PKN blijft verdeeld over homokwestie
Het blijkt ook 14 jaar na de kerkvereniging onmogelijk om in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) met een eenduidige visie te komen op het huwelijk en op het zegenen van andere levensverbintenissen.
De kwestie van het inzegenen van relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht was al tijdens het zogenoemde SoW-proces, dat in 2004 resulteerde in de vorming van de PKN, een heet hangijzer. De visie op het huwelijk en het zegenen van andere levensverbintenissen staat nu opnieuw ter discussie.
Het afgelopen jaar heeft een commissie, bestaande uit synode- en moderamenleden, gestudeerd op de ordinanties 5.3 en 5.4 van de protestantse kerkorde. De eerste ordinantie stelt dat het huwelijk tussen man en vrouw in een kerkdienst wordt ingezegend. De tweede zegt dat, indien gemeenten dit willen, andere levensverbintenissen in de kerk gezegend kunnen worden.
Verleden jaar vroegen enkele classes en individuele gemeenteleden de generale synode het verschil tussen zegenen en inzegenen op te heffen, zodat het huwelijk tussen man en vrouw en levensverbintenissen tussen mensen van hetzelfde geslacht gelijkgeschakeld zouden worden.
Tijdens de synodevergadering van november 2017 lag er een voorstel van het moderamen op tafel om de tekst van de betreffende ordinanties niet aan te passen, maar opnieuw het onderlinge gesprek over dit onderwerp te zoeken. Een reden voor het synodebestuur om de tekst van de ordinanties ongemoeid te laten, is de diepe verdeeldheid binnen de Protestantse Kerk over het op grond van de Bijbel wel of niet toestaan van relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht.
De bijdrage ter synode van een celibatair levende homo en een lesbische predikant, die wel ruimte ziet voor relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht, maakte diepe indruk op de synodeleden. Vanwege de emoties besloot het synodebestuur het voorliggende voorstel terug te trekken en in november 2018 met een nieuw voorstel over de kwestie te komen.
Het synodebestuur heeft vrijdag een nota van twaalf pagina’s over de kwestie gepubliceerd. Daarin wordt een besluitsvoorstel gepresenteerd om de huidige tekst van ordinantie 5.3 en 5.4 te handhaven, maar er wel een soort leesregel aan toe te voegen. Daarin wordt uitgesproken dat de kerkorde in de betreffende ordinanties geen waardeoordeel geeft „over de seksuele geaardheid van haar leden noch over het huwelijk of andere levensverbintenissen.” Ook wordt in die verklaring uitgesproken dat de termen „inzegenen” en „zegenen” eenzelfde liturgische lading hebben.
Mocht de synode op 15 of 16 november echter vinden dat deze leesregel niet ver genoeg gaat, dan doet het synodebestuur een voorstel om de tekst van de betreffende ordinanties te wijzigen. Ze doet dat min of meer onder protest, omdat ze vindt dat de huidige ordinanties tot nu toe goed gewerkt hebben in de over deze kwestie verdeelde kerk. Daarbij zal een nieuwe tekst van de betreffende ordinanties door de classes besproken moeten worden (considereren). Het moderamen is bang dat de polarisatie in de Protestantse Kerk hierdoor alleen maar vergroot zal worden.
De belangrijkste wijziging in de tekst van de ordinanties zou, in het geval de synode een tekstwijziging wil, de uitspraak zijn dat „een huwelijk of een levensverbintenis tussen twee (volwassen) personen” als een „verbond van liefde en trouw voor Gods aangezicht in een trouwdienst (in)gezegend kan worden.” Feitelijk worden het huwelijk tussen man en vrouw en andere levensverbintenissen met deze wijziging op één lijn gezet.
Het verschil tussen de term zegenen of inzegenen acht het moderamen niet groot. Het geeft de voorkeur aan de term zegenen omdat de term inzegenen nergens in de Bijbel voorkomt.
In alle voorstellen blijft de plaatselijke gemeente autonoom in de beslissing om alleen het huwelijk tussen man en vrouw te zegenen of om ook ruimte te geven aan het zegenen van levensverbintenissen tussen mensen van hetzelfde geslacht.
Het voorliggende voorstel laat zien dat de kwestie van het inzegenen van huwelijken en levensverbintenissen de PKN nog steeds tot op het bot verdeelt. In de nota die het synodebestuur nu gepubliceerd heeft, wordt veelvuldig het belang van de kerkelijke gemeenschap benadrukt. Synodeleden zouden zich, voor besluitvorming, moeten afvragen of de hernieuwde discussie over het zegenen van levensverbintenissen tussen mensen van hetzelfde geslacht die gemeenschap dient, of de kloof binnen de kerk over dit onderwerp alleen maar vergroot.
