Naast Hongarije stemde maandag ook Polen tegen de voorstellen. Daar staat in dat lidstaten minder geld uit Brussel kunnen krijgen als ze de regels van de rechtsstaat schenden. Polen en Hongarije liggen op dat vlak al langer onder vuur van andere landen.

De rechts-nationalistische Orbán houdt vol dat zijn regering het beschermen van de rechtsstaat wel degelijk belangrijk vindt. Het huidige politieke conflict draait volgens hem om migratie. „Degenen die hun grenzen beschermen en hun landen beschermen tegen immigratie, kan in Brussel worden verweten dat ze de rechtsstaat niet respecteren”, zei hij volgens staatspersbureau MTI.

Orbán kan doorgaans ook rekenen op de steun van buurlanden Tsjechië en Slowakije, maar die denken er ditmaal anders over. Dat geldt wel voor Slovenië, een andere buur, al deed dat land niet mee met de blokkade van begroting en herstelfonds. Wel dringt premier Janez Janša aan op een compromis waarbij „ieder EU-land aan boord blijft”. In een bloemrijke brief aan de Europese leiders onderschrijft de verklaard bewonderaar van de Amerikaanse president Donald Trump de meeste argumenten van Orbán, maar hij trekt nog niet diens ultieme conclusie. Al waarschuwt Janša zijn collega’s wel dat, als die zijn advies in de wind slaan, „het slechts wachten is tot het volgende schip het konvooi verlaat”.

De ministers van Europese Zaken van vrijwel alle andere EU-landen praatten dinsdag op hun Hongaarse en Poolse collega’s in om hun verzet op te geven. Eurocommissaris Johannes Hahn (Begroting) stelde alles in het werk om hen gerust te stellen dat de rechtstaatvoorwaarden niet tegen Boedapest en Warschau zijn gericht, maar „objectief en niet ideologisch” zijn. Hongarije en Polen gaven echter geen krimp, al sloeg de Poolse minister wel een wat verzoenender toon aan.