Voor Nederland begon in maart de coronacrisis met een (intelligente) lockdown. Welke gevolgen heeft deze crisis gehad voor ons relationele leven? Volgens een omvangrijke Britse studie van het University College London (UCL) zijn de effecten vooral negatief.

Een vijfde van de ondervraagden zegt dat de vriendschap met mensen buiten het huishouden geleden heeft onder de coronamaatregelen. Ook op mensen die samenleven, heeft de lockdown impact gehad. Ongeveer 20 procent van de respondenten geeft aan dat de relatie met huisgenoten slechter is geworden. Bij echtparen is de situatie niet veel beter: 18 procent meldt dat de relatie met hun partner sinds maart achteruit is gegaan.

Het onderzoek toont aan dat de lockdown een serieuze impact heeft (gehad) op de relaties van mensen, zowel binnen een huishouden als tussen personen die elkaar niet konden zien vanwege de maatregelen, concludeert hoogleraar psycho-biologie Daisy Fancourt van het UCL.

Vaker irritaties

Wat gebeurt er in de relationele sfeer door de (nu gedeeltelijke) lockdown? We kunnen veel minder activiteiten buitenshuis doen en zijn meer aangewezen op de thuissituatie. Voor communicatie hebben we tijdelijk geen ‘echte’ toegang tot een sociaal netwerk van contacten, maar zijn we (bijna volledig) aangewezen op elkaar. Onderlinge vragen, onduidelijkheden, meningsverschillen en hoe we omgaan met hygiëne kunnen evenzeer tot onderlinge spanningen leiden. Wanneer we normaal gesproken veel activiteiten buiten de deur hebben, zoals werk en/of hobby’s, moeten we het nu thuis met elkaar stellen. Vaak ontdekken we dan dat de communicatie met onze partner heel moeizaam verloopt. Irritaties komen frequenter voor en ontaarden snel in ruzies. Het gevolg is dat je je als een vreemde voelt voor je partner en voor je gevoel op slot zit. Je krijgt het wanhopige idee dat hij of zij je niet begrijpt en dat het hem of haar niets kan schelen hoe het met je is. Het lijkt of je alleen bent, ook al ben je samen.

Wat kunnen we doen om ons huwelijk te beschermen in deze tijd van lockdown?

Complimenten

Benadruk de verschillen niet. Spreek eventuele angsten die impact hebben op de interactie met je man of vrouw uit. Daarover praten, kan de paniek helpen verminderen.

Uit niet je eigen frustratie in kritiek op de ander. Een geschikte tijd om de ander op fouten te wijzen, is er eigenlijk nooit, maar als je dat midden in een crisis doet, kan dat de situatie alleen maar verergeren. Het is zo gemakkelijk om met de vinger te wijzen en te zeggen: „Ik zei toch dat je die baan niet had moeten nemen.”

In plaats daarvan is dit het moment voor complimenten. Het is erg belangrijk om te kijken naar wat je man of vrouw goed doet en om er waardering voor uit te spreken. Zeg dankjewel voor het koffie zetten, ook al is het voor de vijfhonderdste keer. Als problemen blijven bestaan nadat je leven weer een beetje normaal is geworden, kun je op dat moment eventuele grieven aankaarten.

Tijd voor jezelf

Je hebt nu waarschijnlijk de kans om meer qualitytime met je partner door te brengen, maar vergeet niet ook tijd voor jezelf te regelen. Daar is niets mis mee en het is ook belangrijk voor het welbevinden van jullie beiden en voor jullie relatie.

Accepteer en respecteer de ander zoals deze is. Concentreer je op wat je in hem of haar waardeert. Het kan helpen om te beseffen dat hij of zij, net als jijzelf, mogelijk gestrest en niet in vorm is.

Uit je irritaties niet als je boos bent; dit versterkt het negatieve gevoel in de relatie. Zeg dat je iets niet leuk vindt en dat je er op een later tijdstip op terugkomt.

Excuses

In een huwelijk is ”geven en nemen” essentieel. Echtelieden werken samen als een complementair team en bouwen voort op elkaars sterke punten, om hun huwelijk te ondersteunen en elkaar aan te moedigen en te versterken. Sorteer daarom voor op problemen die je ziet aankomen. Ga samen zitten om te bespreken waar jullie mee worstelen, individueel en als echtpaar. Als je je bewust bent van bepaalde moeilijkheidsgebieden of gedragingen die tot conflicten kunnen leiden, moet je van tevoren beslissen hoe je ze wilt aanpakken. Als je bijvoorbeeld de neiging hebt om snel geïrriteerd te raken als je gestrest bent, erken dit dan van tevoren, beloof om je frustraties op een niet-aanstootgevende manier aan te pakken en bied je excuses aan als je terugvalt. Aangezien je als echtpaar met meerdere stressfactoren te maken kunt krijgen, moet je samen bespreken hoe je prioriteiten gaat stellen en hoe je deze wilt beheren.

En last but not least: „Laat uw verlangens in alles, door bidden en smeken, met dankzegging bekend worden bij God” (Filippenzen 4:6b).

De auteur is psycholoog/relatietherapeut in Gorinchem.