Het is wel een gedurfde onderneming om zo’n boek te schrijven. Immers, het klopt toch dat op wetenschappelijke gronden kan worden aangenomen dat de bronnen van het Nieuwe Testament veelsoortig zijn? Is er niet te veel diversiteit en tegenstrijdigheid in de 27 boeken te vinden om van een ”theologie van het Nieuwe Testament” te spreken? Is die theologie wel eenduidig?

Overigens, is ook niet aangetoond dat een canon van 27 nieuwtestamentische boeken op aannames berust en te beperkend is om enigszins te begrijpen wat er rond het begin van de jaartelling gebeurd is? In dat geval hebben we niet met 27 boeken te maken, maar met minstens het dubbele aantal. Bovendien moet worden toegegeven dat niemand voldoende kennis in huis heeft om alles te weten van al deze boeken en een heuse theologie te schrijven. Niemand overziet toch alles wat over elk boek van het Nieuwe Testament is gepubliceerd, laat staan dat iemand zelf van ieder boek de details kent.

Om de lijst met bezwaren af te ronden, moet erop worden gewezen dat de veelkleurigheid van toen zich verhoudt tot die van nu. Dus kan er wel een theologie van het Nieuwe Testament worden geschreven waar alle christelijke kerken in Nederland blij mee zijn? Omgekeerd geredeneerd is het de vraag of de verbindende gedachte die voor het Nieuwe Testament wordt aangewezen wel de verbindende gedachte voor de kerk van nu kan zijn. Behoren diversiteit en verscheidenheid (en verdeeldheid!) niet tot de harde kern van het Nieuwe Testament? Opgeteld lijkt er zo veel bezwaar tegen het boek ”Theologie van het Nieuwe Testament in twintig thema’s” te zijn.

Toch is het boek een felicitatie waard. Er is niets op tegen om eenheid in ideeën en perspectief te zoeken te midden van diversiteit, meerstemmigheid en veelkleurigheid. In het zoeken zelf zit al winst, omdat het mogelijk is om in het palet aan accentzettingen het geluid van de Vroege (hoofd)Kerk te laten klinken. Dan gebeurt in wezen wat de evangelist Johannes schrijft: schapen volgen de goede herder „omdat zij zijn stem kennen” (Johannes 10:4). Christenen zochten die stem in de overlevering, de ”viva vox” van Christus, en datzelfde doen wij nu nog altijd.

Tegelijk mag en moet de vertolking daarvan schuren en jeuken, zo is Schrift nu eenmaal. We moeten eens ophouden om alle verschillen en diversiteit in het Nieuwe Testament glad te strijken en net te doen alsof de eerste christenen het allemaal prettig met elkaar eens waren. Dat is niet zo, zij hadden de overlevering nodig (en de Geest) om zich te laten voeden en voortdurend te heroriënteren op eenheid te midden van veelheid. Meerstemmigheid is juist een teken van waarachtigheid.

Vanzelfsprekend betekent dit dat er flink moet worden samengewerkt om alle nodige expertise te verbinden en met elkaar in gesprek te brengen. In het samen bestuderen van gedeelde tradities kan de onderlinge interesse leiden tot een nieuw besef van verbondenheid en eenheid. Dit helpt om, tegen het secularisme in, de boodschap van het Nieuwe Testament te laten horen en mensen te vertellen dat de God van Abraham, Izak en Jakob een persoonlijke God is die Zich in Jezus Christus heeft uitgesproken.

De auteur is hoogleraar James Wm. Maclendon Chair aan de Vrije Universiteit Amsterdam. In deze rubriek worden antwoorden gegeven op vragen over het christelijk geloof.