IUCN: Blij om meer wisenten, zorg over minder rivierdolfijnen
Het gaat beter met de Europese bizon, de wisent, Europa’s grootste landzoogdier. Het wilde rund staat niet langer aangemerkt als kwetsbaar door de Internationale Unie voor Natuurconservatie (IUCN). Met veel andere soorten gaat het minder goed.
Zo blijkt uit de nieuwe rode IUCN-lijst van bedreigde soorten dat alle soorten rivierdolfijnen met uitsterven worden bedreigd. Ook zijn 31 diersoorten uitgestorven.
Het herstel van de Europese bizon en vijfentwintig andere soorten op de rode lijst tonen de kracht van beschermen aan, aldus IUCN-directeur Bruno Oberle. „Toch herinnert de groeiende lijst van uitgestorven soorten ons eraan dat de bescherming dringend moet worden uitgebreid.” Er staan op dit moment 128.918 soorten op de rode lijst, waarvan 35.765 met uitsterven worden bedreigd.
Wisent
Het aantal Europese bizons is tussen 2003 en 2019 gegroeid van 1800 naar 6200 dieren. De wisenten leven vooral in Wit-Rusland, Rusland en Polen. De soort overleefde aan het begin van de 20ste eeuw alleen in gevangenschap en werd in de jaren 50 opnieuw in het wild uitgezet. Er zijn momenteel 47 vrij lopende Europese bizonkuddes. Die zijn echter grotendeels van elkaar gescheiden en leven in bosgebied dat voor overleving niet optimaal is. Zo is het areaal vaak niet groot genoeg om de dieren op lange termijn genetisch levensvatbaar te laten zijn. Overigens zijn wisenten ook in Nederland in het wild uitgezet. Zo is er een kudde in het Kraansvlak in de Kennemerduinen en sinds 2016 ook op de Veluwe en in het Brabantse Maashorst.
Het aantal zoetwaterdolfijnen nam af. De tucuxi, kleine grijze dolfijnen uit de Zuid-Amerikaanse Amazone, sterven door visserij, door de bouw van dammen en door vervuiling van het water. Het verbod op het gebruik van zogenaamde kieuwnetten, visnetten die als gordijnen in het water hangen is goed geweest voor de soort.
De netten waren funest voor dit zoogdier doordat ze erin verstrikt raakten en daardoor niet meer naar het wateroppervlak konden zwemmen om adem te halen.
Het verminderen van het aantal dammen in rivieren zou een belangrijke maatregel voor herstel van de dolfijn zijn.
Haai
Een recent ontdekte haaiensoort in de Zuid-Chinese Zee -bekend onder de naam ‘verloren haai’- was enerzijds reden voor blijdschap –de roofvis was sinds 1934 niet meer gezien, maar anderzijds blijft er zorg: de haai blijft op de rode lijst staan. Vanwege de slechte omstandigheden in het gebied als gevolg van visserij is het dier misschien alweer uitgestorven.
Op de Filipijnen verdwenen vijftien van de zeventien vissoorten die alleen voorkwamen in het Lanaomeer, dat op het zuidelijke eiland Mindanao ligt. De oorzaak van de verdwijning is het uitzetten van nieuwe vissoorten en overbevissing.
Schimmelziekte
In Centraal-Amerika verdwenen drie kikkersoorten en kwamen 22 soorten op de lijst van mogelijk uitgestorven te staan. De sterfte is vooral veroorzaakt door de ziekte chytridiomycose. Dat is een schimmelziekte die vooral amfibieën treft. Bekend is dat ook veel salamandersoorten door deze schimmelziekte zijn getroffen.
Ook planten zijn door de IUCN uitgebreid onderzocht. Opvallend is dat bijna een derde van de eikensoorten (31 procent, 113 van de 430 soorten) met uitsterven wordt bedreigd. De meeste van deze bedreigde soorten groeien in China en Mexico, gevolgd door Vietnam, de Verenigde Staten (VS) en Maleisië. Landontginning voor landbouw en houtkap zijn de belangrijkste bedreigingen van de eik in China, Mexico en Zuidoost-Azië.
In de VS verdringen uitheemse soorten de eikenbomen, terwijl ook ziekten en klimaatverandering hun tol eisen.
De macadamia, bekend van de ook in Nederland verkochte noten, staat ook op de rode lijst. Drie soorten die ook commercieel verbouwd worden voor de noten, zijn in het wild kwetsbaar of met uitsterven bedreigd, meldt het IUCN-rapport.