Reservoir voor normalisatie Arabische wereld en Israël nog niet uitgeput
En weer is er een Arabisch land dat de banden met Israël aanhaalt. In blessuretijd heeft de Amerikaanse president Trump Marokko zo ver gekregen om mee te doen. Een paar landen zitten nog in het vat.
Egypte, Jordanië, de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein, Sudan, Marokko. De teller voor het aantal Arabische landen dat een verdrag heeft met Israël staat intussen op zes. De twee eerstgenoemde landen hadden dit al lange tijd; de vier laatste verdragen zijn heel recent.
Het zou zomaar kunnen dat er, in de nadagen van het presidentschap van Donald Trump, nog een paar landen aan die lijst worden toegevoegd. Welke dat dan zijn, is niet moeilijk te raden. Ze horen namelijk allemaal tot de groep landen in het Midden-Oosten die hechte banden met de Verenigde Staten heeft. In deze rubriek werd, toen het verdrag met de Emiraten werd gesloten, al gewezen op mogelijke toekomstige verdragen met Bahrein, Sudan en Marokko.
Er zijn nog een paar voor de hand liggende opties: Oman en Mauritanië. En, wie weet, afhankelijk van hoe de besluitvorming uitvalt, Saudi-Arabië. Als de Saudiërs toehappen, zou dat de hoofdprijs voor Israël zijn. Berichten over onofficiële ontmoetingen tussen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman doen de hoop op zo’n akkoord toenemen, maar de race is nog niet gelopen. Het afbreukrisico voor de Saudiërs is groot. Mohammed bin Salman zou vanwege zo’n verdrag „vermoord worden door Iran, Qatar en mijn eigen mensen”, zei de kroonprins volgens de Israëlische krant Ha’aretz.
Of de Saudiërs nu wel of niet aan boord komen, de recente verdragen zijn nu al te typeren als de belangrijkste erfenis van de buitenlandse politiek van Trump. Het feit dat al deze verdragen door Amerikaanse bemoeienis tot stand zijn gekomen, tekent overigens ook direct de grenzen ervan. Landen die een gespannen relatie met de VS hebben, hebben dat doorgaans ook met Israël. Normalisatie tussen Israël en Syrië? Gaat voorlopig zeker niet gebeuren. Irak? Evenmin. Libanon? Niet dus.
En zelfs de landen die wél een goede relatie met de VS hebben, willen wisselgeld. Dat heeft Trump rijkelijk uitgedeeld. De VAE kregen een goede wapendeal. Sudan wordt van de Amerikaanse terreurlijst afgehaald. Marokko kan blij zijn omdat de VS zijn aanspraken op de Westelijke Sahara erkennen.
Alleen Bahrein kreeg niet veel terug, maar dat land had geen keus omdat het onder de Saudische plak zit.
Wat hebben de Amerikanen te bieden aan de landen die nog op het lijstje staan? Wapendeals kunnen altijd. Oman zal daar zeker niet afkerig van zijn; het sultanaat in de Golf investeert flink in zijn leger en sloot in 2013 al eens een miljardendeal met de VS rond de aanschaf van een luchtverdedigingssysteem. En Mauritanië zou zomaar meer Amerikaanse financiële hulp tegemoet kunnen zien. Het West-Afrikaanse land ontvangt al bescheiden hulp van de VS, maar kan zeker meer gebruiken.
Andersom lijden zowel Oman als Mauritanië weinig gezichtsverlies als ze de betrekkingen met Israël normaliseren. Netanyahu bezocht twee jaar geleden Oman al eens en Mauritanië had in het verleden (voor de Gaza-oorlog van 2009) al goede diplomatieke contacten met Israël. Met een beetje goede wil kunnen we voor eind januari, als Trump het veld moet ruimen, dus nog wat tegemoet zien.