VVD en CDA keerden zich dinsdag in de Senaat tegen de mogelijkheid dat de Eerste Kamer wetsvoorstellen, waarover zij ontevreden is, terugstuurt naar de Tweede Kamer. Nu is het zo dat de Eerste Kamer de keus heeft tussen aanvaarden of afwijzen van het wetsvoorstel. Minister De Vries van Binnenlandse Zaken wilde daar een derde mogelijkheid aan toevoegen: het terugsturen van de wet naar de Tweede Kamer, zodat die het wetsvoorstel (eventueel) kan aanpassen aan de kritiek van de Eerste Kamer.

De Eerste Kamer mag niet langer de „bovenmeester” van de Tweede Kamer zijn, vindt De Vries (PvdA). Verwerping van zijn voorstel zou „niet respectvol” zijn tegenover de Tweede Kamer, die democratisch duidelijker gelegitimeerd is dan de Eerste Kamer.

Maar de Senaat liet zich niet vermurwen. De CDA-fractie is tegen, omdat de Eerste Kamer dan zou moeten afzien van het vetorecht, dat ze nu wel heeft. De VVD-fractie is tevreden met de huidige praktijk en wil helemaal geen verandering. CDA en VVD hebben samen een meerderheid in de Eerste Kamer. Om een terugzendrecht in te voeren is een wijziging van de Grondwet noodzakelijk, en dat houdt in dat tweederde van de Eerste Kamer voor moet zijn.

Anders gezegd: 26 van de 75 leden van de Eerste Kamer kunnen een voorstel om de Grondwet te veranderen tegenhouden, ook als daar een meerderheid van de rechtstreeks gekozen Tweede Kamer met 150 leden voor is. Dat heeft al geleid tot politieke discussies over het bestaansrecht van de Eerste Kamer, zeker toen in de nacht van Wiegel één liberale stem de doorslag gaf bij een kabinetscrisis.

Kiezen
Ideeën om de Eerste Kamer anders te kiezen lijken voorlopig evenmin haalbaar. Nu gebeurt dat „getrapt” via de Provinciale Staten. De verkiezingen voor Provinciale Staten hebben een lagere opkomst dan die voor de Tweede Kamer en worden ook op een ander tijdstip gehouden. Dat leidt tot een andere politieke samenstelling van de Eerste Kamer ten opzichte van de Tweede Kamer, die een voortdurende bron van politieke spanning is.

Tijdens het debat in de Eerste Kamer werd duidelijk dat van minister De Vries op korte termijn geen concrete voorstellen te verwachten zijn om de Eerste Kamer voortaan anders te kiezen.