Bij de oplossing van het probleem is een rol weggelegd voor premier Balkenende, die nu voorzitter is van de Europese toppen. Een diplomaat zei donderdag dat de premier vrijdag tijdens een informele bijeenkomst van de Europese leiders in Rome zijn collega’s over de ontstane situatie zal raadplegen.

Volgens hem zijn er twee oplossingen: alle huidige kandidaat–commissarissen behouden maar onderling schuiven met de portefeuilles, of het vervangen van bepaalde kandidaten. Dat laatste noemen diplomaten het meest waarschijnlijk. Daar is een officieel besluit van de regeringsleiders voor nodig.

Aanstaand voorzitter Barroso van de Commissie speelt de hoofdrol. „Hij weet hoe de zaken ervoor liggen in het Europees Parlement", zegt een bron. Voornaamste struikelblok is de Italiaanse kandidaat Buttiglione, die zich met laatdunkende uitspraken over vrouwen en homo’s niet geliefd heeft gemaakt bij het europarlement. Hij zou de post justitie krijgen. Hem een andere post geven leidt tot een carrousel waarbij volgens dezelfde bron minstens vijf commissarissen betrokken zullen zijn.

Als de Italiaanse premier Berlusconi al bereid is om de kandidatuur van Buttiglione in te trekken, is dat niet genoeg, denken diplomaten. De grootste fractie in het Europees Parlement, de Europese Volkspartij (onder meer CDA), zal niet accepteren dat alleen iemand van ’haar’ bloedgroep geofferd wordt. De meest waarschijnlijke kandidaat die eraan zal moeten geloven, is de Hongaarse socialist Kovàcs, die geen beste indruk maakte tijdens de hoorzittingen in het parlement.

Wellicht eist het parlement daarnaast het vertrek van een liberaal. Daarbij wordt de naam van de Nederlandse kandidaat Kroes genoemd. Diplomaten denken echter eerder aan Udre uit Letland. Dat de regering van Letland donderdag is gevallen, zou de zaak kunnen vereenvoudigen.