Leidt opzeggen verdrag tot nieuwe wapenwedloop?
De Verenigde Staten stappen uit het INF-wapenverdrag en zullen nieuwe raketten ontwikkelen. Moskou reageerde woedend, maar niet voor iedereen is de opzegging slecht. Het is goed nieuws voor de Russische oorlogsindustrie.
Rusland is bereid te werken aan het oplossen van wederzijdse grieven. Dat meldde de Russische Veiligheidsraad maandag na een ontmoeting van veiligheidsadviseur Nicolai Patroesjev met zijn Amerikaanse evenknie, John Bolton.
Patroesjev bevestigde dat het belangrijk is om vast te houden aan het wapenverdrag van 1987, waarbij kernwapens voor de korte en de middellange afstand zijn verboden.
De Amerikaanse aankondiging van het opzeggen was „een klap voor het internationale rechtssysteem van non-proliferatie en wapenbeheersing”, aldus het Russische persbericht.
De Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur, John Bolton, zette dinsdag zijn Russische bezoek voort. Op de agenda stonden onder meer ontmoetingen met Kremlin-adviseur Joeri Oesjakov en met president Vladimir Poetin.
De Amerikaanse aankondiging had afgelopen weekend enorme irritatie veroorzaakt in Rusland. Verschillende Russische politici uitten scherpe kritiek, onder wie voormalig Sovjetpresident Michail Gorbatsjov, die het verdrag in 1987 had ondertekend.
Toch heeft ook Rusland zelf meermalen gedreigd om het verdrag op te zeggen. In 2013 bestempelde president Vladimir Poetin de ondertekening door de toenmalige Sovjet-Unie als „op zijn best twijfelachtig.” Het belet hem te reageren op nieuwe kernwapens van andere mogendheden.
Trump verwijt de Russen nu zich niet te houden aan het verdrag. Het is een oud kritiekpunt van de Amerikanen, dat de Russen altijd hebben verworpen. Duidelijk is dat Rusland te maken heeft met machtiger wordende naburige kernmachten, zoals Noord-Korea en China.
Moskou verwijt op zijn beurt juist dat de Amerikanen zich er niet aan houden, doelend op een Amerikaans raketschild in Oost-Europa. Poetin ziet dat als directe bedreiging, omdat het schild gebruikt zou kunnen worden om kruisraketten vanaf land af te vuren.
Volgens het Kremlin profiteren de Amerikanen disproportioneel van het INF-verdrag. Het overheersende gevoel is dat de VS Rusland controleren en dat Rusland de VS niet kan tegenhouden om dat te doen. Dat wekt wrevel in Moskou, want ze dulden geen controle van buiten, zeker niet van de VS. Duidelijk is dat Poetin hard werkt aan zijn wapenarsenaal. Zo meldde hij donderdag dat binnen enkele maanden het eerste hypersonische zweefvliegtuig met kernkop zijn intrede zou doen in het Russische leger. „Niemand heeft deze hypersonische precisiewapens. Sommige mogendheden zullen binnen 18 à 24 maanden de hunne testen. Wij hebben ze al klaar.”
„Elke agressor moet weten dat vergelding onvermijdelijk is en dat hij zal worden vernietigd”, voegde hij eraan toe.
Het INF-verdrag stamt nog uit de Koude Oorlog. De Amerikaanse president Ronald Reagan en Sovjetleider Gorbatsjov tekenden het in 1987. Het leidde tot de vernietiging van projectielen met een bereik van 500 tot 5500 kilometer. Gorbatsjov maakte zich in de Sovjet-Unie niet populair door de concessies die hij deed aan de Amerikanen. Het werd bij velen gezien als verraad.