De huidige problemen op de woningmarkt zijn inderdaad zo groot, dat je die niet zomaar kunt wegwuiven. Zo is het aantal sociale huurwoningen de afgelopen jaren sterk geslonken door sloop en het uitponden van de voorraad door corporaties. Koophuizen stijgen ondertussen razendsnel in prijs, terwijl de hypotheekeisen verder worden aangescherp. Vooral voor starters is het daarom lastig, of zelfs onmogelijk, om iets naar wens te vinden.

In februari bleek de gemiddelde woningprijs 9,5 procent hoger te liggen dan een jaar eerder. Omgerekend betekent het dat een huis van twee ton in twaalf maanden tijd bijna twintigduizend euro duurder is geworden, een bedrag waar onmogelijk tegenop te sparen valt. Als deze ontwikkeling de komende jaren door zou zetten, raakt een eigen woning voor een steeds grotere groep buiten bereik.

Opvallend in de berichtgeving is dat de winnaars van vandaag de verliezers van gisteren waren. Nog niet zo lang geleden stond een substantieel deel van de koophuizen onder water, doordat de waarde van de woning lager was dan de hypotheek. Huishoudens die zich in een dergelijke penibele situatie bevonden, zien hun restschuld in snel tempo slinken of maken zelfs weer winst bij verkoop.

Dit laat zien dat sommige problemen op termijn vanzelf verdwijnen, al is dat natuurlijk een schrale troost voor de kostwinner die met een beteuterd gezicht voor de etalage van de plaatselijke makelaar staat. De geschiedenis leert dat de huizenprijzen ooit zullen stabiliseren en op enig moment weer een duikeling naar beneden gaan maken, maar het valt onmogelijk aan te geven wanneer die kentering inzet.

Ondertussen gaan er steeds meer stemmen op om professionele beleggers aan te pakken die woningen opkopen om mee te speculeren en zo de prijzen verder opdrijven. Vooral in de grote steden zouden zij een marktverstorende factor zijn die gewone woningzoekers het nakijken geeft. De huidige problemen worden echter mede veroorzaakt doordat er de afgelopen jaren te weinig is gebouwd, terwijl hypotheken juist tegen zeer scherpe condities kunnen worden afgesloten.

Grote boosdoener is de kunstmatige lage rente die op verschillende manieren doorwoekert op de woningmarkt. Bij een prijsstijging van 10 procent heeft een investeerder alle bijkomende kosten binnen één jaar terugverdiend en wordt elke verdere waardestijging omgezet in winst. Ter vergelijking: voor een dergelijk rendement zou een spaarder die 0,05 procent ontvangt op zijn bankrekening in theorie 200 jaar geduld moeten hebben.

Aspirant-kopers lijken ondertussen te zijn vergeten dat zij profiteren van een rentevoordeel zonder historisch precedent. Een variabele hypotheekrente van 1,2 procent is niet alleen volstrekt absurd, het drijft de prijzen ook nog eens verder op. Hoe de rente zich de komende tijd gaat ontwikkelen weet niemand. Feit is echter dat koopwoningen pas écht onbetaalbaar zouden zijn bij percentages van 5 of zelfs 6 procent, die nog niet zo heel lang geleden als volstrekt normaal golden.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl