Er is in de ruim 30.000 inwoners tellende Hanzestad meer aan de hand dan je op het eerste gezicht zou vermoeden. De bestuurders van het voormalige gereformeerde bolwerk Kampen kunnen niet meer om het fenomeen verdovende middelen heen. Min of meer openlijk manifesteren drugshandelaren zich in het straatbeeld: in de Schoolstraat, vlak bij de Bovenkerk, is een illegale coffeeshop gevestigd en in de Tulpstraat (binnenstad) net zo.

In en buiten de Hanzewijk zijn drugsverkopers actief die op scooters hun klanten aanschieten. Stapvoets rijden met de auto wordt door bewoners van bepaalde straten gezien als een uitnodigend gebaar: kom uit je huis als je wat te verkopen hebt.

Hoeveel Kampenaren aan de drugs zijn, is niet precies bekend. „Honderden”, is de stellige overtuiging van burgemeester Oosterhof. „Daarbij breng ik wel een scheiding aan tussen soft- en harddrugsgebruikers. De eerste categorie telt honderden gebruikers, terwijl enige tientallen stadsgenoten harddrugs tot zich nemen. Het drugsgebruik zadelt Kampen op met een niet-gering probleem”, aldus de burgemeester.

Oosterhof: „Dat betreft in de eerste plaats de verslaafden zelf, en dan met name de harddrugsklanten. Letterlijk heel hun doen en laten draait om het bemachtigen van hun dagelijkse portie verdovende middelen. Daar zetten ze echt álles voor opzij. Jongeren bestelen en bedriegen hun ouders, familie en vrienden. Ze moeten stelen als de raven om hun verslaving te kunnen bekostigen. Laten we zeggen dat ze daarvoor elke dag een autoradio nodig hebben.”

Maar ook de honderden softdrugsgebruikers zijn een bron van zorg. De Kamper burgervader: „Er zitten in deze groep weliswaar veel gelegenheidsgebruikers, die vaak alleen in het weekend blowen, maar ze kunnen heel makkelijk afglijden naar het harddrugscircuit. Ik wil werkelijk alles doen wat in mijn vermogen ligt om dat te voorkomen.”

Waarom wilt u dan de verkoop van softdrugs legaliseren? Is dat niet het paard achter de wagen spannen?
„Dat is niet het paard achter de wagen. Als we in onze stad één punt creëren waar gecontroleerd softdrugs verhandeld wordt, kunnen wij het softdrugscircuit van de harddrugsscene scheiden. Dat is volgens mij de enige mogelijkheid die we hebben om gebruikers te behoeden voor afglijden. Het is nu veel te gemakkelijk om aan marihuana, hasj of coke te komen. Juist omdat in het illegale circuit alles door elkaar loopt.”

Maak je het dan potentiële gebruikers niet te gemakkelijk om met het gebruik van weed te beginnen? Het is tenslotte in een legale winkel te koop?
„Nee. Het wordt niet gemakkelijker of moeilijker om aan het spul te komen. Het is nu immers ook overal verkrijgbaar. Iemand die iets wil, heeft de weg naar een dealer heus snel gevonden. Die lopen hier bij tientallen rond. Bovendien: ook al haal je je joint in een coffeeshop, de sociale controle blijft nog altijd heel sterk. Mijn voorstel is dus: laat één coffeeshop toe, en controleer die heel scherp op naleving van strikte regels. Er zal ook geen aanzuigende werking van uitgaan, omdat het spul immers overal verkrijgbaar is.”

Aan welke voorwaarden moet de coffeeshop voldoen?

„Dat lijkt me duidelijk: de ondernemer mag uitsluitend softdrugs verkopen aan meerderjarigen. De politie moet het reilen en zeilen van de shop scherp in de peiling houden en zo nodig streng optreden. Als het misgaat zullen we ingrijpen.”

Uw voorganger burgemeester Kleemans raakte landelijk bekend met de uitspraak „Nederland gaat blowend ten onder.” Hij hanteerde een absoluut nulbeleid. U gaat heel andere wegen.
Oosterhof: „Ik kan heel goed begrijpen dat Kleemans de handel van drugs voor honderd procent wilde uitbannen, maar we zien in de praktijk dat dat absoluut niet werkt. Dat we de stad kunnen droogleggen, is helaas een illusie. Dus we zullen moeten leven met de harde praktijk. Daarmee werd ik indringend geconfronteerd tijdens mijn loopbaan bij justitie. Als officier in Maastricht en Almelo kreeg ik zeer vaak te maken met mensen wier leven door de verslaving aan harddrugs kapotging. Als ik per jaar vijf Kampenaren kan behoeden voor afglijden naar harddrugs, dan is mijn missie geslaagd. Ik zal er dan ook voor vechten om de gemeenteraad achter mijn ideeën te krijgen. Dat zal misschien niet meevallen, omdat veel bestuurders nooit echt met het probleem zijn geconfronteerd. Het staat wellicht ver van hun bed.”

CDA-raadslid C. Adema: „Onze fractie heeft altijd de nuloptie voorgestaan. Maar we moeten geen struisvogelpolitiek voeren. Als de politie goede controle uitoefent en tegelijkertijd de illegale verkooppunten de kop indrukt, dan zijn wij voorstander van een gelegaliseerd verkooppunt.” De meningen van de andere fracties blijken verdeeld.

H. de Goede (PvdA): „Mijn partij heeft nog geen officieel standpunt ingenomen. We waren voorstander van de nuloptie, maar als door een legale coffeeshop een eind komt aan de illegale handel, sta ik persoonlijk achter de coffeeshop.” Dat is ook de mening van VVD’er B. Regelmeijer en van G. Wiggers van Kampen Alert/D’66. R. Woning van Verontruste Burgers: „Zolang het kabinet in gebreke blijft, kunnen we als raad niets doen. Laat eerst de landelijke politiek een standpunt innemen.” GroenLinks-raadslid E. Prick was niet voor commentaar bereikbaar.

„Wij blijven de nuloptie handhaven”, aldus E. Boerman van de ChristenUnie. „We zijn wel bereid de discussie aan te gaan, maar dan zijn we terug bij jaren geleden. We legaliseren dan ook de toeleveranciers van de softdrugs, en dat willen wij niet.”

M. M. Markusse (SGP) laat weten dat ook de SGP achter de nuloptie blijft staan. „Met de komst van een coffeeshop houd je het niet in de hand. Het is een doekje voor het bloeden. De politie moet er altijd achteraan blijven jagen. Wat mij betreft is de discussie over drugsverkoop over en uit”, aldus Markusse.

Oud-burgemeester H. C. Kleemans van Kampen, die altijd heeft gepleit voor een drugsvrije gemeente, liet desgevraagd weten nog steeds op dat standpunt te staan. Kleemans: „Het gaat van kwaad tot erger. De komst van een coffeeshop is een schijnoplossing, omdat er altijd illegale verkoop blijft. Politie en justitie moeten willen meewerken om deze handel aan te pakken. We moeten tegen de misdaad, de handel in verdovende middelen optreden”, aldus Kleemans. „Daarmee zeg ik uiteraard niets over de integriteit van burgemeester Oosterhof. Integendeel.”