Eigenlijk had de Alan Kurdi (eigendom van de hulporganisatie Sea Eye) willen aanmeren in het Italiaanse Lampedusa. Maar daar zit alles op slot. En dus zette het schip zaterdagnacht koers naar het zuiden.

Uiteindelijk zag Malta geen andere mogelijkheid meer dan de migranten toe te laten. Het kleine land hoopt dat de nieuwkomers zo snel mogelijk binnen de EU kunnen worden verdeeld. Al maandenlang zijn er berichten in de media dat er binnen de unie een „snelle oplossing” in de maak zou zijn om geredde drenkelingen op te nemen, maar er is nog geen akkoord over een verdeelsleutel.

De Italiaanse regering is al lange tijd bezig de druk op de andere lidstaten op te voeren om migranten te verdelen. Al jaren is Lampedusa de toegangsdeur van Italië. Elk jaar komen er tienduizenden migranten aan in de kleine haven. In 2017 kwamen er naar schatting 120.000 illegale immigranten over zee naar Italië.

Minister Matteo Salvini (Binnenlandse Zaken) heeft onder het motto ”de havens zijn gesloten” een nieuw beleid ingevoerd. Zijn land moet „niet langer de hotspot van Europa” zijn. Dit beleid volgt rechtstreeks uit de verkiezingen voor zijn rechtse partij Lega. Vorig jaar vormde die samen met de Vijfsterrenbeweging (M5S) een coalitie. Met het sluiten van de havens zet Italië druk op de buurlanden en de rest van de Europese Unie.

Redders

Het verwijt van de Italiaanse regering is dat de Noord-Europese landen, zoals Duitsland en Nederland, met hun humanitaire gezindheid de mensensmokkelaars bedienen. Omdat die weten dat er schepen vol ‘mensenredders’ op de Middellandse Zee rondvaren, kunnen zij op de kust van Libië en Tunesië ladingen vol Afrikanen op goedkope rubberboten de zee op sturen. Ze worden toch wel opgepikt. Hoewel er ook veel bootjes omslaan, met vaak tientallen doden als gevolg. In 2018 verdronken bijna 2300 van de 113.000 migranten tijdens hun overtocht van Afrika naar Europa, aldus VN-cijfers.

De Alan Kurdi is slechts één van de vele schepen die met opgepikte migranten rondvaren op de Middellandse Zee. Afgelopen zaterdag meerde het Italiaanse zeiljacht Alex met 46 mensen aan boord aan in Lampedusa, ondanks een uitdrukkelijk verbod.

Op zaterdag 29 juni wrong het Duitse schip Sea-Watch zich naar binnen in Lampedusa, na drie weken met veertig mensen te hebben rondgevaren. Het zorgde voor veel politieke onrust. Omdat Sea-Watch onder Nederlandse vlag vaart, sprak de Italiaanse premier Conte ook premier Rutte erop aan tijdens de G20-top in Japan.

De kapitein van de Alex, Tommaso Stella, krijgt in Italië geen applaus voor het redden van mensen. Integendeel, hij wordt beschuldigd van medeplichtigheid aan mensensmokkel. Dat is dezelfde beschuldiging die de kapitein van Sea-Watch, Carola Rackete, heeft gekregen. Bij veroordeling levert dit een gevangenisstraf van tien jaar op. „Het zijn misdadigers”, zei Salvini.

De arrestatie van Rackete viel slecht in Duitsland. Diverse ministers reageerden erop en zelfs bondspresident Steinmeier zei: „Wie mensenlevens redt, kan geen misdadiger zijn.”

Zaterdag vroeg de Duitse minister Seehofer (Binnenlandse Zaken) zijn collega Salvini opnieuw de crisis te beëindigen. „We kunnen het niet verantwoorden dat schepen met geredde mensen aan boord, wekenlang in de Middellandse Zee ronddrijven”, aldus Seehofer. Salvini antwoordde echter kort: „Absoluut niet.”