Oekraïense kerk ontneemt patriarch positie
De heilige synode van de Oekraïens-Orthodoxe Kerk heeft patriarch Filaret dinsdag zijn positie ontnomen. De Oekraïense orthodoxie is tot op het bot verdeeld over het besluit.
Omdat hij zes keer op rij niet kwam opdagen voor de heilige synode ontnam de kerk deze week de erepatriarch de mogelijkheid om deel te nemen aan de vergaderingen. Hij verliest daarmee zijn canonieke rechten en plichten. De synode besloot ook dat Filaret zijn positie als aartsbisschop emeritus niet mag gebruiken om enig werk te verrichten als priester.
Patriarch Filaret (Denisenko) is een van de belangrijkste personen in de Oekraïense orthodoxie. In 1992 stichtte hij de eerste orthodoxe kerk in Oekraïne, onafhankelijk van Moskou. Sindsdien was hij patriarch van die kerk, de Oekraïens-Orthodoxe Kerk van het Kievse patriarchaat. De Russisch-Orthodoxe Kerk excommuniceerde de „schismaticus.”
Samen met een andere Oekraïens-Orthodoxe Kerk stichtte hij in 2014 de nieuwe autocefale Oekraïens-Orthodoxe Kerk. Metropoliet Epifanius (Doemenko), een leerling van de inmiddels 91 jaar oude Filaret, werd leider van de nieuwe kerk.
Al snel brak er echter een conflict uit tussen metropoliet Epifanius en de ”erepatriarch”, zoals Filarets titel luidt in de nieuwe onafhankelijke kerk. Patriarch Filaret was het niet eens met de organisatie en de manier van besturen en zijn eigen positie daarbinnen.
In de zomer van 2019 herstelde Filaret zijn Kievse patriarchaat en isoleerde zich van de Oekraïens-Orthodoxe Kerk. Die kerk stuurde Filaret met pensioen. Deze week ontnam ze hem ook zijn positie als aartsbisschop.
Binnen de Oekraïens-Orthodoxe Kerk is er volgens religiewetenschapper Roman Loenkin een machtsstrijd gaande. „Het jonge leiderschap van de Oekraïens-Orthodoxe Kerk kan Filaret niet de status van stichter van de kerk ontzeggen, maar omdat hij voortdurend kritiek heeft op de nieuwe kerk, willen ze van hem af.”
Filaret is als het ware gebruikt voor het stichten van een nieuwe kerk. Hem werd beloofd zijn invloed te houden na het oprichten van de Oekraïens-Orthodoxe Kerk. Maar die belofte werd niet vervuld. Nu probeert Filaret zijn positie terug te winnen met het herstellen van het patriarchaat. Dat kan leiden tot een nieuw schisma in Oekraïne.
