een ongunstig verloop bij Covid-19”, aldus Cathelijne van Zelst, arts-onderzoeker.

Ze volgde met collega ’s 86 patiënten met Covid-19 vanaf het moment dat ze op de spoedeisende hulp kwamen. Van deze groep kregen 31 patiënten ernstige problemen met hun longen.

De onderzoekers bekeken ook andere symptomen van een ongezonde levensstijl, zoals hoge bloeddruk en cholesterol, maar vooral de buikomvang levert volgens hen extra risico op bij Covid.

Hun bevindingen zijn gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift BMJ Open Respiratory Research.

In de stad zijn donderdag 51 van de 52 besmettingen in Hebei vastgesteld, berichtte The South China Morning Post. Het totaal in China lag op 63. Het land waar meer dan 1,4 miljard mensen wonen heeft het gevreesde virus ruim 87.000 keer vastgesteld en wijt meet dan 4600 sterfgevallen aan dit virus. Dat dook eind 2019 ruim 800 kilometer ten zuiden van Shijiazhang op in Wuhan.

Het tienkoppige team, waar Koopmans deel van uitmaakt, zou eigenlijk begin januari vertrekken. „Het is teleurstellend. We staan nog op stand-by, we hopen dat het snel duidelijk wordt wanneer we wel kunnen gaan. Misschien wordt het na het Chinees Nieuwjaar (12 februari)”, aldus de viroloog.

Waarom het team de toegang tot China is geweigerd, kon ze niet zeggen. „Ik kan er over speculeren, maar ik weet het gewoon niet. We waren al een hele tijd met Chinese collega’s in overleg, dus het is niet zo dat er niks is gebeurd. We hebben allemaal onze agenda’s ervoor leeg geveegd, wat niet zo makkelijk is”, vertelt Koopmans.

Een woordvoerster van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zei eerder deze week dat het weigeren van de experts niet alleen een visumkwestie is. Ze noemde het onderzoek naar de herkomst van het virus „ongelofelijk complex”. Ook gaf ze aan dat „noodzakelijke procedures” gevolgd moeten worden om te zorgen dat de missie van de deskundigen goed verloopt.

Politiek ligt dit onderzoek erg gevoelig. Zo hebben de Verenigde Staten de Chinese autoriteiten verweten niet transparant te zijn geweest over de oorspronkelijke uitbraak.

Kuehne+Nagel heeft ook afzonderlijke overeenkomsten gesloten met overheden in verschillende landen voor lokale opslag en regionale distributie. Een woordvoerder kon vooralsnog niet zeggen hoe de distributie of opslag in Nederland eruit gaat zien. Kuehne+Nagel heeft meer dan 20 locaties in Nederland. Het logistieke bedrijf heeft meer dan 78.000 medewerkers op 1400 locaties in meer dan 100 landen.

In Europa heeft het bedrijf zijn eigen vloot van meer dan 200 speciale farmaceutische transportvoertuigen. Tijdens alle stadia van transport en opslag blijft de vereiste temperatuur van min 20 graden Celsius behouden, aldus het bedrijf donderdag.

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) oordeelde woensdag positief over het coronavaccin van Moderna. Het is volgens de deskundigen die het hebben beoordeeld veilig en effectief. De Amerikaanse farmaceut verwacht volgende week te beginnen met de eerste leveringen van zijn vaccin aan landen van de Europese Unie. Het is dan het tweede vaccin dat in Europa kan worden ingezet tegen het coronavirus.

Zorgminister Hugo de Jonge verwacht tussen nu en eind maart in etappes 400.000 doses van het Moderna-vaccin te ontvangen. Daarvan zullen er naar verwachting zo’n 32.000 deze maand binnenkomen. Nederland heeft in totaal ruim zes miljoen doses besteld.

Premier Suga Yoshihide zei dat de pandemie “erger is geworden dan we ons ooit hadden kunnen voorstellen”. Hij sprak de hoop uit dat eind volgende maand kan worden begonnen met vaccineren tegen het virus. Ook hoopt de premier naar eigen zeggen dat de Olympische Spelen komende zomer kunnen doorgaan.

De noodtoestand gaat minder ver dan lockdownmaatregelen in sommige andere landen. Horecazaken wordt gevraagd de deuren te sluiten om 20.00 uur. Inwoners krijgen het dringende verzoek na dat tijdstip alleen voor belangrijke zaken het huis uit te gaan. Scholen en kinderopvangcentra hoeven de deuren niet te sluiten.

De Japanse wet maakt het momenteel lastig om medewerking af te dwingen. De namen van restaurants en cafés die weigeren mee te werken, zullen volgens de krant Asahi Shimbun openbaar worden gemaakt. Horecazaken die wel eerder sluiten worden daar volgens ingewijden financieel voor gecompenseerd.

De maatregelen gaan vrijdag in en blijven tot zeker 7 februari van kracht. Het is de tweede keer in minder dan een jaar tijd dat de noodtoestand wordt uitgeroepen. Dat gebeurde in april ook al.

Koelvesten die eigenlijk bedoeld waren voor topsporters op de Olympische Spelen in Tokyo, krijgen bij het Radboudumc in Nijmegen een nieuwe bestemming. Ze behoren inmiddels tot de standaard werkkleding van verpleegkundigen op de Covid-afdelingen, maakte het academisch ziekenhuis bekend.

Door de hoge besmettelijkheid van Covid-19 moet zorgpersoneel werken in beschermende maar niet of nauwelijks ventilerende kleding.

De temperatuur kan daardoor echter oplopen tot wel 36 graden.

“Koelvesten tijdens een Covid-19-dienst zorgen ervoor dat verpleegkundigen minder warmte ervaren tijdens hun werkzaamheden en prettiger en comfortabeler hun werk kunnen uitvoeren”, aldus het ziekenhuis.

Het kabinet kondigde de testplicht eind vorige maand aan, maar de rechter vond de juridische basis onvoldoende. De spoedwet moet de testplicht een extra wettelijke basis geven. Maar de Kamerleden zijn niet helemaal tevreden.

VVD’er Jeroen van Wijngaarden vroeg zich af waarom het niet eerder is geregeld. Verder zijn er zorgen over virusmutaties die in Zuid-Afrika en het Verenigd Koninkrijk zijn gevonden. Het moet mogelijk worden voor reizigers uit dit soort landen op Schiphol nog een extra test te doen, vinden onder meer D66 en PvdA.

Alleen DENK is tegen het wetsvoorstel en noemt het „mosterd na de maaltijd”. Een verplichte coronatest vormt ook een inbreuk op de lichamelijke integriteit, verklaarde Tunahan Kuzu. Hij vreest dat de testplicht een „opmaat is naar een coronapaspoort”. Ook werkt de testplicht volgens hem fraude in de hand. Dat is een zorg van meer partijen.

De Kamer kwam terug van het reces om de spoedwet te behandelen. De Tweede Kamer stemt donderdag nog over de wet. De Eerste Kamer zal het voorstel dan vrijdag behandelen.

Amerikaanse onderzoekers hebben een innovatieve behandeling ontdekt voor ernstige zieke coronapatiënten. De therapie zorgt voor de helft minder sterfte, minder complicaties en een sneller herstel, blijkt uit kleinschalig onderzoek.

Lees ook

„Stamcellen ideale behandeloptie voor ernstige Covid-19”

In totaal daalden de detailhandelsverkopen in het eurogebied die maand met 6,1 procent in vergelijking met oktober, toen de verkopen nog met 1,4 procent stegen. De verkopen van webwinkels namen wel toe.

Voor de gehele Europese Unie werd een daling van de winkelverkopen met 5 procent gemeten. Binnen de EU waren de sterkste dalingen te zien in Frankrijk (min 18 procent), België (min 15,9 procent) en Oostenrijk (min 9,9 procent). Voor Nederland werd door Eurostat een plus van 2,6 procent gemeten.

Op de eerste dag van vaccinatie zijn woensdag volgens een woordvoerder 6000 personen ingeënt. In totaal komen er 30.000 medewerkers uit de acute zorg in ziekenhuizen en bij ambulancediensten in aanmerking voor een prik.

De luchtvaartmaatschappij denkt minder dan 30 miljoen passagiers te vervoeren, zo’n 5 miljoen minder dan eerder werd geschat. Het boekjaar van Ryanair loopt nog tot 31 maart. Ryanair verwacht dat er in januari minder dan 1,25 miljoen mensen met de maatschappij zullen vliegen. In 2019 vervoerde Ryanair nog een recordaantal van 152,4 miljoen passagiers.

De Britse en Ierse maatregelen „zullen ertoe leiden dat er vanaf eind januari weinig of geen vluchten worden uitgevoerd van en naar
Ierland of het Verenigd Koninkrijk, totdat deze draconische reisbeperkingen worden opgeheven”, zei Ryanair donderdag in een verklaring.

De vermindering van het aantal vluchten zal volgens de luchtvaartmaatschappij geen grote impact hebben op het nettoverlies van het
boekjaar.

Dinsdag werd al duidelijk dat meerdere luchtvaartmaatschappijen het aantal geplande vluchten naar het Verenigd Koninkrijk verder verkleinden vanwege de nieuwe lockdown in het land. De Britse premier Boris Johnson kondigde die maandagavond aan vanwege het hoge aantal besmettingen van het coronavirus. Schotland was Engeland eerder op de dag al voorgegaan en ook Wales en Noord-Ierland gaven aan op verdere maatregelen te zinnen.

„Steeds meer patiënten smeken hun chiropractor om toch behandeld te kunnen worden”, aldus de organisatie. Volgens de NCA hebben in Nederland 2 miljoen mensen last van rug- of nekpijn die door een chiropractor kan worden behandeld.

„Die groep wordt nu de juiste zorg onthouden. Het probleem heeft zich de afgelopen maanden verergerd door het vele thuiswerken, gebrek aan beweging en de extra druk op specifieke beroepsgroepen zoals zorgmedewerkers”, stelt de organisatie.

CureVac ontwikkelt een coronavaccin op basis van de mRNA-techniek, dezelfde techniek als die waar de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna gebruik van maken. Volgens het bedrijf zijn de eerste testresultaten met het eigen vaccin positief. Halverwege december begon een wereldwijde test van het vaccin bij proefpersonen.

CureVac maakte al eerder afspraken met andere bedrijven die moeten gaan helpen bij de productie van het vaccin. De biotechnoloog hoopt dit jaar na goedkeuring van zijn vaccin nog honderden miljoenen doses te gaan leveren.

Dat is een toename van ongeveer 5000 ten opzichte van het aantal dat woensdag werd gemeld. Toen was er sprake van een verdubbeling van het aantal nieuwe besmettingen. Tot dusver zijn er in Duitsland meer dan 1,8 miljoen coronabesmettingen vastgesteld.

Het Duitse dodental van de corona-epidemie liep afgelopen etmaal op met 1070. In totaal zijn in Duitsland nu zeker 37.607 personen overleden aan de gevolgen van Covid-19.

Dinsdag werd bevestigd dat de harde lockdown in Duitsland wordt verlengd tot in elk geval 31 januari. Ook worden de maatregelen aangescherpt. Het kan inwoners worden verboden verder dan 15 kilometer van hun woonplaats te reizen als een bepaalde besmettingsdrempel gedurende een week wordt overschreden. Bondskanselier Angela Merkel en de zestien deelstaatpremiers bereikten dinsdag overeenstemming na moeizaam overleg.

Volgens de aangifte zijn op alle afdelingen in Heerhugowaard gedetineerden de afgelopen maanden besmet geraakt met het coronavirus, op sommige afdelingen zou meer dan driekwart van de gedetineerden besmet zijn.

De ondertekenaars van de aangifte wijten de virusuitbraak onder meer aan het mondkapjesverbod voor gedetineerden. Zo zouden zij onder meer zonder beschermingsmiddelen gezamenlijk werk moeten verrichten in dezelfde ruimte. Gedetineerden die dit weigeren - ook wanneer zij in de risicogroep vallen - zouden worden ‘bedreigd met extra sancties zoals langere opsluiting op cel’ of zouden te horen krijgen dat bij werkweigering de datum voor voorlopige invrijheidstelling gevaar loopt.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft de aangifte nog niet gezien, en wil er daarom nog niet inhoudelijk op reageren.

Vanwege de grote toename van het aantal coronabesmettingen op Aruba heeft de regering woensdag bekendgemaakt vanaf 7 januari extra maatregelen in te voeren. Zo wordt de avondklok die enkele dagen voor oud en nieuw is ingesteld, verlengd tot eind januari. Dat betekent dat alle winkels om 22.00 uur moeten sluiten en niemand na 23.00 uur de straat op mag. Daarnaast is het verboden om vanaf 19.00 uur op een parkeerplaats of een strand te zijn. Daarmee wil de overheid voorkomen dat mensen in groepen bijeenkomen.

Aruba kende dinsdag 110 nieuwe coronabesmettingen, woensdag waren het er 96. Daarmee is het aantal mensen dat momenteel met het virus besmet is gestegen tot 488. Met de stijging neemt de druk op het ziekenhuis toe. De overheid wil er alles aan doen om een derde coronagolf op het eiland te voorkomen, na de eerste golven vorig jaar in maart en april en in september.

De politie heeft speciale maatregelen ingevoerd die normaal tijdens carnaval gelden om ervoor te zorgen dat mensen zich aan de maatregelen houden. Dat betekent onder meer een verhoging van boetes. Het is verder niet toegestaan in groepen bij elkaar te komen.

Daarnaast mogen horecagelegenheden geen activiteiten organiseren en voor boten en jachten geldt een maximum van vier personen.
Supermarkten mogen maar één lid per familie toelaten.

De waarschijnlijk extra besmettelijke Britse variant van het coronavirus is inmiddels bij zo’n 50 mensen in Nederland vastgesteld. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) meldde dat aantal woensdagavond.

In de middag had de GGD Rotterdam-Rijnmond al bekendgemaakt dat zeker 30 mensen uit die regio besmet zijn geraakt met de gemuteerde versie. Deze besmettingen houden verband met de uitbraak op een basisschool in Bergschenhoek. Ze zijn inbegrepen bij de circa 50 gevallen waar het RIVM over rapporteert.

Ook in Amsterdam is een cluster van meerdere besmettingen. Diverse mensen bij wie de Britse variant is ontdekt waren in het Verenigd Koninkrijk geweest, maar niet iedereen.

„De variant lijkt besmettelijker te zijn, maar tot nu toe is er geen reden om aan te nemen dat het ziekteverloop anders of ernstiger is dan met de variant die op dit moment het meeste in Nederland gevonden wordt”, schrijft het RIVM. Britse experts hebben dat ook gezegd.

Nederlanders die vanaf 15 januari naar Zwitserland reizen moeten tien dagen verplicht in quarantaine. De gezondheidsautoriteiten hebben onder meer Nederland, Denemarken en Tsjechië op de quarantainelijst gezet om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.

De maatregel geldt ook bij overlegging van een negatieve coronatest. Zakenlui, mensen die om medische redenen reizen en transitpassagiers kunnen worden uitgezonderd.

Een land of regio komt op de lijst als er minstens zestig keer meer besmettingen per 100.000 inwoners zijn dan in Zwitserland. De lijst wordt elke twee weken aangepast.

De Nederlandse regering raadt reizen naar het buitenland zeer dringend af, tenzij het strikt noodzakelijk is. Toerisme of wintersport vallen daar niet onder. Wie toch naar Zwitserland reist, moet bij terugkeer naar Nederland tien dagen in thuisquarantaine.

De Amerikaanse farmaceut Moderna verwacht volgende week te beginnen met de eerste leveringen van zijn coronavaccin aan landen van de Europese Unie. Dat liet Moderna weten in een reactie op de goedkeuring van de Europese Commissie om het middel toe te dienen. Zorgminister Hugo de Jonge zei ook al dat waarschijnlijk volgende week de eerste leveringen binnenkomen, hoewel nog in beperkte omvang.

Het middel van Moderna is na het vaccin van BioNTech/Pfizer het tweede vaccin dat in de EU kan worden ingezet tegen het coronavirus. Eerder op de dag oordeelde ook het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) positief over het vaccin van Moderna. De Europese Commissie heeft tot dusver 160 miljoen doses besteld bij Moderna. Daarvan zijn 6,2 miljoen doses bestemd voor Nederland.

“Ik wil de Europese Commissie bedanken voor haar betrokkenheid en steun en de EMA voor haar goedkeuring, waarmee wederom een belangrijk moment in de geschiedenis van ons bedrijf wordt gemarkeerd”, aldus topman Stéphane Bancel van Moderna.

Eerder kreeg het vaccin van Moderna ook al goedkeuring in de Verenigde Staten, Canada en Israël. In de VS is reeds begonnen met het toedienen van het middel. Toezichthouders in Zwitserland, Singapore en het Verenigd Koninkrijk zijn het vaccin nog aan het beoordelen.

Het vaccin van Moderna beschermt 94,1 procent van de mensen die ermee worden ingeënt. Zij worden niet meer ziek als ze met het coronavirus in aanraking komen, zo is aangetoond in het klinisch onderzoek. Daar deden wereldwijd 30.000 mensen aan mee.

Een voordeel van het Moderna-vaccin ten opzichte van dat van concurrent Pfizer/BioNTech is dat het niet bij extreem lage temperaturen hoeft te worden bewaard. Het is 30 dagen houdbaar in een gewone koelkast.

Ton de Boer, voorzitter van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), noemt het „onverstandig” dat verschillende landen overwegen af te wijken van de vaccinatievoorschriften van de producenten. Dat zei hij woensdagmiddag na de goedkeuring van het vaccin van Moderna in Europa. Sommige landen willen de tijd tussen de eerste en tweede prik verlengen, of vaccins van verschillende producenten combineren bij een persoon.

Een reden voor onder andere het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Denemarken om de tweede prik uit te stellen, is om meer mensen dan de eerste inenting te kunnen geven. „Dat is niet aan te raden met de kennis die we nu hebben”, zegt De Boer.
Het vaccin van BioNTech-Pfizer en dat van Moderna werd bij de onderzoeksgroepen in twee keer toegediend met respectievelijk drie en vier weken ertussen. „Dat betekent dat je tussen die twee prikken in niets over de werkzaamheid kan zeggen. Het kan zijn dat je slechter beschermd bent of dat je korter beschermd bent. Dat weten we allemaal nog niet. Wat we wel weten is hoe de werkzaamheid is als je twee prikken krijgt met de geadviseerde termijn ertussen. En dus is dat wat wij als medicijnenautoriteit adviseren: het vaccin gebruiken zoals het is getest.”

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) stelt dat er voor het vaccin van BioNTech/Pfizer maximaal 42 dagen mag zitten tussen het toedienen van de eerste en tweede dosis. Die termijn moet worden gerespecteerd om volle bescherming te bieden, aldus het agentschap.

De optie om mensen met twee verschillende coronavaccins in te enten noemt De Boer „heel merkwaardig”. Dit combineren mag van de Engelse gezondheidsdienst PHE in uitzonderlijke gevallen. De Boer: „Als je het mij vraagt moet je pas vaccineren als je zeker weet dat je ook het tweede, zelfde vaccin beschikbaar hebt. Ik zou het heel gek vinden als je zegt: ‘laten we gewoon beginnen met vaccineren en kijken van welke firma het vaccin daarna het land binnenkomt en dan gaan we dat spuiten’”.

De Tweede Kamer buigt zich met spoed over een voorstel om de verplichte negatieve coronatest die reizigers moeten overleggen voordat zij uit een risicogebied naar Nederland reizen, een extra wettelijke basis te geven. Het is de bedoeling dat daar al donderdagmiddag over wordt gestemd.

Vervoersmaatschappijen mogen sinds vorige week alleen reizigers uit risicogebieden meenemen naar Nederland met een negatieve testuitslag. Die bepaling doorstond een eerste toets bij de rechter evenwel niet. In een kort geding werd de overheid in het ongelijk gesteld. Het kabinet liet al weten tegen die uitspraak in beroep te gaan.

Om verdere juridische discussies over de wettelijke grondslag van de testplicht voor te zijn, is besloten voor een extra verankering te zorgen. De maatregel wordt daarom opgenomen in de Wet publieke gezondheid, die regelt welke bevoegdheden de overheid heeft om de verspreiding van besmettelijke ziektes tegen te gaan.

Het kabinet dringt aan op spoed, omdat het in het kader van de volksgezondheid van groot belang is dat er snel duidelijkheid komt. De Tweede Kamer onderbreekt daarom opnieuw het kerstreces om het wetsvoorstel te behandelen. Eerder gebeurde dat al voor debatten over de brexit-deal en over de vaccinatiestrategie.

In het Verenigd Koninkrijk zijn voor het eerst sinds april meer dan 1000 mensen in een etmaal overleden aan de gevolgen van het coronavirus. Ook werd een recordaantal van 62.322 nieuwe besmettingen gemeld, mede te wijten aan de meer besmettelijke ‘Britse’ variant van het virus.

In totaal zijn ruim 77.000 mensen in het Verenigd Koninkrijk gestorven binnen 28 dagen nadat ze een positieve test hadden afgelegd. Daarmee staat het land ongeveer op gelijke hoogte met Italië. Alleen in de VS, Brazilië, India en Mexico zijn meer mensen overleden aan Covid-19.

Engeland en Schotland besloten deze week tot een strenge lockdown. Premier Boris Johnson sluit niet uit dat die tot ver in maart zal duren. Het land heeft vergeleken met EU-landen wel een voorsprong bij het vaccineren van inwoners. Johnson heeft daar zijn hoop op gevestigd.

In Portugal zijn afgelopen etmaal iets meer dan 10.000 coronabesmettingen vastgesteld, een recordaantal. Het parlement stemt later op de dag naar verwachting in met een week verlenging van de noodtoestand in het land van ruim 10 miljoen inwoners.

De beperkingen werden wat versoepeld rond Kerstmis, maar vanaf de jaarwisseling werden weer strikte regels van kracht om het sociale verkeer en reizen tussen gemeenten fors in te perken. Desondanks stijgt het aantal coronagevallen sterk. De gezondheidsdiensten staan onder zware druk.

President Marcelo Rebelo de Sousa sprak in het weekend al zijn zorgen uit. De 72-jarige moest daarna in isolatie gaan omdat hij contact heeft gehad met iemand die positief is getest op het coronavirus.

In Portugal zijn ruim 7300 sterfgevallen te betreuren op een totaalaantal besmettingen van ruim 446.000. Het vaccinatieprogramma verloopt tamelijk traag. Begin deze week waren 32.000 mensen ingeënt.

Het coronavaccin van het Amerikaanse bedrijf Moderna mag in de Europese Unie verkocht en toegediend worden. Dat heeft de Europese Commissie bekendgemaakt. „Het Moderna Covid-19-vaccin is goedgekeurd voor gebruik door de commissie, de tweede in de EU. Snelle vaccinaties moeten nu volgen”, twittert EU-commissaris Stella Kyriakides (volksgezondheid).

Het dagelijks EU-bestuur heeft het laatste woord over markttoelating in de EU en volgt met zijn besluit het zwaarwegende advies van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) dat eerder woensdag positief oordeelde over het Moderna-vaccin. Het is na het vaccin van BioNTech/Pfizer het tweede vaccin dat in Europa kan worden ingezet tegen het coronavirus.

Na de corona-uitbraak op een basisschool in Bergschenhoek (Zuid-Holland) is al bij zeker 30 mensen de Britse variant van het coronavirus vastgesteld. De GGD Rotterdam-Rijnmond meldt dat de infecties „te linken zijn aan de school”.

Ook op een andere school die in hetzelfde gebouw is gevestigd zijn mensen besmet geraakt met de gemuteerde versie van het virus, die volgens de Britse overheid besmettelijker is dan eerdere varianten.

De GGD en het Erasmus MC onderzoeken de uitbraak en maakten woensdag de eerste resultaten bekend.

Onder het medisch zorgpersoneel is er veel belangstelling om zich te laten vaccineren. Meerdere ziekenhuizen verwachten voor het einde van deze week hun woensdag ontvangen lading vaccins al opgemaakt te hebben.

In de regio Noord-Holland/Flevoland zijn nog niet alle ziekenhuizen begonnen met vaccineren. Toch verwacht het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ), verantwoordelijk voor de coördinatie van de vaccindoses in die twee provincies, dat de vaccins daar snel op zullen zijn. „Bijna elk ziekenhuis zal vanwege het beperkte aantal vaccinaties de voorraad vrij snel opmaken.”
Het ROAZ uit de regio Brabant verwacht dat de lading van duizend vaccins er uiterlijk donderdag al doorheen is. „Er heerst heel veel belangstelling onder het personeel, de intekenlijsten waren in no-time vol”, zegt een woordvoerder.

In het Amsterdam UMC krijgen woensdag ongeveer 200 medewerkers een injectie. Het LUMC Leiden prikt per dag ongeveer 150 tot 200 medewerkers, tot en met zaterdag. Het Isala ziekenhuis in Zwolle verwacht de komende dagen enkele honderden vaccinaties te zetten.

Het aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen is afgelopen etmaal licht gedaald. Ziekenhuizen behandelen momenteel 2827 mensen vanwege Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat zijn er 55 minder dan dinsdag, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Op de verpleegafdelingen liggen momenteel 2131 coronapatiënten, 28 minder dan dinsdag. Het aantal coronapatiënten op de intensive cares daalde met 27 naar 696. Onder hen zijn acht mensen die in Duitsland in het ziekenhuis liggen, evenveel als dinsdag.

De ziekenhuizen hebben momenteel nog ongeveer 2000 bedden op verpleegafdelingen en intensive cares beschikbaar, zowel voor coronapatiënten als voor mensen met andere klachten. Dat komt neer op gemiddeld minder dan twintig bedden per ziekenhuis.

Zes mensen zijn in de afgelopen 24 uur verplaatst naar andere regio’s, het laagste aantal sinds half december. In september begon de verspreiding, die de druk op ziekenhuizen moet helpen verlichten. Sindsdien zijn 1997 patiënten verdeeld over het land. Het is niet bekend hoeveel mensen een plek hebben gekregen in een ander ziekenhuis in de eigen regio.

Het zevendaags gemiddelde van het aantal coronabesmettingen is nu weer op het niveau van net voor de lockdown op 15 december en daalt dus gestaag. Woensdag werden 7142 positieve testen gemeld, weer meer dan dinsdag. Het aantal ziekenhuisopnames op de intensive care en op de verpleegafdelingen lijkt te stabiliseren, maar een duidelijke daling is nog niet te zien.

De eerste doses van het coronavaccin van Moderna komen waarschijnlijk volgende week binnen. Die levering zal „qua omvang nog beperkt zijn”, laat zorgminister Hugo de Jonge weten. Het Europese geneesmiddelenbureau EMA heeft het Moderna-vaccin woensdag goedgekeurd.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft 7142 nieuwe coronabesmettingen geregistreerd. Het aantal positieve testresultaten dat tussen dinsdag- en woensdagochtend binnenkwam, ligt hoger dan een dag eerder. Toen bedroeg het aantal nieuwe gevallen volgens gecorrigeerde cijfers 6399.

Het laatste cijfer is wel lager dan het gemiddelde van de afgelopen week. Dat ligt op ruim 7700 positieve testresultaten per dag.

Het aantal aan Covid-19 gerelateerde sterfgevallen steeg met 175. Dat wil niet zeggen dat al deze mensen afgelopen etmaal aan het coronavirus zijn overleden. Wanneer een coronapatiënt sterft, wordt dit soms pas later geregistreerd. Dinsdag registreerde het RIVM 152 sterfgevallen.

Sinds het begin van de uitbraak zijn in Nederland 841.238 mensen positief getest. Als het virus zich in het huidige tempo blijft verspreiden, komt het aantal bevestigde besmettingen eind januari uit boven een miljoen. Volgens de officiële statistieken staat van 12.001 mensen in Nederland vast dat ze zijn overleden na positief te zijn getest op het virus.

Werkelijke aantallen besmettingen en overlijdens liggen hoger. Zeker tijdens de eerste golf werd lang niet iedereen getest.
Van alle gemeenten zijn in Amsterdam weer het hoogste aantal nieuwe besmettingen aan het licht gekomen: 341. Den Haag volgt met 219 positieve tests, Rotterdam telde er 165 en Almere 119. Op regionaal niveau spant Utrecht de kroon, met 518 nieuwe gevallen.

Het aantal besmettingen daalt al enkele weken gestaag, maar niet zo snel als het kabinet en de gezondheidszorg graag zouden zien. Vlak voor kerst kregen op één dag nog zo’n 11.500 Nederlanders te horen dat ze besmet waren met het virus en de feestdagen dus in quarantaine moesten doorbrengen.

In het laatste weekrapport van het RIVM stond dinsdag dat het aantal besmettingen met 16 procent was afgenomen ten opzichte van een week eerder. De week daarvoor bedroeg de daling 12 procent. Toch zei het RIVM dinsdag nog geen “overtuigende effecten” te zien van de lockdown die op 15 december is ingegaan. Het instituut houdt rekening met de mogelijkheid dat mensen na de feestdagen “minder geneigd waren om zich te laten testen”. Premier Mark Rutte verklaarde daarop dat hij “niet erg hoopvol” was over wat kan na 19 januari. Die dag zou de lockdown op zijn vroegst eindigen, maar het kabinet neigt volgens ingewijden naar een verlenging.

Prinses Beatrix zal zich zodra ze aan de beurt is, laten vaccineren tegen het coronavirus. De prinses die eind deze maand haar 83e verjaardag viert, doet dan hetzelfde als koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Die lieten woensdag desgevraagd weten zich zeker te zullen laten inenten. Over het waar en wanneer worden echter geen mededelingen gedaan, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst.

De Oranjes kiezen een middenweg tussen de standpunten van het Britse en Deense koningshuis. Buckingham Palace maakte namens koningin Elizabeth (94) bekend dat vaccineren of niet een privézaak was, waarover niets bekend zou worden gemaakt. Het Deense hof maakte begin deze week juist officieel bekend dat koningin Margrethe (80) zich had laten inenten. In de Golfstaten gingen de koningshuizen nog een stap verder. Zo werden emir Tamim van Qatar en kroonprins Mohammed bin Salman van Saudi-Arabië gefilmd terwijl ze een prik kregen.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima noemden woensdag het begin van het vaccineren in Nederland een “een keerpunt dat hoop geeft op een uitweg uit deze crisis.” Het koningspaar dankte iedereen die eraan meewerkt en zei dat het van belang is “om samen vol te houden.”

Het is topdrukte bij het callcentrum van GGD GHOR waar mensen een afspraak kunnen maken voor vaccinaties tegen het coronavirus, meldt de koepelorganisatie. Doordat de lijnen zijn overbelast kunnen mensen mogelijk geen afspraak maken.
„De lijnen zijn zeven dagen per week van 08.00 tot 20.00 uur open. Ook morgen plannen we afspraken in, excuses voor het ongemak”, aldus de GGD.

Eerder op de dag werd bekend dat in de afgelopen twee dagen al bijna 60.000 mensen een afspraak hebben gemaakt om te worden ingeënt.

Intensivist Diederik Gommers heeft zelf het eerste coronavaccin toegediend in het Erasmus MC in Rotterdam, het ziekenhuis waar hij werkt. Hij diende het middel toe aan een verpleegkundige. Daarna werden de rollen omgedraaid. Gommers kreeg de tweede prik in het ziekenhuis van de verpleegkundige.

„Mooi van de wetenschap en de farmaceutische industrie. Heel gaaf, echt heel gaaf. We hebben hier zo lang naartoe gewerkt. Ik zie dit als een nieuwe fase. We moeten ervoor zorgen dat we de komende maanden zo veel mogelijk mensen gevaccineerd krijgen. Dan pakken we ons gewone leven weer op”, zei Gommers na de vaccinatie.

Gommers is voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC). Hij is een van de gezichten in de strijd tegen het coronavirus. De start van de vaccinatie in het Erasmus werd bijgewoond door Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg, en minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid).

„Niks van gevoeld”, zei verpleegkundige Tom na de prik. „Dat klinkt bijna als een teleurstelling”, antwoordde Ernst Kuipers. „Dat ging trefzeker. Wat gaat er door je heen? BioNTech en Pfizer gaan door je heen”, was de analyse van De Jonge.

De vaccinaties tegen het coronavirus mogen zonder medische handschoenen worden gezet. De eerste publieke prikken, woensdagochtend in priklocatie Veghel en even later ook in het Amsterdamse UMC, riepen op sociale media veel vragen op. Want fysiek contact tijdens de coronapandemie is toch niet de bedoeling?

Vaccineren zonder gebruik van handschoenen is in lijn met de richtlijn die het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) daarover heeft opgesteld. „Handschoenen worden nooit gebruikt bij vaccinaties”, bevestigt een woordvoerder van het RIVM.

In de richtlijn ‘COVID-19-vaccinatie 2021’ van het instituut, bedoeld voor het uitvoerend medisch personeel, staat dat de handhygiëne bij het personeel gewaarborgd is bij regelmatig wassen met water en zeep, of desinfecteren met handalcohol. Ook dienen de handen vrij te zijn van sieraden en horloges en moeten de nagels kortgeknipt zijn. Deze eisen zijn volgens de richtlijn tijdens de coronapandemie „nog belangrijker dan normaal”.

Woensdagochtend werd de eerste vaccinatie in priklocatie Veghel onder toeziend oog van de camera’s van de NOS gezet door een medewerkster van de GGD, zonder dat zij handschoenen droeg. Ook in het Amsterdamse UMC werd geprikt zonder medische handschoenen. „We hebben goed naar de richtlijnen gekeken”, vertelt een woordvoerder van het ziekenhuis. „We gaan natuurlijk niet onvoorbereid op nationale televisie vaccineren.”

De Amerikaanse farmaceut Pfizer en het Duitse instituut BioNTech hebben al een coronavaccin op de markt gebracht. Dat is woensdag voor het eerst in Nederland toegediend. Het bedrijf Moderna staat op het punt om groen licht te krijgen, na een positief oordeel van de Europese toezichthouder EMA. Er zijn nog meer middelen in de maak, die over een tijdje ook gebruikt kunnen worden om het aantal coronagevallen terug te dringen.

Lees ook

Meer coronavaccins op komst

De Europese medicijnautoriteiten blijven de veiligheid en werkzaamheid van het coronavaccin van Moderna „goed in de gaten houden”, benadrukt het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). „Met dit tweede coronavaccin hebben we nog een extra middel in handen om uit deze pandemie te komen. Maar ons werk zit er niet op”, zegt voorzitter Ton de Boer.

Het vaccin is woensdag onder voorwaarden goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Dat betekent dat de fabrikant verplicht is de komende twee jaar aanvullende informatie te geven aan de Europese instanties. Uit nader onderzoek moet nog blijken hoe lang het vaccin bescherming geeft tegen Covid-19. Ook moet nog duidelijk worden hoe goed het werkt bij mensen met een minder goed werkend afweersysteem, kinderen en zwangere vrouwen. Daar doet Moderna nog onderzoek naar. Een andere openstaande vraag is of het vaccin ook besmetting met het virus zonder symptomen voorkomt.

Hoewel duizenden mensen hebben meegedaan aan het onderzoek naar het vaccin, zijn zeldzame of late bijwerkingen „nooit helemaal uit te sluiten” als miljoenen mensen het krijgen toegediend, aldus het CBG. Om daar goed overzicht op te houden, moet de fabrikant iedere maand een veiligheidsrapportage inleveren bij het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA).

De coronavaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna zijn beide gebaseerd op nieuwe medische technologieën. Voor het eerst is de hoofdrol weggelegd voor een genetische code, zogeheten messenger-RNA (mRNA). Eerdere vaccins waren gebaseerd op de ziekteverwekkers zelf, bijvoorbeeld verzwakt of inactief gemaakt virus. De techniek achter de nieuwe coronavaccins is wezenlijk anders, maar evengoed veilig, benadrukken de fabrikanten en de Europese medicijnautoriteiten.

Beide coronavaccins die nu positief zijn beoordeeld in de Europese Unie, zijn gebaseerd op het mRNA van het zogeheten spike-eiwit. Uit dat eiwit bestaan de spikes, de punten die uit de virusdeeltjes steken en het coronavirus een beetje op een kroon doen lijken. Het virus dankt er zijn naam aan: corona is Latijn voor kroon. Het virus gebruikt de spikes om lichaamscellen binnen te dringen.

De mRNA-vaccins worden toegediend in de vorm van een klein vetbolletje dat wordt geïnjecteerd. Die bolletjes bevatten synthetisch materiaal met dezelfde genetische code als het spike-eiwit. Zoals de naam al zegt, speelt messenger-RNA de rol van boodschapper. Sommige cellen in het lichaam van degene die het krijgt toegediend, gaan door de instructies van het mRNA het spike-eiwit produceren. „Het immuunsysteem van de persoon herkent dit eiwit als vreemd. Het zal antilichamen aanmaken en T-cellen activeren om het aan te vallen”, legt het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) de werking uit.

Als de gevaccineerde persoon later in aanraking komt met het virus, herkent het afweersysteem het spike-eiwit en valt het virus aan. Het vaccin verandert niets aan het DNA van mensen die het krijgen toegediend, zoals sommige tegenstanders van vaccinatie beweren. „De genetische code die in het vaccin zit, kan zich niet samenvoegen met het gastheergenoom, uw DNA, en wordt op natuurlijke wijze door het lichaam afgebroken”, verzekert het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG).

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) oordeelt positief over het coronavaccin van Moderna. Het is volgens de deskundigen die het hebben beoordeeld veilig en effectief. Als de Europese Commissie het zwaarwegende advies volgt, mag het middel binnenkort worden toegediend in Nederland en de andere EU-lidstaten. Het is dan het tweede vaccin dat in Europa kan worden ingezet tegen het coronavirus.

Eerder keurde Brussel al het vaccin van Pfizer en BioNTech goed na een positief oordeel van het EMA. Dat middel is woensdag voor het eerst in Nederland gebruikt. Een verpleegkundige kreeg het geïnjecteerd op een priklocatie in Veghel.

Het beoordelingscomité van het EMA praatte maandag ook al over het vaccin van het Amerikaanse Moderna. Toen kwam het nog niet met een eindoordeel, omdat nog niet alle vragen waren beantwoord. Dat is inmiddels dus wel het geval.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zullen zich, wanneer ze aan de beurt zijn, zeker laten vaccineren tegen het coronavirus. Dat heeft de Rijksvoorlichtingsdienst woensdag bevestigd aan het ANP. Over het inenten zelf zullen geen mededelingen worden gedaan.

Het koningspaar heeft woensdagochtend verheugd gereageerd op de eerste vaccinaties in Nederland. „De start van de vaccinaties is een keerpunt dat hoop geeft op een uitweg uit deze crisis. Veel dank aan iedereen die hieraan meewerkt! Nu is het van belang om samen vol te houden”, lieten Willem-Alexander en Máxima weten in een bericht dat werd gedeeld op sociale media.

De coronacrisis stond woensdag ook centraal bij een digitaal werkbezoek dat de koning bracht aan het Isala Ziekenhuis in Zwolle. Dat had hij in maart 2020 ook al bezocht, maar toen nog fysiek. Met dezelfde mensen als toen sprak Willem-Alexander onder meer over de overeenkomsten en verschillen tussen de eerste en de tweede golf en de voorbereidingen voor het vaccineren.

Het eerste coronavaccin in Noord-Holland is toegediend in het Amsterdam UMC locatie AMC. Rond 12.00 uur was ic-verpleegkundige Carol Verdonk als allereerste medewerker aan de beurt. „Ik ben echt heel erg blij dat hij gezet is en dat ik hem als eerste in het Amsterdam UMC heb mogen ontvangen”, zei Verdonk tegen nieuwszender AT5. „Het is superfijn dat dit kan en we hopen dat heel veel mensen gaan volgen. Hopelijk kunnen we dan weer naar terug het ‘oude normaal’.” Noortje Swart, hoofd van de apotheek Amsterdam UMC, hoopt dat woensdag in het ziekenhuis 150 tot 200 personen ingeënt worden.

Woensdagochtend arriveerden in het Amsterdam UMC de eerste vaccindoses vanuit het landelijke distributiepunt in Oss. Vanuit Amsterdam worden de vaccins verspreid over ziekenhuizen in de provincies Noord-Holland en Flevoland.

Het UMC Maastricht is voor zover bekend als eerste ziekenhuis in Nederland gestart met vaccineren tegen het coronavirus. De rest van de dag volgen ziekenhuizen in de rest van het land.
In de priklocatie in Veghel werd eerder op de dag de eerste Nederlandse coronaprik gegeven, aan een verpleeghuismedewerkster. In de ziekenhuizen krijgen medewerkers uit de directe Covid-zorg en ambulancepersoneel de komende dagen een prik.

De Duitse minister van Volksgezondheid verwacht dat de eerste doses van het Moderna-vaccin volgende week worden geleverd. Het middel wordt woensdag naar verwachting goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) voor gebruik in de EU. Het zou het tweede coronavaccin zijn dat wordt goedgekeurd door die toezichthouder.

Minister Jens Spahn zei dat zijn land in totaal 130 miljoen doses heeft besteld van de vaccins van Moderna en de bedrijven Pfizer en BioNTech, dat in Duitsland is gevestigd. Dat zijn er volgens de bewindsman genoeg voor iedereen. Duitsland heeft sinds vorige maand al meer dan 300.000 mensen ingeënt met het Pfizer/BioNTech-vaccin.

In de Duitse politiek bestaat veel onvrede over het verloop van de vaccinatiecampagne. Critici verwijten de regering dat te weinig vaccins zijn veiliggesteld. In Duitse media wordt de vergelijking getrokken met Israël, dat in enkele weken tijd meer dan 10 procent van de bevolking vaccineerde met het Pfizer-vaccin.

Koning Willem-Alexander heeft woensdagochtend een digitaal bezoek gebracht aan het Isala Ziekenhuis in Zwolle. Dat deed hij in het kader van de bestrijding van het coronavirus.

De koning sprak met artsen, verpleegkundigen, medewerkers van het crisis-coördinatieteam en leden van de raad van bestuur over de tweede coronagolf. Aan het begin van de pandemie, in maart, had de koning dezelfde mensen ontmoet.

In het gesprek ging het onder meer over de verschillen en overeenkomsten tussen de eerste en de tweede golf. Ook de start van de vaccinatiecampagne kwam voorbij. Vervolgens sprak de koning met verpleegkundigen over de zorg voor de coronapatiënten en de lessen die zijn geleerd het afgelopen jaar. Daarbij kwamen ook de verwachtingen voor de komende periode aan bod.

Het aantal slachtoffers van kindermishandeling is tijdens de eerste lockdown van vorig jaar fors hoger geweest vergeleken met andere periodes, toen scholen en de kinderopvang gewoon open waren. Volgens Leidse onderzoekers kregen slachtoffers vooral te maken met emotionele verwaarlozing en waren ze getuige van huiselijk geweld.

Naar schatting maakten bijna 40.000 kinderen, oftewel 14 per 1000 kinderen, mishandeling mee tijdens de eerste lockdown die half maart begon. Ter vergelijking: in dezelfde driemaandsperiode in 2017 ging het om bijna 15.000 kinderen. „De resultaten maken duidelijk dat het sluiten van scholen en kinderopvang verregaande implicaties kan hebben voor kwetsbare gezinnen”, aldus de Universiteit Leiden.

De onderzoekers stellen ook vast dat een laag opleidingsniveau een ruim 10 keer hoger risico op kindermishandeling met zich meebrengt. In werkloze gezinnen is het risico ruim 3 keer hoger ten opzichte van niet-werkloze gezinnen.

De gezinsgrootte bleek enkel een risicofactor te vormen voor gezinnen met 4 of meer kinderen, het risico op mishandeling was in deze gezinnen ruim 2 keer groter dan in kleinere gezinnen. Het risico op mishandeling was niet verschillend voor jongens en meisjes en voor kinderen van verschillende leeftijden.

De autoverkopen in het Verenigd Koninkrijk zijn afgelopen jaar uitgekomen op het laagste niveau sinds 1992. De vraag naar nieuwe voertuigen stond onder druk door de coronacrisis en de aanhoudende brexitonzekerheden, zo kwam naar voren uit gegevens van handelsorganisatie SMMT.

Op jaarbasis vielen de verkopen dik 29 procent lager uit tot 1,6 miljoen voertuigen. Het omzetverlies kwam uit op omgerekend 22,6 miljard euro. Volgens SMMT moet 2020 als een „verloren jaar” voor de auto-industrie worden gezien.

Door de coronapandemie waren showrooms een groot deel van het jaar dicht. Verder eiste de onzekerheid over de toekomstige handelsrelatie met de Europese Unie sinds de brexit haar tol, aldus de organisatie. Ook deed de Britse beslissing om tegen 2030 geen nieuwe diesel- en benzineauto’s meer toe te staan de verkopen geen goed.

„Met de uitrol van de vaccins en de duidelijkheid over onze nieuwe relatie met de EU, waarover kort voor kerst een akkoord werd bereikt, moet 2021 een jaar van herstel worden”, zei SMMT-topman Mike Hawes. Hij was ook positief over fabrikanten die de komende maanden recordaantallen elektrische voertuigen op de markt brengen.

De strenge Britse maatregelen om de verspreiding van het virus te voorkomen zullen de verkopen van auto’s in de eerste maanden van het nieuwe jaar nog wel in de weg zitten.

De Britse autoriteiten moeten meer dan twee miljoen mensen per week gaan inenten tegen het coronavirus om hun vaccinatiedoelstelling te halen. Dat zei de verantwoordelijke minister Nadhim Zahawi, die bij Sky News voorspelde dat het aantal inentingen de komende tijd fors zal toenemen.

Het Verenigd Koninkrijk begon vorige maand met vaccineren. De regering wil medio februari zo’n 13,9 miljoen mensen uit risicogroepen hebben ingeënt. De minister voor vaccinatiebeleid noemde dat een „enorme onderneming”, maar zei ook dat hij er alle vertrouwen in heeft dat het gaat lukken. „Je zal een gigantische toename zien”, zei Zahawi over het aantal vaccinaties.

De minister stelde dat 1,3 miljoen landgenoten al een eerste dosis van een coronavaccin hebben gehad. In het land worden momenteel twee coronavaccins gebruikt: het middel van Pfizer/BioNtech en sinds deze week ook het vaccin van Oxford/AstraZeneca. Mensen moeten twee keer worden ingeënt met die middelen.

In heel Nederland beginnen ziekenhuizen in de loop van de dag met het vaccineren tegen het coronavirus, nu de eerste coronaprik in Veghel gezet is. Het UMC Maastricht is voor zover bekend als eerste ziekenhuis in Nederland al begonnen met vaccineren.

Om 10.30 uur kreeg de eerste medewerker in UMC Maastricht een vaccinatie toegediend. In Amsterdam wordt rond het middaguur de eerste vaccinatie in het AMC gezet. Het LUMC Leiden volgt naar verwachting rond 13.00 uur.

De vaccins kwamen woensdagochtend vanuit het landelijk distributiepunt in Oss aan bij tien traumacentra, waarna de doses verdeeld worden over heel Nederland. Het Erasmus MC in Rotterdam ontving de lading voor 9.00 uur ’s ochtends. De eerste prik wordt daar om 14.00 uur verwacht. Ook in het Haaglanden Medisch Centrum Den Haag en het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg worden op dat tijdstip de eerste vaccinaties gezet.

Hoe laat er precies gevaccineerd wordt in ieder ziekenhuis, is nog niet overal duidelijk. Dat hangt af van het tijdstip waarop de vaccins binnenkomen.

In de ziekenhuizen krijgen medewerkers uit de directe Covid-zorg en ambulancepersoneel de komende dagen een prik.

Nederlanders die gevaarlijk dicht en lang in de buurt zijn geweest van een besmette Belg, kunnen voortaan gewaarschuwd worden door hun corona-app. En omgekeerd.

De Nederlandse CoronaMelder werkt sinds vorige maand al samen met soortgelijke corona-apps uit Duitsland, Denemarken, Spanje, Italië, Ierland, Polen, Kroatië, Letland en Cyprus. Woensdag kwam daar België bij, melden Belgische media. Later zullen nog andere EU-landen zich aansluiten.

De apps houden met geanonimiseerde codes bij welke telefoons er enige tijd dicht bij de telefoon van de gebruiker zijn geweest. Als die het coronavirus blijkt te hebben opgelopen, kan die hun een seintje geven.

De CoronaMelder is inmiddels meer dan 4 miljoen keer gedownload. De Belgische Coronalert ruim 2,3 miljoen keer.

De Britse autoriteiten moeten meer dan twee miljoen mensen per week gaan inenten tegen het coronavirus om hun vaccinatiedoelstelling te halen. Dat zei de verantwoordelijke minister Nadhim Zahawi, die bij Sky News voorspelde dat het aantal inentingen de komende tijd fors zal toenemen.

Het Verenigd Koninkrijk begon vorige maand met vaccineren. De regering wil medio februari zo’n 13,9 miljoen mensen uit risicogroepen hebben ingeënt. De minister voor vaccinatiebeleid noemde dat een „enorme onderneming”, maar zei ook dat hij er alle vertrouwen in heeft dat het gaat lukken. „Je zal een gigantische toename zien”, zei Zahawi over het aantal vaccinaties.

De minister stelde dat 1,3 miljoen landgenoten al een eerste dosis van een coronavaccin hebben gehad. In het land worden momenteel twee coronavaccins gebruikt: het middel van Pfizer/BioNtech en sinds deze week ook het vaccin van Oxford/AstraZeneca. Mensen moeten twee keer worden ingeënt met die middelen.

De kans dat het kabinet de lockdown moet verlengen is aanzienlijk. Premier Mark Rutte verklaarde zich dinsdag in een Kamerdebat „niet erg hoopvol” over de mogelijkheden na 19 januari. Het aantal besmettingen nam de afgelopen week af, maar niet zo duidelijk als deskundigen hoopten.

Lees ook

Kans op verlenging lockdown groot

Rijksmuseum Boerhaave krijgt de ampul van de eerste vaccinatie tegen Covid-19. Museumdirecteur Amito Haarhuis laat weten trots te zijn deze „belangrijke mijlpaal in onze geschiedenis” te mogen toevoegen aan de rijkscollectie.

Boerhaave is het Leidse museum voor wetenschap en geneeskunde. In juli opende koning Willem-Alexander er de tentoonstelling Besmet!, over de uitbraak van epidemieën door de eeuwen heen. Deze tentoonstelling stond al twee jaar gepland, maar werd eerder uitgesteld door de eerste lockdown.

In de tentoonstelling staat een tijdlijn met medicatie tegen virussen. In het ‘heden’ staat sinds de opening een lege vitrine, bestemd voor het eerste vaccin tegen Covid-19. „Nu kunnen we eindelijk de lege vitrine vullen in onze tentoonstelling Besmet!”, aldus Haarhuis.

Dat internationale experts nog niet zijn toegelaten tot China om de oorsprong van het coronavirus te onderzoeken, is „niet alleen een visumkwestie”. Dat zei een woordvoerster van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, die aangaf dat nog steeds wordt gepraat over „de specifieke datum en de specifieke regelingen rond het bezoek van deze groep experts”.

Het tienkoppige team van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zou eigenlijk begin januari naar China reizen. WHO-topman Tedros Adhanom Ghebreyesus maakte deze week bekend dat China nog steeds geen groen licht heeft gegeven voor de komst van de experts. Hij noemde dat „erg teleurstellend”.

Onderzoek naar de herkomst van het coronavirus, dat wereldwijd inmiddels 1,8 miljoen levens heeft gekost, ligt politiek erg gevoelig. Zo hebben de Verenigde Staten de Chinese autoriteiten verweten niet transparant te zijn geweest over de oorspronkelijke uitbraak. President Donald Trump sprak herhaaldelijk over het „China virus”. Chinese functionarissen hebben juist gesuggereerd dat de pandemie mogelijk in een ander land is begonnen.

Over de komst van de internationale experts, onder wie de Nederlandse Marion Koopmans, wordt al maanden onderhandeld. De woordvoerster van het Chinese ministerie noemde onderzoek naar de herkomst van het virus „ongelofelijk complex”. Ze zei dat „noodzakelijke procedures” gevolgd moeten worden om te zorgen dat de missie van de deskundigen goed verloopt.

Het UMC Maastricht is voor zover bekend als eerste ziekenhuis in Nederland gestart met vaccineren tegen het coronavirus. Om 10.30 uur kreeg ic-verpleegkundige Maurice Hoorens als eerste medewerker van het ziekenhuis een vaccinatie toegediend.

In het ziekenhuis is een speciale vaccinatiestraat ingericht waar medewerkers de komende dagen tussen 06.00 uur ’s morgens en middernacht kunnen worden ingeënt.

Hoorens is blij dat hij de vaccinatie heeft gekregen: „We hebben hier lang op gewacht en dan is het des te meer een opluchting dat het eindelijk zo ver is. Laten we hopen dat de start van de vaccinaties er nu voor gaat zorgen dat we het coronavirus snel onder de duim krijgen. Ik heb er alle vertrouwen in.”

Woensdagochtend kreeg het ziekenhuis in Maastricht de eerste vaccindoses toegestuurd vanuit het landelijke distributiepunt in Oss. Vanuit de hoofdstad van de provincie Limburg zijn de doses in verhouding naar het aantal beschikbare ziekenhuisbedden voor coronapatiënten verdeeld over de andere Limburgse ziekenhuizen.

In Veghel werden woensdagochtend de eerste Nederlandse coronaprikken gezet. De 39-jarige verpleeghuismedewerkster Sanna Elkadiri kreeg als eerst het Pfizer-vaccin toegediend, onder toeziend oog van minister Hugo de Jonge.

En wéér vergaderde de Tweede Kamer ellenlang over het coronabeleid. Maar liefst twaalf uur trokken de fracties er dinsdag voor uit om het kabinet aan de tand te voelen over de bestrijding van de pandemie. Kan al dat praten nu niet een tandje minder? Wie wordt van die woordenbrij en verkiezingsretoriek eigenlijk wijzer?

Lees ook

Kamer moet in coronacrisis kritisch maar ook reëel zijn

Bedrijfstakken als de detailhandel, horeca, luchtvaart en toerisme hebben flink te lijden onder strenge coronamaatregelen in veel Europese landen. Volgens de Britse marktonderzoeker Markit nam de bedrijvigheid in de dienstensector in de eurozone vorige maand sterker af dan werd verwacht. De dienstensector in de eurozone kromp daarmee al vier maanden op rij.

Wel was de krimp in december aanzienlijk minder groot dan in november. Markit meldt de bedrijvigheid in de sector op basis van zijn inkoopmanagersindex. De index voor de eurolanden kwam daarbij uit op een definitieve stand van 46,4. Bij een stand boven de 50 is sprake van toenemende bedrijvigheid, daaronder van krimp. De afname nu was nog sterker dan bij een voorlopige meting was gemeld. In november werd een stand van 41,7 gemeten, wat het laagste niveau sinds mei was.

In de meeste grote Europese economieën bleek de krimp groter dan bij de bekendmaking van de voorlopige cijfers. In Italië was die neergang het sterkst, in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk deed de dienstensector het relatief goed met een minimale krimp. Spanje wist te verrassen met een veel minder sterke krimp van de bedrijvigheid dan verwacht.

De samengestelde index van diensten en industrie in het eurogebied noteerde voor december een niveau van 49,1. Dat betekent dat de economische activiteit in de eurozone vorige maand licht is afgenomen.

Het Maastrichtse biotechnologiebedrijf Cristal Therapeutics en Intravacc, een Nederlandse instituut voor vaccinonderzoek, gaan samen vaccins ontwikkelen tegen corona.

Intravacc is volgens een woordvoerder op dit moment bezig met de ontwikkeling van vier verschillende vaccins. Cristal Therapeutics heeft volgens hem een technologie ontwikkeld om therapieën efficiënter en veiliger te maken. Door de technologieën van de bedrijven te combineren „zal een snelle ontwikkeling van kandidaat-vaccins voor een breed scala aan ziekten mogelijk worden”.

Vorige maand werd al bekend dat Intravacc de komende vijf jaar vaccinontwikkelingsprojecten voor de Nederlandse overheid blijft uitvoeren. Sinds 1 januari van dit jaar is Intravacc een zogenoemde beleidsdeelneming, met de Staat als enige aandeelhouder. Daarvoor opereerde Intravacc als afzonderlijke entiteit onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van VWS.

Het begin van het vaccineren in Nederland trekt ook internationaal de aandacht. In buitenlandse media wordt opgemerkt dat in Nederland veel onvrede bestaat over de vaccinatiecampagne. Het valt slecht dat Nederland als laatste EU-lidstaat begint met prikken, berichten media in andere Europese landen.

De BBC concludeert dat Nederlanders geschokt zijn dat ze hekkensluiters zijn in de EU. De Britse omroep omschrijft Nederland als een land dat trots is dat het zijn zaakjes goed op orde heeft en beschikt over een goed gefinancierd zorgstelsel. „Gênant” en „mismanagement door de regering” luidt het oordeel van Nederlandse artsen die bij de BBC aan het woord komen over het vaccinatiebeleid.

„België niet het traagst: Nederland start als laatste EU-land met vaccinatiecampagne”, kopt het Belgische Het Belang van Limburg op zijn website. Een columnist van de krant De Morgen benadrukte deze week dat het vaccineren in meerdere landen moeizaam op gang komt, waaronder ook in België. „Frankrijk, Nederland, zelfs Duitsland… allen zitten ze in hetzelfde schuitje. Dat is eigenlijk geen troost. Het is juist een deel van het probleem.”

Ook in Duitsland wordt de situatie in Nederland nauwlettend gevolgd. „Nederland laatste EU-land dat met vaccinaties begint”, kopt de Rheinische Post. Duitse media schrijven dat de Nederlandse regering veel kritiek krijgt vanwege de late start van de vaccinatiecampagne. „Het zijn zware tijden voor Hugo de Jonge”, concludeert Tagesschau op zijn website. Het nieuwsprogramma meldt dat de minister van alle kanten onder vuur ligt.

Het Duitse DPA schreef onlangs al dat sommige Nederlanders hun land vergelijken met het Gallische dorpje uit de stripreeks Asterix. „Heel Europa vaccineert. Heel Europa? Nee, een klein, eigenzinnig land in het noordwesten doet (nog) niet mee”, meldde het Duitse persbureau begin januari. De kop boven het bericht luidde: „Vaccinatie-fiasco in de polder: de allerlaatsten in Europa.”

Het nog weer verder aanscherpen van de coronaregels voor hotels zou „hoogst symbolisch” zijn. Dat zei directeur Dirk Beljaarts van Koninklijke Horeca Nederland in een reactie op berichten in de media dat een strengere lockdown aanstaande is, waarbij onder meer recreatieve overnachtingen in hotels verboden zouden worden.

Er zijn bij de brancheorganisatie nog geen signalen binnengekomen dat de coronaregels voor hotelovernachtingen verder worden aangescherpt. Beljaarts benadrukt dat momenteel bijna „niemand voor zijn plezier” in een hotel zit. De paar duizend gasten die momenteel in hotels verblijven, zitten daar volgens de KHN-directeur vooral vanwege hun werk.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zeggen dat de start van de vaccinatiecampagne “hoop geeft” in de coronacrisis. Op Twitter bedankt het koninklijk paar iedereen die meewerkt aan het vaccineren.

“De start van de vaccinaties is een keerpunt dat hoop geeft op een uitweg uit deze crisis”, aldus het paar. “Veel dank aan iedereen die hieraan meewerkt! Nu is het van belang om samen vol te houden.”

In de afgelopen twee dagen hebben 59.608 mensen al een afspraak gemaakt om te worden ingeënt tegen het coronavirus. Ze hebben niet alleen de eerste afspraak ingepland, maar ook al de herhaalprik die over een paar weken nodig is, meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Op woensdag worden de eerste Nederlanders gevaccineerd. De eerste die een prik kreeg, was verpleeghuismedewerker Sanna Elkadiri. Dat gebeurde in Veghel. Ook verpleegkundigen en artsen op de intensive cares, spoedeisende hulp en corona-afdelingen ontvangen woensdag het vaccin, evenals ambulancemedewerkers.

Vanaf vrijdag worden ook in Houten en Rotterdam verpleeghuismedewerkers gevaccineerd. Op maandag volgen Amsterdam, Den Haag en Assen, en eind volgende week beginnen ook in de rest van het land de vaccinaties. Volgens het RIVM kunnen vanaf 18 januari ongeveer 66.000 zorgmedewerkers per week worden ingeënt.

In heel Nederland beginnen ziekenhuizen in de loop van de dag met het vaccineren, nu de eerste coronaprik in Veghel gezet is. In Amsterdam wordt rond het middaguur de allereerste vaccinatie in het AMC gezet. Het LUMC Leiden volgt naar verwachting rond 13.00 uur als tweede ziekenhuis in Nederland.

De vaccins komen op dit moment binnen bij de ziekenhuizen. Bij het Erasmus MC in Rotterdam is de lading al gearriveerd. De eerste prik wordt daar om 14.00 uur verwacht. Ook in het Haaglanden Medisch Centrum Den Haag en het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg worden op dat tijdstip de eerste vaccinaties gezet.

Hoe laat er precies gevaccineerd wordt in ieder ziekenhuis, is nog niet overal duidelijk. Dat hangt af van het tijdstip waarop de vaccins binnenkomen. De coronavaccins komen woensdag vanuit Oss aan in tien traumacentra. Vanuit daar worden ze verspreid over de ziekenhuizen in de regio.

In de ziekenhuizen krijgen medewerkers uit de directe Covid-zorg en ambulancepersoneel de komende dagen een prik.

De consumptie van verse groenten en fruit is afgelopen jaar gestegen hoewel de horeca een deel van het jaar dicht was. De extra aankopen van huishoudens maakte de afname in de horeca meer dan goed, meldt belangenorganisatie GroentenFruithuis.

De totale consumptie van groenten en fruit lag 4 procent hoger dan in 2019. Huishoudens kochten 9 procent meer groente en fruit. Opvallend was daarbij dat de verkoop van ongesneden groente harder steeg dan die van voorgesneden groente. De laatste jaren was dat juist andersom. Volgens GroentenFruithuis is daarin te zien dat er meer tijd werd genomen om te koken.
Dat viel ook te merken aan de toegenomen verkoop van verspakketten en maaltijdpakketten.

Denemarken weert inwoners van Zuid-Afrika om verspreiding te voorkomen van een nieuwe coronavirusvariant. Die maatregel ging woensdag in en blijft tot zeker 17 januari van kracht.

„Dit betekent dat buitenlanders die in Zuid-Afrika wonen, Denemarken over het algemeen niet inkomen tijdens deze periode”, meldt het Deense ministerie van Justitie. Er kunnen nog wel uitzonderingen worden gemaakt, bijvoorbeeld voor familiebezoek. Dan moet wel aan de hand van een recente coronatest aangetoond kunnen worden dat de reiziger het virus niet heeft.

De Deense autoriteiten hebben voor zover bekend nog geen besmettingen vastgesteld met de nieuwe variant. Die is vorige maand ontdekt in Zuid-Afrika. Dat leidde ook in andere landen tot grote bezorgdheid. Britse media schreven deze week dat sommige experts vrezen dat coronavaccins mogelijk minder effectief zijn tegen de Zuid-Afrikaanse variant.

Een andere coronavariant, die is opgedoken in het Verenigd Koninkrijk, heeft Denemarken al wel bereikt. Er zouden zo’n negentig besmettingen zijn vastgesteld. Ook die variant zou extra besmettelijk zijn en dat was voor tientallen landen reden om het reisverkeer met het Verenigd Koninkrijk tijdelijk aan banden te leggen. Ook Nederland nam maatregelen.

In het circa 5,8 miljoen inwoners tellende Denemarken zijn tot dusver zo’n 1420 sterfgevallen door het coronavirus gemeld. Ook hebben de autoriteiten sinds het begin van de pandemie zo’n 173.000 besmettingen geregistreerd. Denemarken zit sinds vorige maand weer in lockdown om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.

De 39-jarige verpleeghuismedewerkster Sanna Elkadiri is woensdagochtend in Veghel als eerste in Nederland ingeënt met het coronavaccin. Minister Hugo de Jonge was erbij toen de eerste prik werd gezet.

Direct erna was de beurt aan drie collega’s van Elkadiri, twee vrouwen en een man. Elkadiri, voor de eerste vaccinatie gevraagd door haar werkgever, werkt in verpleeghuis Het Wereldhuis in Boxtel en neemt twee collega’s uit deze instelling mee voor de eerste prikken. De vierde collega werkt elders.

Later op de dag worden nog meer mensen gevaccineerd, in Veghel maar ook in diverse ziekenhuizen in het land.

Minister De Jonge sprak in Veghel van „een mijlpaal om op te gaan zitten en van het uitzicht te genieten. We maken hier het begin mee van het einde van de crisis. Een waanzinnig moment!”

Elkadiri zei dat de prik geen pijn deed, en dat ze zich er goed bij voelde. „Het voelt als een verplichting”, zei ze. „Ik ben klaar met zoveel pijn en ellende in mijn werk. Dat maakt dit moment zo fantastisch, om die ellende aan iedereen te besparen.”

Voorzitter André Rouvoet van de GGD’en sprak van een bijzonder moment. Hij noemde de hoge vaccinatiebereidheid onder de Nederlanders bemoedigend. Drie op vier willen zich laten vaccineren, aldus Rouvoet. Van het zorgpersoneel bedraagt dit aantal 80 procent, zei hij.

De Duitse economie kan de lockdown tegen het coronavirus voor lange tijd doorstaan. Dat verklaarde de Duitse minister van Financiën Olaf Scholz tegenover de Duitse televisiezender ZDF.

“We kunnen dit lang volhouden. Begrotingskenners in het parlement hebben ons toestemming gegeven om de steun te bieden die nodig is”, zei Scholz tegen de publieke omroep. Hij sprak ook de verwachting uit dat de Duitse staatsschuld na de coronacrisis minder hoog zal zijn dan na de financiële crisis die in 2008 uitbrak.

De Duitse regering kondigde dinsdag aan dat de huidige beperkende maatregelen in ieder geval tot 31 januari worden verlengd. Ook worden de regels aangescherpt. Zo kan het Duitsers verboden worden verder van 15 kilometer van hun woonplaats te reizen als de besmettingscijfers in hun regio te hoog zijn.

Duitsland besloot vorige maand scholen, cafés, restaurants en niet-essentiële bedrijven en winkels te sluiten om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Toen werd aangekondigd dat de regels in ieder geval tot 10 januari zouden duren.

Een kerk in de Duitse stad Düsseldorf biedt voorbijgangers een ”Predigt to go” aan. Mensen kunnen een preek uit de EHBO-koffer meenemen, ter bemoediging in de coronatijd. In Duitsland werd dinsdag besloten dat de lockdown tot eind deze maand duurt. Het is kerkelijke gemeenten officieel toegestaan om samen te komen, maar veel kerken zien daar vanwege de coronacrisis van af.

Het aantal bedrijven in Nederland blijft ondanks de coronacrisis gestaag groeien. In december nam het aantal ondernemers dat een bedrijf begon met 19 procent toe ten opzichte van een jaar eerder. Tegelijkertijd beëindigden in de laatste maand van 2020 minder bedrijven hun activiteiten, meldt de Kamer van Koophandel (KvK) op basis van inschrijvingscijfers.

Op 1 januari waren er in totaal 2.078.716 bedrijven in Nederland. Dat waren er aan het begin van vorig jaar nog 2.000.404, meldde de KvK destijds.

Nederland loopt een groot risico dat eind 2021 nog lang niet iedereen is gevaccineerd. Dit stelt het CNV. De vakbond vindt dat de huidige capaciteit bij priklocaties volstrekt onvoldoende is. Daarom pleit het CNV ervoor zo snel mogelijk op te schalen en daarbij de evenementensector in te zetten.

„Wie zich nu wil laten vaccineren, staat soms een uur in de wacht bij een callcenter. Het komt allemaal moeizaam op gang. Het aantal mensen dat straks bij voldoende vaccins kan vaccineren, is te weinig. We prikken bovendien nu alleen tijdens kantoortijden. Terwijl we in zo’n diepe gezondheidscrisis verkeren. Onbestaanbaar’, aldus CNV-voorzitter Piet Fortuin.

Het CNV wil dat er dagelijks lang wordt gevaccineerd. Van 6.00 uur ’s ochtends tot 22.00 uur ’s avonds. Ook in het weekend.

„Nederland slaat een modderfiguur met het huidige vaccinatiebeleid”, stelt de CNV-voorzitter. „Het gevolg is dat de zorgsector overbelast blijft, nog meer mensen overlijden en ook de economie nog een paar extra maanden stilligt. Met een miljardenschade tot gevolg en een nieuwe golf werklozen. Dit gaat ook ten koste van onze concurrentiepositie. De landen die ons omringen lopen immers voor op ons.”

De eerste coronaprik die woensdagmorgen in Nederland wordt gezet is live te zien op de NPO. De start van het vaccineren is om 08.30 uur. De tv-zender NPO 1, NPO Radio 1 en de NOS-site zullen onder meer live aandacht eraan besteden.

De 39-jarige verpleeghuismedewerkster Sanna Elkadiri krijgt op een priklocatie in Veghel de allereerste coronaprik van Nederland. Elkadiri werkt in verpleeghuis Het Wereldhuis in Boxtel, een verpleeghuis voor dementerende ouderen. Ze zei dinsdag “wel wat zenuwen” te hebben voor het bijzondere moment waar lang naar is uitgekeken. “Maar het voelt enorm goed. Eindelijk gaat de vaccinatie nu van start! We kunnen straks weer terug naar normaal.”

Maandag werd bekend dat de corona-vaccinatie woensdag zou beginnen, twee dagen eerder dan het plan was. Er wordt aangevangen met zorgmedewerkers van verpleeghuizen en kleinschalige woonvormen, bijvoorbeeld voor gehandicapten. Ook medewerkers uit de directe Covid-zorg in ziekenhuizen en bij ambulancediensten horen bij de eerste groepen die de komende dagen een prik krijgen.

Het aantal nieuwe coronabesmettingen dat in Duitsland is vastgesteld in het laatste etmaal, is bijna verdubbeld ten opzichte van het aantal dat dinsdag nog werd gemeld. Het Robert Koch Instituut (RKI), de Duitse tegenhanger van het RIVM, meldde woensdagochtend 21.237 nieuwe vastgestelde besmettingsgevallen.

Dinsdag meldde het RKI nog 11.897 nieuwe gevallen, een matige toename ten opzichte van de 9847 nieuwe gevallen van maandag. Het longvirus is sinds het begin van de epidemie bij 1.808.657 personen in Duitsland vastgesteld.

In het afgelopen etmaal zijn in Duitsland nog eens 1019 personen gerapporteerd die aan de gevolgen van Covid-19 zijn overleden. Dat brengt het totale dodental in de Bondsrepubliek op 36.537.

Dinsdag werd bevestigd dat de harde lockdown in Duitsland wordt verlengd tot in elk geval 31 januari. Ook worden de maatregelen aangescherpt. Het kan inwoners worden verboden verder dan 15 kilometer van hun woonplaats te reizen als een bepaalde besmettingsdrempel gedurende een week wordt overschreden. Bondskanselier Angela Merkel en de zestien deelstaatpremiers bereikten dinsdag overeenstemming na moeizaam overleg.

Brazilië is bankroet, heeft de Braziliaanse president Jair Bolsonaro dinsdag gezegd. „Ik kan er niets aan doen.” De situatie weet hij aan de coronacrisis „die is gevoed door de pers”. Bolsonaro deed de uitspraken op het moment waarop de economische hulp is afgelopen die miljoenen Brazilianen nodig hebben om het hoofd boven water te houden.

„Ik wilde de planning van de belastingverlagingen veranderen, maar toen was er dat virus dat is aangewakkerd door de pers die we hier hebben, deze niet-inspirerende pers”, zei Bolsonaro in reactie op een van zijn aanhangers die hem bij zijn ambtswoning in Brasilia begroette.

De Verenigde Staten hebben dinsdag opnieuw een recordaantal coronadoden in de laatste 24 uur gemeld. Volgens de gegevens van de Johns Hopkins Universiteit in Baltimore overleden er in het laatste etmaal maar liefst 3936 personen aan de gevolgen van Covid-19. In dezelfde tijd werden er nog eens 250.173 nieuwe besmettingen vastgesteld.

De VS zijn van alle landen in de wereld het hardst getroffen door de coronapandemie. Tot dusver is er bij meer dan 21 miljoen personen een besmetting vastgesteld en zijn er bijna 360.000 doden gevallen als gevolg van het coronavirus.

Het totale aantal ziekenhuisopnames in de VS bevindt zich ook op een piek. Meer dan 131.000 patiënten in de VS liggen momenteel in ziekenhuisbedden, blijkt uit de gegevens van het Covid Tracking Project.

De situatie is met name penibel in het zuiden en het westen van de VS. Ambulancepersoneel in de Californische miljoenenstad Los Angeles is verteld dat zij geen patiënten met extreem lage overlevingskansen meer naar het ziekenhuis moeten brengen. Ook kunnen ze nog maar beperkt zuurstof toedienen in verband met tekorten.

Het laatste recordaantal doden in de VS stamt van zes dagen geleden, toen er 3920 doden in de laatste 24 uur werden gemeld. Het aantal besmettingen en sterfgevallen in de VS rijst de afgelopen maanden de pan uit. Sinds het einde van november geldt meer dan 2000 of 3000 doden in een etmaal er niet meer als een uitzondering. Naar verwachting verslechtert de situatie nog verder doordat meer mensen tijdens de feestdagen besmet zijn geraakt.

De Verenigde Staten zijn medio december begonnen met het vaccineren tegen het coronavirus. Tot dusver is minder dan 2 procent van de bevolking ingeënt. Zo’n 4,8 miljoen mensen hebben inmiddels een eerste prik gekregen.

De 39-jarige verpleeghuismedewerkster Sanna Elkadiri krijgt woensdag in de vroege ochtend in Veghel de allereerste coronaprik van Nederland. Daarop volgen meteen drie collega’s, twee vrouwen en een man. Later woensdag zullen alleen al op deze priklocatie in Veghel zoveel mogelijk mensen uit de zorg tegen corona worden ingeënt, maar bijvoorbeeld ook al in diverse ziekenhuizen.

Elkadiri, voor de eerste vaccinatie gevraagd door haar werkgever, werkt in verpleeghuis Het Wereldhuis in Boxtel en neemt twee collega’s uit deze instelling mee voor de eerste prikken. De vierde collega werkt elders.

Maandag werd bekend dat de corona-vaccinatie woensdag zou beginnen, twee dagen eerder dan het plan was. Er wordt aangevangen met zorgmedewerkers van verpleeghuizen en kleinschalige woonvormen, bijvoorbeeld voor gehandicapten. Ook medewerkers uit de directe Covid-zorg in ziekenhuizen en bij ambulancediensten horen bij de eerste groepen die de komende dagen een prik krijgen. De eerste prik moet in principe na drie weken worden gevolgd door de tweede om de maximale bescherming te bereiken.

Inmiddels hebben andere sectoren zoals leraren, politie en boa’s bij het kabinet erop aangedrongen om zo snel mogelijk deze vitale beroepen te vaccineren. Maar volgens gezondheidsminister Hugo de Jonge kunnen we „nu eenmaal niet met zijn allen vooraan in de bus zitten”.

Er wordt alleen nog geprikt met het Pfizer-vaccin, dat tot nog toe als enige op de Nederlandse markt is toegelaten. Een beslissing over het middel van Moderna wordt zeer snel verwacht.
Nederland is de hekkensluiter van de Europese Unie als het gaat om het beginnen met de vaccinatiecampagne. De Jonge gaf begin deze week toe dat „we onvoldoende wendbaar zijn gebleken” om in te kunnen springen op ontwikkelingen, zoals het eerder gereed zijn van een bepaald vaccin dan verwacht en de aanpassingen die daarvoor moesten worden gedaan.

Het beoordelingscomité van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) praat woensdag verder over de veiligheid en werkzaamheid van het coronavaccin van het Amerikaanse bedrijf Moderna. Of het comité tot een eindoordeel zal komen, hangt mede af van de antwoorden die Moderna geeft op openstaande vragen. Maandag bleef een definitieve conclusie nog uit.

„Er waren nog diverse open eindjes. Die moeten wel goed worden ingevuld. Dat is hoe het werkt”, licht een woordvoerster van het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) toe. Het CBG praat namens Nederland mee over het vaccin. Het college had maandag ingeschat dat een eindbeoordeling er mogelijk die dag al inzat, maar een definitief oordeel bleef uit. Voorzitter Ton de Boer legde tijdens een persconferentie uit dat het comité meer tijd nodig heeft om „zorgvuldig tot een oordeel te komen”. „Normaal doen we over die beoordelingen anderhalf jaar”, zei hij. In het comité zitten vertegenwoordigers van de medicijnautoriteiten van de 27 EU-lidstaten.

De woordvoerster van het CBG voegt eraan toe dat het „niet gek of uitzonderlijk is” dat in een eerste gespreksronde nog geen goedkeuring komt. „Nu ligt er een vergrootglas op en is het een teleurstelling als een eindoordeel nog uitblijft, maar dit is hoe het werkt.” De online bijeenkomst van het zogeheten geneesmiddelenbeoordelingscomité CHMP begint rond het middaguur.

Het vaccin van Moderna kan het tweede worden dat tot de Europese markt wordt toegelaten. Voor de kerst keurde de EU al een eerste coronavaccin goed, van Pfizer en BioNTech. Het vaccin van Moderna is tot nog toe goedgekeurd in de Verenigde Staten en Canada voor gebruik bij volwassenen van 18 jaar en ouder.

De Europese Commissie heeft het laatste woord over de toelating. Het oordeel van het EMA is een zwaarwegend advies.

Het Moderna-vaccin is onderdeel van de Nederlandse vaccinatiestrategie. Als het wordt goedgekeurd, kan Nederland in de komende maanden rekenen op in totaal 6,2 miljoen doses. Iedereen heeft twee prikken nodig voor goede bescherming tegen het virus.

Ook Diederik Gommers, de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care, is niet positief over de huidige coronacijfers. Premier Mark Rutte liet dinsdag weten „niet erg hoopvol te zijn over wat kan na 19 januari”. Gommers gaat ook niet uit van een versoepeling. „Het is heel moeilijk”, zei hij dinsdagavond in het televisieprogramma Op1.

„De besmettingen gaan wel omlaag, maar het percentage testen dat positief is, is weer hoger. Ook het aantal opnames in ziekenhuizen blijft hoog. Terwijl we hadden gehoopt dat het na deze periode zou gaan dalen. Maar dat gebeurt nu nog niet. Ik denk dat we nog even moeten wachten tot volgende week, maar ik ben niet heel positief.”

Gommers maakt zich het meeste zorgen over de Britse virusmutatie, die ook in Nederland op nog kleine schaal is opgedoken. „Ik maak mij er de meeste zorgen om dat de Britse virusmutatie ons aan het eind van de maand nog te wachten staat. Daarom ben ik blij dat de vaccinaties nu naar voren zijn gehaald.”

Zorgminister Hugo de Jonge kreeg in een Kamerdebat over zijn aanpak van de coronavaccinatie felle kritiek te verduren, maar denkt niet aan opstappen. Hij vindt zichzelf nog altijd de juiste persoon voor de baan, zei hij in antwoord op een vraag van PVV-leider Geert Wilders.

„Weglopen, niet bereid zijn verantwoordelijkheid te nemen, de weg van de minste weerstand kiezen, dat is niet mijn manier van politiek bedrijven”, aldus De Jonge. „Als ik de overtuiging zou hebben dat ik niet meer van toegevoegde waarde zou zijn, dan zou ik de eerste zijn om te zeggen: laat een ander het maar doen.”

De Jonge ging wel opnieuw flink door het stof omdat de vaccinatiecampagne in Nederland veel later op gang komt dan in de rest van de Europese Unie. Als hij eerder de GGD’en had aangespoord om zich voor te bereiden op grootschalig vaccineren, had het prikken eerder kunnen beginnen.

De bewindsman benadrukt daarbij dat zijn ministerie, het RIVM en de gezondheidszorg „al tien maanden in crisisstand” staan. Hij vindt dat daar „een topprestatie” is geleverd. Dat daarbij ook fouten zijn gemaakt, noemt hij onvermijdelijk. „Dat hoort erbij.”

Wilders neemt met de boetedoening van De Jonge geen genoegen en zegt het vertrouwen in de minister op. Zijn motie van wantrouwen kreeg alleen steun van Forum voor Democratie, DENK en het onafhankelijke Kamerlid Henk Krol. Dat is lang niet voldoende voor een meerderheid.

Lees ook

Harde kritiek, maar Rutte en De Jonge blijven op de been

Het vorige liveblog is hier terug te lezen.