Latijns-Amerika is nog altijd goed voor bijna de helft van de 1,07 miljard rooms-katholieken in de wereld. Maar de huidige trend laat een groot verlies aan kerkleden zien. In Brazilië, met ongeveer 100 miljoen kerkleden het belangrijkste rooms-katholieke bastion ter wereld, verlaten elk jaar bijna 0,5 miljoen mensen de kerk. In Mexico noemt nog 88 procent van de 102 miljoen inwoners zich rooms-katholiek -een achteruitgang van bijna 10 procent in vergelijking met 1950. In Colombia, nog een land dat een halve eeuw geleden bijna voor 100 procent rooms-katholiek was, hangt vandaag eenderde van de bevolking een ander of helemaal geen geloof aan. In Guatemala hebben bijna 4 miljoen mensen -eenderde van de totale bevolking, het rooms-katholicisme afgezworen. De meesten zijn tot kerken uit de evangelische beweging toegetreden.

In sommige landen wordt de achteruitgang minutieus bijgehouden. De Costaricaanse bisschoppen zeggen dat ze tegenwoordig gemiddeld 658 volgelingen per dag verliezen. Volgens een onderzoek van de Universiteit van Costa Rica is nog 71,3 procent van de 4,2 miljoen inwoners rooms-katholiek, terwijl dat aandeel een jaar geleden nog 77 procent bedroeg. Het onderzoeksbureau Unimer Research International stelde zelfs vast dat slechts 44 procent van de Costaricanen zegt nog te geloven in de rooms-katholieke kerkleer.

Volgens Elio Masferrer, voorzitter van de Latijns-Amerikaanse Vereniging voor Religieuze Studies, is er in Latijns-Amerika niet echt sprake van ontkerkelijking. De rooms-katholieken verliezen er volgens hem wel hun traditionele greep op de ”religieuze markt”. „Als de Rooms-Katholieke Kerk geen verandering brengt in haar gecentraliseerde structuur en autoritaire boodschappen, zal ze binnen vijftien jaar in Latijns-Amerika verdwenen zijn”, voorspelt Masferrer.

Israel Batista, secretaris-generaal van de Latijns-Amerikaanse Raad van Kerken (CLAI), zegt dat het rooms-katholicisme terrein verliest „omdat het er niet in slaagt antwoord te geven op de noden van de mensen en omdat het vasthoudt aan hiërarchische structuren die ver van de mensen staan.” De CLAI vertegenwoordigt 150 protestantse kerken die de voorbije decennia een sterke groei kenden. Volgens Batista behoort inmiddels meer dan 15 procent van de Latijns-Amerikanen tot de evangelische beweging.

Het gevoel meer mee te tellen in protestantse kerken omdat daar geen sprake is van een imponerende hiërarchie, is één oorzaak van de verschuiving. Batista gelooft ook dat de Rooms-Katholieke Kerk verzuimd heeft contact te houden met de armen in Latijns-Amerika, een groep die zich wel welkom voelt in de evangelische beweging. Verder is er het gebrek aan priesters in de RK-Kerk. In Mexico is er gemiddeld één rooms-katholieke priester voor 7200 kerkleden, terwijl er in de evangelische kerken één voorganger per 230 volgelingen is. Rooms-katholieke priesters zijn bovendien gemiddeld 65 jaar oud, hun evangelische collega’s 32.