Blik op het Midden-Oosten: De kaarten worden opnieuw geschud onder president Biden

Eén: Toenadering tot Iran. Experts verwachten dat Biden niet langer een ramkoers zal willen varen richting Iran. Immers, Biden was medeverantwoordelijk voor het sluiten van een akkoord met Iran onder Obama – een overeenkomst die door Trump naar de prullenbak werd verwezen. Biden heeft al gezegd dat hij een nieuwe deal wil met Iran, wat de spanningen tussen de VS en dit sjiitische hartland aanzienlijk zal verminderen.

Twee: Afstand van Saudi-Arabië. Onder Trump was Saudi-Arabië een van de belangrijkste partners van de VS. De allereerste buitenlandse reis van Trump ging naar Riyad. Juist de geharnaste opstelling van Trump richting Iran zorgde ervoor dat de band tussen beide landen als vanzelf nog sterker werd. Dat zal waarschijnlijk niet zo blijven. Biden noemde Saudi-Arabië een „pariastaat.” In Riyad zien ze de bui al hangen; het duurde niet voor niets een tijd voordat er felicitaties kwamen richting Biden.

Drie: Minder onvoorwaardelijke steun voor Israël. Vooropgesteld: ook onder Biden zal Israël een belangrijke bondgenoot van de VS blijven. Maar gedurfde besluiten zoals het verplaatsen van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem, of het proactief werken aan meer vredesakkoorden tussen Israël en Arabische landen, zijn onder Biden minder voor de hand liggend. Ook een eventueel nieuw plan van Israël om delen van de Westoever te annexeren, zal niet op Bidens steun kunnen rekenen.

Vier: Herziening van de relatie met Egypte. Het was Trump die de Egyptische president Sisi aanduidde als „mijn favoriete dictator.” Het land ontvangt, na Israël, de meeste militaire steun van de VS in de regio. Biden wil het sturen van die „blanco cheques” stoppen, heeft hij gezegd. Maar het zal nog moeten blijken dat hij het meent. Juist onder Obama, toen Biden vicepresident was, werd Sisi volop gesteund, ondanks berichten van mensenrechtenschendingen.

Vijf: Meer Amerikaanse bemoeienis. In het algemeen geldt: waar Trump met ”America first” een isolationistische koers voer, wil Biden de Amerikaanse rol in de wereld herstellen, inclusief het Midden-Oosten. Maar dat zal waarschijnlijk vooral met politieke middelen gebeuren, en niet door militair optreden. Het is onwaarschijnlijk dat Biden meer troepen naar het Midden-Oosten zal sturen. En het openen van een nieuw front, bijvoorbeeld in Jemen of Libië, lijkt al helemaal van tafel te zijn.

Tijd voor een disclaimer. De genoemde vijf consequenties voor het Midden-Oosten zijn weliswaar waarschijnlijk, maar uiteindelijk wordt een president van de VS gedwongen om te handelen op basis van feiten op de grond. En die kunnen zomaar veranderen.

Tijdens de regering van Obama en Biden, tussen 2009 en 2017, beleefde het Midden-Oosten de grootste onrust in lange tijd. De Arabische revoluties braken uit (2011) en Islamitische Staat kwam op (2014). Als er tijdens de regering van Biden en Harris weer zoiets gebeurt, kan het voorgenomen beleid zomaar op de schop gaan. Maar in alle gevallen geldt: de Amerikanen zullen ook de komende vier jaar in hoge mate bepalend zijn voor de politieke gang van zaken in het Midden-Oosten.

Blik op het Midden-Oosten: De kaarten worden opnieuw geschud onder president Biden

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?