Vice–president van de Raad van State is momenteel Herman Tjeenk Willink. Hij heeft de dagelijkse leiding. Màxima’s echtgenoot, prins Willem–Alexander, heeft al sinds zijn achttiende zitting in de raad. Het is wettelijk vastgelegd dat het staatshoofd voorzitter is en de troonopvolg(st)er op zijn of haar achttiende zitting krijgt.

De ministerraad heeft ingestemd met de intrede van de prinses in de Raad van State. Ook prins Bernhard en prins Claus hebben zitting gehad.

De ’binnengeleiding’ van de prinses valt grofweg samen met de afronding van haar introductieprogramma, dat met de verloving in de lente van 2001 begon en bedoeld was om de Argentijnse met de Nederlandse samenleving in al haar facetten vertrouwd te maken. De prinses sprak met allerlei deskundigen, verzwolg een hoop leesvoer op velerlei gebied en ging her en der op bezoek.

De eerste fase, die liep tot de zomer van 2002, omvatte een algemene introductie. Aan de orde kwamen de Nederlandse geschiedenis, de staatsinrichting, het functioneren van het openbaar bestuur en de hoofdlijnen van de sociale, economische en politieke inrichting van Nederland. Ook bezocht de prinses met haar aanstaande alle delen van het Koninkrijk.

Eind 2002 werd het hoofd van de afdeling Bestuur en Wetgeving van het ministerie van Binnenlandse Zaken, Pien Zaaijer, vooralsnog voor de periode van twee jaar, persoonlijk adviseur van prinses Màxima. Zaaijer kan een beetje worden gezien als de ’inhoudelijke’ opvolgster van hofdame Lieke Gaarlandt, die Màxima eerder inwijdde in zaken als protocol en hofleven.

De tweede fase van het programma, die nu zo’n beetje ten einde loopt (al zijn er volgens hofkringen nog wat losse eindjes die misschien zelfs pas volgend jaar worden vastgeknoopt), werd gewijd aan thema’s als onderwijs, economie, zorg, volksgezondheid en welzijn, de Europese Unie en buitenlandbeleid. Op het programma stonden verder rechtshandhaving en veiligheid, ruimtelijke inrichting en milieu, sociale zekerheid en verder de verzorgingsstaat, cultuur, emancipatie en integratie.

Inmiddels heeft Màxima ook verschillende functies, zoals beschermvrouw van het Oranjefonds (dat zich ook met integratie bezighoudt), voorzitter van het Curatorium van de Prins Claus Leerstoel (een wisselleerstoel op het gebied van ontwikkelingssamenwerking) en lid van de Commissie Participatie van Vrouwen uit Etnische Minderheden (Pavem).

De aldus ’ingewerkte’ en ’ingeburgerde’ echtgenote van de huidige troonopvolger wordt woensdag tijdens een ’bijzondere vergadering’ onder voorzitterschap van de koningin en in aanwezigheid van de Prins van Oranje welkom geheten. Deze mijlpaal in haar nog zo jonge koninklijke bestaan is zo belangrijk, dat de NOS–televisie deze rechtstreeks uitzendt.

Na haar verwelkoming kan de prinses vergaderingen bijwonen en deelnemen aan de beraadslagingen over adviezen die de Raad van State geeft aan regering en parlement over wetgeving en bestuur. „Prinses Màxima is echter geen lid van de Raad van State en heeft geen stemrecht", benadrukt de Rijksvoorlichtingsdienst. Een naaste medewerker van prins Willem–Alexander vertelde eens dat de prins in de loop der jaren enorm veel heeft opgestoken van het bijwonen van de vergaderingen.

De raad is opgedeeld in vijf afdelingen die elk de voorstellen van twee of drie ministeries behandelen. Deze vijf afdelingen vormen samen de zogeheten Volle Raad. De Volle Raad vergadert gedurende het hele jaar elke woensdagmiddag.

De Raad van State is een zogeheten Hoog College van Staat. Het orgaan is niet alleen belast met de advisering over wetgeving en bestuur aan de regering en parlement. Er is ook een afdeling bestuursrechtspraak, die geldt als de hoogste algemene rechter in bestuurszaken, geschillen tussen burgers en overheden. Daar heeft de prinses echter weinig mee te maken.