Nog geen jaar geleden, op 10 april 2001, stonden we met ruim 10.000 mensen in een Stil Protest op het Plein in den Haag. Op sobere en waardige wijze werd uiting gegeven aan gevoelens rond de Wet toetsing levensbeëindigend handelen op verzoek en hulp bij zelfdoding. In het bruisende centrum van Den Haag, midden in de stille week voor Goede Vrijdag en Pasen was het heel stil na elke toespraak. En uit die stilte klonk plotseling het lied ”Mijn schild ende betrouwen zijt Gij, o God, mijn Heer”. Een lied van hoop, dat aan het einde van die week, op de stille zaterdag, uiteengerafeld werd door een interview met minister Borst waaruit bleek dat het eindstation nog niet was bereikt.

Een spraakmakend interview, waarvoor de minister ter verantwoording geroepen werd door de Tweede Kamer. Een interview waarin zij het christelijk volksdeel diep kwetste door -volgens haar zeggen onbedoeld- tevreden te melden: „Het is volbracht.” Juist de woorden die door de Heere Jezus gesproken zijn aan het einde van het bitterste lijden dat ooit plaatsvond, namelijk aan het kruis op Golgotha. Het was tevens een interview waarin de voorbode klonk van de volgende stap. Na de aantasting van de rechtsstaat kwam ook de verzorgingsstaat op de tocht. De rechtsstaat werd al door de wet aangetast doordat artsen straffeloos worden gesteld als ze hun dure plicht en roeping verloochenen wanneer ze levensbeëindigend handelen toepassen. Maar in het interview werd ook de verzorgingsstaat ter discussie gesteld. Immers, de minister vond het hoog tijd worden om „daar waar mensen zich te pletter vervelen” te bezien hoe dat kan ontstaan en op welke wijze daarop ingespeeld moet worden. Een van de oplossingen voor dit schrijnende probleem vormde volgens de minister de pil van Drion.

Toestemming
In het debat met de Tweede Kamer werd deze uitweg niet als kabinetsstandpunt gehuldigd, maar het zaad was gestrooid. En de oogst komt reeds op. De Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE) heeft de korrels met zorg omringd. Het idee is ontkiemd, en de leden van deze vereniging zonder hart hebben reeds toegestemd: ze gaan een experiment aanvragen om de pil van Drion te kunnen verstrekken. Jawel, er zijn er nog die deze pil anders willen noemen, maar een goed equivalent is nog niet gevonden. Dat komt nog wel, want daar zijn we goed in in ons land: het doden van het prille leven in de moederschoot noemen we abortus, levensbeëindigend handelen of hulp bij zelfdoding noemen we euthanasie. De pil van Drion krijgt ook wel een mooie naam. Dat is het grootste probleem niet.

Nee, lastiger is het om toestemming te krijgen om de pil te gaan verstrekken. Dat zou een nieuw unicum zijn. Niet meer de arts die de sleutel van de medicijnkast heeft, maar een extra sleuteltje voor de NVVE. Ze zou nergens aan mogen komen, dan alleen aan het middel om te doden. Ondenkbaar natuurlijk in een normale rechtsstaat. Maar misschien ligt dit inmiddels anders in Nederland. Waar artsen als enigen in de samenleving niet onder het strafrecht vallen, daar moet het voor mogelijk gehouden worden dat een vereniging buiten de regels van de medicijnkast gehouden kan worden.

Nog een ander probleem is om te beoordelen of de NVVE het pilletje wel aan de juiste persoon geeft. Verschillende ideeën zijn al geopperd. Oude mensen, mensen die ziek worden, de man of vrouw die kampt met een tijdelijke depressie, gewoon mensen die klaar zijn met het leven -wat dat dan ook moge zijn- of de 21-jarige wiens eerste liefde onbeantwoord blijft? Welnu, de NVVE heeft voor de experimentele fase al een oplossing. Iedere volwassene die om een pil vraagt, krijgt de gelegenheid om met iemand te spreken die zijn vraag serieus neemt. Nou is dat ook wel het minste: als de vraag om een zelfmoordpil niet serieus genomen zou worden, wat dan wel? En voor de experimentele fase gaat de NVVE zelfs een stapje verder. Ze betreedt het gevaarlijke terrein van de leeftijdsdiscriminatie. Dus in het begin alleen de oudere mensen. Jongeren mogen nog niet meedoen. Het is dat de Commissie Gelijke Behandeling niet over leeftijdsdiscriminatie gaat, anders kon ze nog heel wat bizarre zaken tegemoet zien.

Scherp protest
Maar nu weer serieus. Aangrijpend dat deze discussie in ons land op deze wijze wordt gevoerd. In alle ernst stelt men het probleem aan de orde. Op een ledenvergadering van de NVVE wordt het onderwerp besproken. IJskoud wordt door de woordvoerders van de vereniging een gruwelijk experiment aangekondigd. De media nemen deze zaak serieus. Reeds wordt gesproken over de termijn die nodig is om dit te bereiken. Hierbij doet het niet meer ter zake dat goede palliatieve zorg en zorgvuldige pijnbestrijding ernstig lijden kunnen verzachten en de vraag om euthanasie doen afnemen. Het meelijden met de medemens in zijn eenzaamheid, moedeloosheid, angst en pijn wordt krijgt vorm in het behulpzaam aanbieden van de schijnoplossing van de dood. Zogenaamd uit medemenselijkheid, maar slechts gegrond op de gedachte ”dood is dood”. Dan wordt geen rekening gehouden met wat God ons in Zijn Woord voorhoudt, namelijk dat het de mens gezet is eenmaal te sterven, en daarna het oordeel. In het licht daarvan worden de woorden van de wijze Salomo in Spreuken 12:10 des te indringender: „De barmhartigheden der goddelozen zijn wreed.” Lijnrecht daartegenover staat de boodschap dat er een betere weg is voor allen die vermoeid en belast zijn. Zij vinden geen rust in een zelfgekozen dood, maar in het leven in Christus. Dat is een boodschap die wijst op de diepste ellende, maar ook op de heerlijkste verlossing. Een boodschap die laat zien dat alle pijn, verdriet en angst gevolg zijn van de zonde. Die eindigt echter niet in de wanhoop, maar doet uitzien naar de genade die er te vinden is in het bloed van Jezus Christus, Die Zijn leven gaf voor Zijn kinderen. Wat een schrijnende tegenstelling met de plannen om de dood als uitvlucht aan te bieden.

Het is duidelijk dat de Wet levensbeëindigend handelen op verzoek en hulp bij zelfdoding niet het eindstation was. Er zal een nieuwe strijd ontbranden, met ongekende daadkracht, met ongehoorde argumenten. Het Stil Protest is voorbij. Nu rest een Scherp Protest.

De auteur is directeur van de Reformatorisch Maatschappelijke Unie.