In een gesprek met leiders van het parlement presenteerde Barosso een brief van Buttiglione, waarin de Italiaan zegt zijn nieuwe functie nog steeds te willen aanvaarden, maar aanbiedt terzijde te stappen wanneer zich ’een conflict tussen mijn geweten en mijn taak als commissaris’ voordoet.

De invloedrijke socialistische fractie wees het compromis als onvoldoende van de hand. ’Deze situatie blijft onaanvaardbaar’, zei fractieleider Martin Schulz.

Groenen, communisten en onafhankelijken verwerpen de voorgestelde oplossing eveneens. Ook de liberaal-democraten zijn verdeeld. Als Barroso Buttiglione handhaaft, moet hij zich bezinnen op de ’mogelijke institutionele crisis’ die daaruit voort kan komen, zei fractieleider Graham Watson.

Leden van het Europese parlement hebben tegen de voorgenomen benoeming van Buttiglione bezwaar gemaakt vanwege zijn standpunten over het huwelijk, alleenstaande moeders en homoseksualiteit, dat hij ’een zonde’ heeft genoemd. Het voltallige parlement moet volgende week over de benoeming van de commissie beslissen. Het parlement kan alleen stemmen over de gehele commissie, niet tegen commissieleden afzonderlijk. Als Barroso aan de benoeming van Buttiglione vasthoudt en het parlement de commissie wegstuurt, dreigt een institutionele crisis binnen de Europese Unie.

Barroso zei na afloop van de bijeenkomst er ’absoluut’ van overtuigd te zijn dat een meerderheid voor zijn commissie zal stemmen. ’Als je verantwoordelijkheidsgevoel hebt, een gevoel voor evenwicht, als je geen extremist bent en je bekommert om gematigde oplossingen, dan zal een meerderheid voor stemmen.’

Barroso zei dat zijn commissie nondiscriminatie hoog op de agenda zal zetten en de mensenrechten zal verdedigen. Hij gaf aan geen verdere concessies te zullen doen. ’Wij wachten de stemming af, als goede democraten.’ Maar zelfs Hans-Gert P(ttering, leider van de Europese Volkspartij die het voor Buttiglione heeft opgenomen, vond het ’moeilijk te zeggen’ hoe de stemming 27 oktober zal uitvallen.

In zijn brief aan de parlementsleden betreurt Buttiglione de problemen die zijn ontstaan. ’Emotioneel beladen woorden als ’zonde’ hadden in het politieke debat misschien niet gentroduceerd moeten worden.’ Buttiglione zegt niet te hebben verwacht dat zijn sterke rooms-katholieke overtuigingen tot problemen zouden leiden. ’Maar mocht dit ooit het geval zijn tijdens mijn mandaat, dan ben ik bereid u formeel te verzoeken mij van de uitvoering van een bepaalde wet te ontheffen en daarin vervangen te worden. (…) Het enige wat ik niet kan doen, is mijn principes uit politieke overwegingen tegen mijn geweten in veranderen.’

Leden van het Europese parlement hebben ook bedenkingen geuit over andere kandidaat-commissarissen, onder wie de Hongaar Laszlo Kovacs (energiezaken), de Nederlandse Neelie Kroes (concurrentiezaken), de Deense Mariann Fischer-Boel (landbouw) en de Letse Igrida Udre (begrotingszaken). De steun van de socialisten (200 zetels) en de liberaal-democraten (88) wordt essentieel geacht voor de aanvaarding van de commissie. De Europese Volkspartij vormt met 268 zetels de grootste fractie in het Europese parlement.