De opvattingen van de Nederlandse bevolking worden door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) stelselmatig onderzocht. Vrijdag kwam het SCP met de nieuwste resultaten. Deze waren op zich niet echt verrassend, maar toch kwamen er een aantal interessante ontwikkelingen naar boven.

In vergelijking met het begin van dit jaar blijft de stemming over Nederland positief. Daar is ook zeker reden toe gezien onze grote welvaart. Hoewel er in ons land een behoorlijke groep mensen is die het moeilijk heeft –de voedselbanken zijn daar getuigen van– gaat het over het algemeen goed.

Vooral als we de voorspoed in Nederland vergelijken met grote delen van de wereld waar veel armoede is, mogen en moeten we dankbaar zijn. Maar is de realiteit niet eerder dat de meeste mensen de welvaart gewoon vinden? Laat staan dat velen in ons land eraan zouden denken om de Gever van de grote gaven hiervoor te danken. Maar doen wij dat wel?

Hoewel de stemming over Nederland ook nu nog steeds positief is, constateert het SCP wel dat de twijfels toenemen. Begin dit jaar waren er voor het eerst sinds de start van de economische crisis in 2008 meer mensen die vonden dat het met ons land de goede kant op ging. Het optimisme overheerste, omdat het met de economie beter gaat, de werkloosheid daalt en de koopkracht stijgt.

Maar nu is de groep pessimisten weer het grootst. Zij wijzen bijvoorbeeld op de verharding in onze samenleving, het onder druk staan van de Nederlandse cultuur, het toenemende verschil tussen arm en rijk en ook vinden ze dat de politiek niet deugt. Sombermans heeft dus weer de overhand gekregen.

Belangrijk is dat de overheid alert is op de ontwikkeling van dergelijke opvattingen. Grote maatschappelijke onvrede zoals in Frankrijk met de ‘gele hesjes’ moet worden voorkomen.

Opvallend in het onderzoek is de aparte positie van de gereformeerde gezindte (stemmers op de SGP en lezers van het RD). Zij scoort hoog als het gaat om de tevredenheid met het eigen leven, maar laag als het gaat om de vraag of het de verkeerde kant opgaat met ons land. Het SCP duidt deze stellingname met de leus ”met mij gaat het goed, maar met ons gaat het slecht”.

Bij de oorzaak van de sombere houding over de ontwikkelingen in Nederland zullen ook principiële verschuivingen rond onder meer de zondag en ethische vragen over leven en dood een rol spelen. Dergelijke veranderingen zijn zeker reden om te somberen, maar laat het daar niet bij blijven. Laten we in biddend opzien proberen de verschuivingen tegen te gaan, op hoop van zegen.