.GroenLinks is na de laatste Kamerverkiezingen de grootste progressieve oppositiepartij. Dat schept verwachtingen en die maakte Kamerlid Corinne Ellemeet van de groene partij donderdag waar. De Kamer kruiste voor het eerst de degens met minister De Jonge (Volksgezondheid) over medische ethiek; tijdens de kabinetsformatie een van de meest heikele thema’s. Na lang overleg konden VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie elkaar vinden in een procedurele afspraak: Over heikele kwesties, zoals het kweken van proefembryo’s, hakt Rutte III pas knopen door na een breed maatschappelijk debat.

Ellemeet testte meteen hoe solide die afspraak in het regeerakkoord is, door De Jonge te vragen wanneer hij het maatschappelijk debat beschouwt als afgerond. Een strikvraag, want had De Jonge een concrete datum genoemd dan zou de oppositie zeker vervolgstappen hebben gezet om te proberen vanaf dat moment snelle besluitvorming te forceren.

Zover kwam het donderdag niet: De Jonge hield de kaarten tegen de borst.

CDA en ChristenUnie keken voor het oog wat ongemakkelijk toe hoe Kamerleden van D66 en VVD, medecoalitiepartijen, de discussie over het verruimen van de Embryowet eerder aanwakkerden dan deze in een rustig vaarwater te brengen. Zij drongen erop aan dat De Jonge enig uitsluitsel zou geven over hoe hij het maatschappelijk debat dacht te gaan inrichten. Het resulteerde uiteindelijk in een paar concrete toezeggingen. Zo moet De Jonge komend voorjaar in een eerste voortgangsrapportage aangeven over welke debatverslagen hij dan inmiddels al beschikt. Ook moet hij nader in gesprek met de artsen die recent tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer waarschuwden dat de kwaliteit van vruchtbaarheidsbehandelingen gevaar loopt als het kweekverbod voor embryo’s in stand blijft. Verder komt er in elk geval een burgerforum, een panel van maatschappelijk geïnteresseerden, dat gaat nadenken over het onderwerp.

Ook rond de abortuspil gunnen GroenLinks en de PvdA de coalitie naar het zich donderdag liet aanzien de komende periode weinig rust. Tijdens de laatste kabinetsformatie trokken VVD, CDA, D66 en ChristenUnie een wetsvoorstel in van oud-zorgminister Schippers (VVD) dat het verstrekken van de abortuspil door huisartsen met een speciale vergunning mogelijk moest maken. VVD en D66 staken het donderdag niet onder stoelen of banken: die maatregel ligt hen zwaar op de maag.

Om de twee coalitiepartijen voor het blok te zetten, lanceerden GroenLinks en PvdA enkele maanden terug al een voorstel waarin het verstrekken van de pil door huisartsen nog eenvoudiger zou worden dan in Schippers’ plannen. Donderdag polsten zij of er enige kans is op steun vanuit D66 of de VVD.

„D66 zet toch deur op een kier voor abortuspil bij huisarts”, oordeelde het AD na het debat. Die conclusie is na donderdag nog net wat te voorbarig, al bleef een duidelijk ”nee” van vooral D66 na het aanzoek van GroenLinks en PvdA inderdaad uit.

SGP-Kamerlid Van der Staaij roemde na het debat de balanceerkunsten van De Jonge. Diens vaardigheden als verbinder zal Rutte III zeker nog nodig hebben. Achter de schermen zal de coalitie veel moeten overleggen en afstemmen om weerstand te kunnen bieden aan het gestook van GroenLinks en PvdA.