Column: Gul, eerlijk en groen
De lente breekt aarzelend door. De eerste lammetjes zijn geboren. ’s Ochtends hoor je bij het wakker worden de vogels weer zingen. De winter haalde nog een paar keer fel uit, tot diep in maart. Maar het nieuwe leven is niet te stuiten. Opnieuw gaat Genesis 8:22 in vervulling, de belofte na de zondvloed: „Voortaan al de dagen der aarde zullen zaaiing en oogst, koude en hitte, zomer en winter, en dag en nacht niet ophouden.”
De doorbraak van de lente valt dit jaar samen met een andere doorbraak: het RD lanceerde de Week van de Schepping. De SGP-jongerendag stond helemaal in het teken van eerlijk en duurzaam handelen. En binnenkort is de aftrap van Duurzaam Doen, een beweging van reformatorische middelbare en hogere scholen.
Even een paar jaar terug. Ik werkte nog maar kort bij Woord en Daad. In 2008 startten we met de campagne ”Eerlijk handelen, samen doen”. We gingen in gesprek met onze achterban, gulle gevers op wie we door dik en dun aankunnen. Het ging over de vraag: Geven aan goede doelen is goed, maar kunnen we ook op andere manieren iets doen voor onze naaste? Als de bonenboer in Kenia of de cacaoboer in Ivoorkust een eerlijke prijs voor zijn product krijgt, is hij daar niet meer mee geholpen? Letten op labels in de supermarkt, hoort dat niet evengoed bij naastenliefde?
Onze campagne riep gemengde reacties op. We hadden het nodige uit te leggen. Toch gingen we door met het thema. We voerden gesprekken met predikanten. Voor sommigen was het een eyeopener, voor anderen een extra aanmoediging om op hun positie hiervoor aandacht te vragen. We deden acties met jongeren, vrouwengroepen en ondernemers. Uit ons werk konden we laten zien dat eerlijke handel het verschil kan maken voor mensen in ontwikkelingslanden. Ik denk aan boerinnen in Burkina Faso die door fair trade een eerlijk inkomen krijgen en daardoor hun kinderen naar school kunnen laten gaan, in plaats van hen op het land te laten werken.
Trouw geven, eerlijk leven… maar daarmee zijn we er nog niet. Je kunt gul geven aan je naaste. Je kunt eerlijke producten kopen in de winkel. En intussen nog op té grote voet leven. Consumeren bij het leven. Diepe sporen achterlaten in de natuur. Denk aan pijlsnelle ontbossing in Brazilië en Indonesië om ruimte te maken voor soja- en palmolieplantages. Soja, dat een hoofdbestanddeel vormt van veevoeder, voor het rund dat later in malse stukjes op ons bord ligt. Palmolie, dat in 60 procent van onze levensmiddelen verwerkt is, van shampoo tot koekjes. Hoe duurzaam handelen en consumeren we? Hoe staat het met ons rentmeesterschap? Gaan de gevolgen voor inheemse Brazilianen en Indonesiërs ons aan het hart?
Wat zijn de aanwijzingen voor de doorbraak waar ik mee begon? Bijvoorbeeld dat SGP-jongeren bij Den Haag Centraal flyeren tegen voedselverspilling. Dat een predikant die wekelijks in De Saambinder lezersvragen beantwoordt, in het RD stelt: „We zijn lange tijd nalatig geweest als het gaat om de zorg voor de schepping; we gaven nauwelijks rekenschap van ons rentmeesterschap. Christenen hadden juist een tegendraadse beweging moeten starten. Door radicaal andere keuzes te maken in hun leven. Met steeds de vraag voor ogen: staat wat ik doe niet haaks op de scheppingsopdracht die God gaf?” Dan komt de denkomslag niet alleen meer van ‘wereldverbeteraars’.
Gul, eerlijk en groen. Die drie woorden zouden we kunnen gebruiken als motto, om uitdrukking te geven aan onze verantwoordelijkheid tegenover onze medemens. Door de eeuwen heen heeft de christelijke kerk voorbeelden laten zien van barmhartigheid voor de armen. Denk aan de Vroege Kerk. Ook van strijd voor sociale rechtvaardigheid. Denk aan gereformeerde predikanten in de 17e eeuw die zich inzetten voor afschaffing van slavernij, of aan het 19e-eeuwse Reveil. Nu komt daar voor christenen de strijd voor behoud van de schepping bij.
Met ”gul” zit het over het algemeen best goed onder ons. Met ”eerlijk” gaat het steeds beter. Gecertificeerde producten kopen wordt normaal. Maar met ”groen”…? Nu het overal gonst van duurzaamheid en rentmeesterschap, is deze lente hét moment om elkaar te inspireren met praktische ideeën. Scholen kunnen hun steeds exotischer internationale uitwisselingsprogramma’s herzien in het licht van rentmeesterschap. Gezinnen kunnen hun spaargeld wegzetten bij een bank die investeert in projecten voor duurzame energie. Christenpolitici kunnen zich ervoor inzetten dat duurzame initiatieven van burgers en bedrijven maximaal de ruimte krijgen.
Gul, eerlijk en groen. Een mooi motto om samen de lente mee in te gaan.
Evert-Jan Brouwer is politiek adviseur bij Woord en Daad.
