Onlangs las ik tijdens een les over het lijden twee verhalen voor uit de verschrikkingen van nazi-Duitsland. Een tweeluik. ”Nacht” van Elie Wiesel. Over de pipel, het kleine kind, de engel met de droevige ogen, die ter dood veroordeeld werd in het kamp. En het relaas van ds. Overduin, uit hel en hemel van Dachau. „Wij leren in het koninkrijk Gods anders denken over de voor ons goede dingen. Er is een menselijke en een goddelijke kant aan het lijden.” De christen vindt hét antwoord, namelijk Gods antwoord, op Goede Vrijdag aan het kruis.

Is er in ons westerse denken echter nog wel plaats om deze moeilijke vragen en lastige gebeurtenissen onder ogen te zien?

De Vlaamse psychiater Dirk De Wachter zegt het zo: „De mens bunkert zich in ikkigheid.” Alles moet leuk zijn. Alles moet fantastisch zijn. Genieten van het gewone is er niet meer bij. Fantastische weekenden, geweldige reizen, hoe extremer, hoe beter.

Omgaan met de kleine teleurstellingen van het leven, de ambetantigheden, vinden we lastig. Als het even tegenzit, gaan we naar de psycholoog of gaan we aan de pillen. De hemel hebben we afgeschaft, want de hemel is hier. Daarmee is ook het verlangen naar een beter vaderland gestorven.

Hij komt dan op de intrigerende stelling dat juist de lastigheden van het leven aanleiding geven tot liefde. Juist in de kleine teleurstellingen van het leven, de momenten die niet leuk, niet geweldig en niet fantastisch zijn, daar ontstaat nood aan een ander. Zo geeft verdriet aanleiding tot liefde.

Onze jongeren en wijzelf ademen dagelijks de seculiere lucht van autonomie, zelfrealisatie en ikkigheid in. Al dan niet via een schermpje. Dat zorgt voor eenzame mensen en eenzame jongeren.

Eenzaam, omdat zij zichzelf vragen stellen die er niet mogen zijn. Want het leven moet leuk zijn. Overgeleverd aan een schermpje. Maar het schermpje vervangt het echte contact niet. Het echte contact ontstaat juist in de breuklijnen van het leven. Als een scheur in het wolkendek waar een straal licht doorheen schijnt.

Als dit het klimaat is, dan is het hoog tijd dat we deze vragen, onder andere door oude verhalen, in het hier en nu tot leven wekken. Zodat het echte gesprek over zingeving ontstaat. Om antwoorden te geven op de vragen die niet meer gesteld worden en er niet mogen zijn omdat het „niet leuk” is.

Ten diepste is het dit: het present stellen van het verlangen naar een beter vaderland. Geleefd en doorleefd anno vandaag. Zijn we dit niet kwijtgeraakt?

beeld RD, Henk Visscher