Een hoestje, loopneus of koorts? Dan niet voor de klas, maar jezelf laten testen op corona, is het devies voor het onderwijspersoneel. Tot de uitslag binnen is, mag de betreffende leerkracht niet voor de klas en moet er vervanging geregeld worden. Dat brengt scholen in een lastig parket. Invallers liggen door het lerarentekort namelijk niet voor het oprapen.

Nu de winter eraan komt, kan dat nijpende situaties opleveren, zeggen Adri Verweij, directeur-bestuurder van Educatis, de vereniging voor christelijk onderwijs op reformatorische grondslag in Midden-Nederland, en Johan van Dijk, directeur van twee reformatorische basisscholen en een peuteropvang in Capelle aan den IJssel. Hoewel de scholen van beide bestuurders tijdens de eerste weken van dit cursusjaar nog niet in grote problemen kwamen, zien Verweij en Van Dijk de komende maanden met zorg tegemoet. „In de winter zijn meer mensen verkouden en grieperig, dat gaat problematisch worden”, legt Van Dijk uit. „Als meerdere collega’s zich moeten laten testen, zit ik met de handen in het haar. Dan heb ik te weinig mensen.”

Beide bestuurders kunnen putten uit een vervangingspool. „Maar die flexibele schil is erg dun”, zegt Verweij. Van Dijk herkent dat. „Als één collega ziek is, kan dat nog opgelost worden. Maar als het er meer worden, houdt het snel op.” Beiden moeten daarom regelmatig een beroep doen op hun parttimers. „Het is vervelend hen te belasten”, zegt Van Dijk. „Maar het is dat óf groepen naar huis sturen.”

Dat laatste hebben de scholen van Verweij dit jaar nog niet hoeven doen. Vorig cursusjaar wel. „Daarnaast hebben we toen bij een klas tijdelijk moeten werken met een vierdaagse schoolweek.”

Van Dijk heeft de afgelopen weken een enkele keer een groep naar huis moeten sturen. „Tot op heden is het gelukkig meegevallen, maar ik zie de bui voor de winterperiode wel hangen. We zullen er dan niet aan ontkomen, vrees ik.” Zeer onwenselijk, vinden beiden. „Je belast dan toch zo’n 25 gezinnen. Zeker omdat regelmatig beide ouders werken, levert de opvang problemen op.”

Krap

Beide bestuurders prijzen zich gelukkig met de ervaring met afstandsonderwijs die ze hebben opgedaan aan het begin van de coronacrisis. „Als we geen vervanging hebben, weten we hoe we dat moeten vormgeven”, zegt Verweij. „En leerlingen die door ziekte langer dan een week niet op school kunnen komen, krijgen een lespakketje.”

Ook de twee basisscholen in Capelle aan den IJssel zetten de software voor het thuisonderwijs al klaar. „Mocht het gebeuren dat klassen of leerlingen een langere periode niet naar school kunnen, dan willen we niet dat ze niets doen”, zegt Van Dijk. „We gaan dan voor de hoofdvakken weer over op afstandsonderwijs.”

Vorige week gaf de Tweede Kamer aan bij coronatesten voorrang te willen geven aan mensen met een vitaal beroep, dus ook aan onderwijspersoneel. Volgens Verweij en Van Dijk geen overbodige luxe. Van Dijk: „De testcapaciteit hier in regio Rijnmond is erg krap. Zo belde een van onze medewerkers maandagmorgen of ze terecht kon voor een test. Pas op woensdagmiddag was er plaats: in Etten-Leur, ver van haar woonplaats.” Ondoenlijk, vindt hij. „En al die tijd zitten wij zonder leerkracht.”

Surveillant

Middelbare scholen bereiden zich eveneens voor op een hoger uitvalpercentage. „Als een docent zich moet afmelden door bijvoorbeeld een loopneus of wat verhoging gaat de les online door”, zegt Wim de Kloe, bestuurder van het Driestar College in Gouda. „De klas volgt het onderwijs dan via een scherm en in het lokaal is een surveillant aanwezig om de orde te bewaren.” Eigenlijk is die constructie een noodgreep, zegt De Kloe. „Surveillanten zijn nu eenmaal makkelijker te vinden dan docenten. Maar als er echt veel uitval gaat komen, houdt ook dat natuurlijk een keer op.”

Ook het Ichthus College in Veenendaal werkt op die manier, zegt bestuurder Jaap van Dam. Hij merkt dat docenten goed gewend zijn geraakt aan het (deels) online lesgeven. „We denken daarom veel te kunnen opvangen.” De eerste digitale les waarbij een toezichthouder aanwezig is, zit er op het Ichthus inmiddels op. „Het werkt. Maar je levert wel wat in. Er gaat niets boven het contact tussen docent en leerling.”