Hoe dan ook gelden de EU-handelsregels niet meer voor de Britten per 1 januari. De commissie werkt aan een pakket tijdelijke noodmaatregelen voor vitale sectoren om de ergste gevolgen van een no-deal te verzachten.

Volgens de commissiewoordvoerder zal het overleg tussen voorzitter Ursula von der Leyen en de Britse premier Boris Johnson, die een dezer dagen naar Brussel komt, dienen om de muurvast zittende onderhandelingen „te ontgrendelen”. Daarna worden ze voortgezet door EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier en zijn Britse evenknie David Frost, zegt hij.

Als in het nieuwe jaar verder zou worden onderhandeld, moet Barnier wel worden vervangen. Hij wordt op 9 januari 70 jaar en moet volgens de regels van de commissie met pensioen. „Er zal een onderhandelingsteam zijn dat met de Britten kan onderhandelen. Maar we gaan er niet op vooruitlopen wie dat zal leiden”, aldus de commissiewoordvoerder.

Onder andere Frankrijk zou de afgelopen dagen hebben geopperd dat de onderhandelingen maar na de jaarwisseling verder moeten gaan. Dan zouden de Britten voelen met welke obstakels ze te maken krijgen zonder goede afspraken met de EU en misschien inschikkelijker worden. Maar Nederland doet dat „liever niet” en vindt dat voorlopig ook niet nodig, zei buitenlandminister Stef Blok maandag. Hij meent dat er nog tijd genoeg is om eruit te komen.

Johnson erkende dinsdagochtend dat de onderhandelingen kunnen stuklopen. „Er kan een moment komen dat we moeten inzien dat het tijd is om er een eind aan te maken”, zei de Britse premier. „Dat het nu eenmaal is zoals het is.”

Frankrijk, dat meermaals heeft aangegeven niet te aarzelen een onwelgevallige uitkomst van de onderhandelingen te dwarsbomen, waarschuwde dinsdagochtend nog eens zijn vissers niet „op te offeren”.