„Af en toe een pilsje moet gewoon kunnen”
Jongeren zijn voor het eerst sinds jaren niet minder gaan roken of drinken, bleek dinsdag uit onderzoek van het Trimbos-instituut. Waarom grijpen sommige tieners naar de sigaret en de fles? En hoezo doen anderen dat niet?
Wilbert van Daalen (13), Rhenen
„Vanaf mijn tiende jaar rookte ik elke dag veertien à vijftien sigaretten”, vertelt de 13-jarige Wilbert. Toen zijn oma longkanker kreeg, stopte hij daarmee. „Ik was toen twaalf. Nu steek ik ook nog weleens een sigaret op, maar niet meer zo vaak als toen.”
Hij begon erg jong met roken, erkent Wilbert. „Bij ons thuis is roken best normaal; meerdere gezinsleden doen het. Ik kreeg de sigaretten ook van mijn zus. Zelf vind ik ze veel te duur.” De eersteklasser is daarnaast niet vies van een biertje. „Maar ik drink niet dagelijks. Gewoon af en toe een pilsje, moet kunnen.”
Dat roken en drinken schadelijk zijn, is voor de scholier van het Van Lodenstein College geen reden om er helemaal mee te stoppen. „Het is ook niet heel verstandig van de overheid dat je overal sigaretten en drank kunt kopen. Zo maken ze het wel makkelijk ermee te beginnen.”
Verder dan roken en drinken gaat hij niet. „Lachgas gebruik ik bijvoorbeeld niet. Je gaat daar alleen maar van lachen en dat doe ik met mijn vrienden al genoeg.”
Arieke Hol (16), Lienden
„Met roken en drinken heb ik niks”, vertelt de 16-jarige Arieke. Ook naar alcoholvrije bieren taalt ze niet. „Waarom zou je ermee beginnen? Het is misschien stoer, maar uiteindelijk is het alleen maar slecht voor je gezondheid.”
Niet iedereen in haar omgeving denkt er zo over, merkt de vierdeklasser. „Van een aantal kennissen weet ik wel dat ze graag een sigaret roken en ook op school steken bepaalde groepjes leerlingen er weleens eentje op.”
Jongeren die roken of drinken doen dat vooral om erbij te horen, zegt Arieke. „Ik geloof bijvoorbeeld echt niet dat je een sigaret gelijk lekker vindt. Maar het is natuurlijk niet stoer om dat toe te geven, dus ga je er maar gewoon mee door.”
De laatste tijd lijkt de aandacht voor de negatieve effecten van roken en drinken wat te zijn afgenomen, vindt de vwo’er. „Een aantal jaar geleden werd echt nog wel geprobeerd bijvoorbeeld het roken tegen te gaan. Het lijkt nu alsof het een beetje geaccepteerd is dat het toch niet gaat lukken het helemaal uit te bannen.”
David de Vries (14), Opheusden
„Ik heb wel een paar keer een sigaretje opgestoken”, vertelt de 14-jarige David. „Toen vond ik het gewoon leuk om te doen, stoer ook.” Via via kwam hij aan de rookwaren. „Die had een andere jongen dan weer ergens gekocht en zo komt het bij ons terecht.”
Hij is zeker niet de enige die op die leeftijd weleens een sigaret geprobeerd heeft, weet de leerling van het Van Lodenstein College. „In mijn klas zitten ook wel wat jongens die behoorlijk roken.”
Alcoholische dranken gebruik hij niet echt. „Dat is bij ons thuis niet de bedoeling. Wel mogen we op vrijdag-, zaterdag- en zondagavond een alcoholvrij biertje.”
Hoewel de scholier van mening is dat roken en drinken er op zijn leeftijd een beetje bijhoren, beseft hij wel dat het niet per se goed is om te doen. „Je kan er natuurlijk verslaafd aan raken en dan is de kans dat je een ziekte als kanker krijgt wel groter”, vertelt hij. „Maar als ik zou roken of drinken, zou ik eerder denken: mag dit wel van thuis, dan dat ik mezelf afvraag of ik verstandig omga met mijn gezondheid.”
Thijs Toet (15), Tiel
„Mensen die roken, drinken of gebruik maken van andere verslavende middelen denken niet echt na over wat de gevolgen van hun gedrag kunnen zijn”, zegt de 15-jarige Thijs. Zelf moet hij er niet aan denken een sigaret op te steken. „Ik snap niet waarom mensen daarmee beginnen. Ik vind het vooral vreselijk stinken.”
De jongeren in zijn eigen familie- en vriendenkring roken en drinken niet, vertelt de derdeklasser. Op school ligt dat anders. „Daar zie je wel dat sommige groepjes scholieren zeker niet vies zijn van een sigaret of een biertje.” Of jongeren van zijn leeftijd ook lachgas gebruiken, weet hij niet precies. „Zelf ken ik in ieder geval niemand die dat doet.”
Jongeren beginnen met roken of drinken, omdat het door anderen stoer wordt gevonden dat ze dat doen, denkt Thijs. „Terwijl het natuurlijk wel echt slecht is voor je gezondheid. Maar volgens mij staan die jongeren helemaal niet stil bij de schadelijke effecten. Ze doen het gewoon en denken er verder niet echt over na.”
