Provincies hebben meer dan alleen emotionele waarde

Binnenkort vindt u weer een stembiljet in uw brievenbus: op 20 maart mag u stemmen voor de Provinciale Staten en de waterschappen. De verkiezingen voor de volksvertegenwoordiging bij het provinciebestuur zijn niet populair. In 2015 kwam minder dan de helft van de kiesgerechtigden opdagen.

Burgers zijn doorgaans wel trots op hun provincie, vooral als het om Friesland, Noord-Brabant of Zeeland gaat. Maar die emotionele waarde is niet genoeg, zeggen degenen die pleiten voor afschaffing van de provincie. De provincie zou in haar huidige vorm vooral een overbodige bestuurslaag zijn.

Internationaal geroemd

Nederland wordt internationaal geroemd om zijn regionale infrastructuur en het openbaar vervoer. Als bestuurslaag tussen het Rijk en de gemeente heeft de provincie een niet te miskennen rol in het realiseren hiervan. Dit past bij uitstek bij de provincies. De gemeente gaat alleen over haar eigen stratenplan, terwijl de landelijke overheid de autosnelwegen beheert. De provincie heeft daarin een verbindende taak: juist de provinciale wegen zijn van belang om gemeenten met elkaar te verbinden.

Veel mensen werken wel in dezelfde regio, maar niet in dezelfde gemeente. De grote verkeersstromen die hiermee gepaard gaan, worden door de provincie in goede banen geleid. Daar worden dan ook belangrijke keuzes gemaakt: hoe gaan we nu om met die gevaarlijke provinciale weg bij dat dorp? Hoe lossen we de files rond die stad op? Dat zijn keuzes die impact hebben op het leven van elke dag.

Ook de provinciale thema’s ruimtelijke ordening en natuurbeheer klinken weinig aansprekend. Toch zijn er de afgelopen tijd verhitte debatten gevoerd over de Oostvaardersplassen. En er zijn weinig provincies waar geen zorgen zijn over de woningvoorraad. Het is bovendien een flinke opgave om letterlijk ruimte te geven aan wonen, bedrijvigheid en natuur. Dit vraagt inmiddels om heldere keuzes: met name in de provincies Zuid-Holland en Utrecht en het westen van Gelderland wordt het steeds voller en drukker. Natuurbeleid biedt voor provinciale politici ook kansen: christelijke partijen kunnen zich hierin juist onderscheiden, door met oog voor het schepsel en de schepping een verstandig beleid voor te staan.

Conflicten

Dat de gemeente dichter bij de burger staat, is op zich waar. Toch betekent dit niet dat alle dossiers dan maar naar de gemeente moeten worden overgeheveld. Dat zou in de praktijk immers betekenen dat gemeenten zo zouden moeten groeien. dat ze voldoende invloed hebben op de regionale thema’s. Daardoor worden gemeenten dusdanig groot, dat die binding met de burger juist gaat verdwijnen. Schaalvergrotingen zijn bij gemeenten zeker geen succes gebleken.

Het afschaffen van provincies gaat daar ook niet bij helpen. Bovendien heeft de provincie een belangrijke taak in het oplossen van problemen bij of conflicten tussen gemeenten. Die controlerende taak kan niet zomaar elders worden belegd, want het Rijk kan geen toezicht houden op alle 355 gemeenten.

Bovendien zouden provincies juist een belangrijke rol kunnen vervullen met het controleren van intergemeentelijke organisaties als de veiligheidsregio en andere samenwerkingsverbanden. Daar krijgen gemeenteraden op dit moment amper de kans toe, aangezien hun burgemeester of wethouder slechts een van de velen is die met anderen in zo’n samenwerkingsverband tot een besluit komt. Diverse bestuurskundigen hebben daar dan ook al een democratisch tekort ontdekt. Provincies zouden een prachtige rol kunnen hebben om dat democratisch tekort weer te dichten.

Kortom, het afschaffen van provincies levert meer nieuwe problemen op dan het oplost. Onbekend maakt blijkbaar onbemind, terwijl provincies genoeg belangrijke taken hebben. Dat is een gang naar de stembus op 20 maart zeker waard.

Lianne Ruitenbeek is masterstudent in de encyclopedie en filosofie van het recht en voorzitter van commissie Binnenland bij SGP-jongeren. Willem Pos studeerde politicologie en is landelijk voorzitter bij SGP-jongeren.

Provincies hebben meer dan alleen emotionele waarde

Opinie

RD.nl in uw mailbox?