Minister Verdonk van Vreemdelingenzaken en Integratie schrijft maandag in een brief aan de Tweede Kamer dat zij nog wacht op enkele onderzoeken die voor haar inburgeringsbeleid van belang zijn. Zij wil de Kamer dan ook pas half december nader informeren over de uitwerking van het nieuwe stelsel. De Kamer eiste in de zomer dat Verdonk voor 1 november opheldering zou geven. Om haar onder druk te zetten nam de Kamer zelfs een motie hierover aan.

CDA en PvdA vinden het jammer dat het langer duurt maar hechten zeer aan de onderzoeken, vooral omdat ze zelf erop hebben aangedrongen. „We willen liever een gedegen brief dan weer een halve”, zegt Sterk (CDA). De PvdA zag liever de volgorde omgekeerd. „Verdonk had dit moeten laten uitzoeken voordat ze het stelsel presenteerde”, aldus Dijsselbloem (PvdA). Beiden beseffen dat als de adviezen negatief uitpakken, veel minder mensen kunnen worden verplicht om in te burgeren. Het CDA hoopt dit niet het geval is, maar de PvdA vond het plan altijd al praktisch en juridisch niet uitvoerbaar.

Het nieuwe stelsel zou inhouden dat niet alleen nieuwkomers moeten inburgeren, wat al sinds 1998 gebeurt, maar ook ’oudkomers’. Dat zijn mensen die hier al jaren wonen en van wie velen een Nederlands paspoort hebben. Ter handhaving van de verplichting wil Verdonk sancties, zoals een bestuurlijke boete.

Volgens het ministerie lopen er drie onderzoeken, die zijn ingesteld na het laatste Kamerdebat over het inburgeringsstelsel. De Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) buigt zich over de juridische haalbaarheid voor allochtonen die (ook) een Nederlands paspoort hebben.

Verder laat het ministerie een juridisch-technisch onderzoek doen naar het Associatieverdrag met Turkije. De bepalingen in die overeenkomst houden in dat Nederland het Turken niet moeilijker mag maken om in Nederland te zijn of een gezin te herenigen of te vormen. Daarnaast loopt nog een technisch onderzoek naar de totale kosten van het nieuwe stelsel.