Het bijwonen van de wisseling van de wacht bij een paleis staat op menig wensenlijstje van toeristen. In veel landen wordt de residentie van het staatshoofd bewaakt door een militaire wacht. Die wordt soms op ceremoniële wijze afgelost, met groots militair vertoon.

In diverse monarchieën in Europa kunnen toeristen hun hart ophalen aan een uitbundige ceremonie. Zo niet in Nederland. De aflossing van de militaire wacht door de Koninklijke Marechaussee bij de verschillende paleizen in ons land gaat buiten het oog van het publiek om. De beveiliging van de leden van het Koninklijk Huis wordt uitgevoerd bij de paleizen Huis ten Bosch, Noordeinde, Soestdijk, Het Loo, Kasteel Drakensteyn en Villa Eikenhorst. Ook het Paleis op de Dam in Amsterdam heeft een militaire wacht bij officiële ontvangsten, zoals tijdens een staatsbezoek, de nieuwjaarsreceptie van koning Willem-Alexander en diverse prijsuitreikingen. Bij officiële ontvangsten dragen de leden van de marechaussee een ceremonieel tenue. De aflossing van de militaire wacht verloopt sober en neemt weinig tijd in beslag, zo’n vijf minuten.

Een uitgebreide ceremoniële wisseling van de wacht zou bijvoorbeeld bij het Paleis op de Dam niet misstaan en een trekpleister zijn voor toeristen. Toch werd in 2008 door het toenmalige Nederlandse kabinet besloten die ceremonie niet in te voeren, met als belangrijkste redenen: de kosten, de verkeerssituatie en de geschiktheid van het paleis.

Groot-Brittannië

In andere landen is de wisseling van de wacht een happening. In Europese landen zoals Denemarken, Zweden, Noorwegen, Spanje en Monaco staat het festijn in de zomer dagelijks op de agenda. De bekendste ceremonie is die bij Buckingham Palace in Londen. Wie het gebeuren bij het paleis van de Britse koningin Elizabeth II goed wil zien, zal op tijd aanwezig moeten zijn. Elke dag verzamelen rijen mensen zich voor de hekken van het kolossale paleis.

Van april tot en met juli vindt elke dag om 11.00 uur de Changing of the Guard plaats. Buiten dit seizoen heeft de ceremonie om de dag plaats, met als extra details: in oktober op oneven dagen, in november op even dagen en in december weer op de oneven dagen.

De Changing of the Guard bestaat sinds 1660 en is een van de eeuwenoude tradities in Groot-Brittannië. De soldaten –in eeuwenoude uniformen– lopen onder muzikale begeleiding van de Gardekapel van St James’s Palace naar Buckingham Palace en terug. De complete ceremonie duurt 45 minuten.

Behalve bij Buckingham Palace vindt de ceremonie plaats bij St James’s Palace, de Tower of London en Windsor Castle.

Denemarken

Paleis Amalienborg is de winterresidentie van de Deense koninklijke familie. Het is een complex van vier paleizen rond een achthoekig plein. De Kongelige Livgarde staat er dagelijks op wacht. De wisseling van de wacht bij Amalienborg gebeurt iedere dag om 12.00 uur. Die wacht komt aangemarcheerd vanaf Kasteel Rosenborg in het centrum van Kopenhagen.

Zweden

In de Zweedse hoofdstad Stockholm moet je voor de wisseling van de wacht bij Kungliga Slottet zijn, het koninklijk paleis en de officiële residentie van de Zweedse koning Carl Gustaf. Elke dag vindt om 12.15 uur voor het majestueuze slot de aflossing van de wacht plaats door de koninklijke lijfwacht namens de Zweedse strijdkrachten.

In de zomer krijgt de wachtswisseling extra cachet door de inzet van een militaire parade; de paleiswachten marcheren te voet of te paard door een deel van de binnenstad van Stockholm, vaak onder begeleiding van een militair muziekkorps.

De wisseling van de wacht is een populaire bezienswaardigheid; per jaar wonen ruim 800.000 toeristen de ceremonie bij op de binnenplaats van het koninklijk paleis. In de zomermaanden vindt de wisseling van de wacht dagelijks plaats, de rest van het jaar op woensdag, zaterdag en zondag.

Noorwegen

De wisseling van de wacht bij het Koninklijk Paleis in Oslo gebeurt elke dag, ongeacht de weersomstandigheden. Het paleis is de officiële woonresidentie van de Noorse koning Harald en koningin Sonja en wordt bewaakt door Hans Majestet Kongens Garde. Het paleis staat bij de Karl Johans Gate, de belangrijkste straat van Oslo. Om 13.30 uur gaat de wisseling van de wacht van start en de ceremonie duurt bijna drie kwartier. De ceremonie wordt ook gehouden op Akershus, een kasteel in de Noorse hoofdstad.

Spanje

Elke eerste woensdag van de maand om 12.00 uur wordt de wisseling van de koninklijke wacht bij het Koninklijk Paleis van Madrid, Palacio Real, behoorlijk uitgebreid ingeluid. Even voordat de klok 12.00 uur slaat, komen de cavaleristen, ruiters te paard, aangereden. Klokslag 12.00 uur zet de koninklijke militaire kapel een aantal bekende Spaanse marsen in, terwijl de militairen in gala-uniform in het gareel staan met hun wapen op de schouder. Soldaten marcheren, na de officiële orders en opdrachten, op het ritme van een fluit en een trommel.

Maar liefst 400 soldaten en 100 paarden wisselen van wacht. Saillant detail: de wachtswisseling vindt op precies dezelfde manier plaats als in de tijd van koning Alfonso XII, halverwege de 19e eeuw. De soldaten dragen ook dezelfde historische uniformen.

Iedere andere woensdag om 12.00 uur wordt de wisseling van de wacht dunnetjes overgedaan. Dan nemen 27 wachten en 6 paarden deel aan de ceremonie. Van 12.00 tot 14.00 uur worden ieder halfuur (infanterie) en ieder heel uur (ruiters) vier leden van de wacht in hun rood-wit-blauwe uniformen afgelost.

Monaco

Op het voorplein van het Prinselijk Paleis in Monaco vindt de wisseling van de wacht dagelijks plaats. Die duurt overigens maar enkele minuten. Om 12.00 uur start de ceremonie met de Compagnie des Carabiniers du Prince. Er worden twee trommels en twee trompetten gebruikt. Bij speciale gelegenheden wordt ook een parade van paleiswacht, politie en brandweer gehouden. Het Palais Princier in Monaco-Ville is de persoonlijke residentie van prins Albert II en zijn familie.