Waarvan wordt Myanmar beschuldigd?

Het boeddhistische land wordt beschuldigd van volkerenmoord op de Rohingya’s, een islamitische minderheidsgroep in Myanmar. In 2017 trad het leger van Myanmar, ook wel bekend als de Tatmadaw, hard op tegen de Rohingya’s. Hierop sloegen meer dan een miljoen mensen op de vlucht naar buurland Bangladesh en duizenden kwamen om het leven.

Al snel kwamen verschillende mensenrechtenorganisaties en de VN-Fact Finding Mission, in het leven geroepen door de VN-Mensenrechtenraad, met bewijsmateriaal dat wijst op genocide. Het rapport van de VN-Fact Finding Mission beschrijft tot in detail hoe de Tatmadaw het voortouw nam bij het doden van duizenden Rohingya-burgers, evenals bij gedwongen verdwijningen, massale groepsverkrachting en het verbranden van honderden dorpen.

Welke rol speelt Gambia?

Gambia heeft op 11 november een procedure aangespannen tegen Myanmar bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag. Dit is het hoogste gerechtelijke orgaan van de VN en behandelt geschillen tussen landen. Gambia vindt dat er te weinig actie ondernomen wordt om genocide te voorkomen. In de VN-Veiligheidsraad hebben Rusland en China vetorecht, waardoor sancties tegen Myanmar uitblijven.

Volgens advocaten van Gambia spant het land een rechtszaak aan vanwege het „genocidale gedrag” van Myanmar. Het Afrikaanse land beroept zich op het VN-genocideverdrag uit 1948, dat volkerenmoord moet voorkomen én bestraffen. Ook Myanmar heeft dit verdrag ondertekend.

Gambia doet de aanklacht namens de 57 staten van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking (OIC). Omdat alleen landen een zaak kunnen aanspannen bij het ICJ, heeft Gambia dit op zich genomen.

Wat is de reactie van Myanmar?

De burgerregering van Myanmar, die geleid wordt door Aung San Suu Kyi, zegt dat het leger niks fout heeft gedaan. Het land noemt de rapporten die het geweld beschrijven „eenzijdig” en „misleidend.”

Suu Kyi, die in 1991 nog de Nobelprijs voor Vrede won, is zelf naar Den Haag afgereisd. Ze zal daar „de nationale belangen van Myanmar bij het Hof verdedigen”, staat in een korte verklaring.

Zaterdag kwamen er in de hoofdstad van Myanmar, Nay Pyi Taw, duizenden mensen op de been om steun te betuigen aan Suu Kyi. Zij zwaaiden met spandoeken met teksten als: ”Wij staan achter onze leider”.

Speelt Nederland nog een rol van betekenis in de zaak?

Nederland verkent samen met Canada alle „mogelijkheden van steun en assistentie” aan Gambia. Dat schreef minister Blok maandag aan de Tweede Kamer. Nederland zal ook andere landen benaderen om de zaak van Gambia bij het IGH te steunen, aldus de minister.

Wat gaat er de komende tijd gebeuren?

De zitting in het Vredespaleis in Den Haag duurt drie dagen, van dinsdag tot en met donderdag. Een uitspraak van het Gerechtshof kan nog maanden of misschien zelfs jaren duren. De uitspraak van het hof is bindend en er is geen mogelijkheid om in hoger beroep te gaan.

Het genocideverdrag waar Gambia zich op beroept, hanteert een strikte definitie van volkerenmoord. Het zal voor Gambia lastig worden om de genocidale intentie van het regime te bewijzen.