Wereldwijd werd er zondag en maandag met verbazing gereageerd op het bericht van twee regels waarin de grondwetswijziging werd meegedeeld. Xi Jinping is president vanaf 2013 en zou naar verwachting eind 2023 afzwaaien. Zijn tweede termijn gaat volgende maand in. Met deze wijziging van de spelregels verandert in één klap het politieke landschap van China.

De beperking op de twee termijnen werd ingesteld na de chaos van de Culturele Revolutie in China en het schrikbewind van Mao Zedong, die tot 1976 regeerde. De twee termijnen waren een eenvoudige manier van de toenmalige Chinese leider Xi Xiaoping om de kans op herhaling van zo’n dictatuur te voorkomen. Maar de wetswijziging draait dit weer helemaal terug.

Het aanblijven van Xi wordt gezien als een overwinning van de macht van de Communistische Partij over het land. De hervorming van het land blijft voor de komende decennia waarschijnlijk in handen van de partij. „Xi is vanaf nu de eigenaar van het hele politieke proces”, zegt Susan Shirk van het China Center in Californië.

„Xi Jinping zal zeker aanblijven”, zegt de historicus Zhang Ming van de Renmin Universiteit in Peking in The New York Times. „In China kan hij doen wat hij wil, en dit besluit is een duidelijk signaal daarvan.”

Prof. Carl Minzner van de Fordham University in New York noemde het een „volgende stap in de doorgaande afbraak van politieke normen” die in China al langer bezig is. Minzner sprak recent in een boek over de toenemende autoritaire stijl van Xi Jinping.

Voor veel Chinakenners kwam dit bericht als een verrassing. In veel media wordt de vergelijking gemaakt met de Russische president Poetin en de Turkse president Erdogan. Ook dat zijn gekozen leiders die eraan werken om hun ambtstermijn te verlengen.

Concurrent

De politieke analist Wu Qiang in Peking zegt in The New York Times „geen enkele reële politieke uitdager” voor Xi te zien. „Hij heeft elke mogelijke concurrent uit de weg geruimd.”

Het is overigens onduidelijk hoe lang Xi zelf zou willen aanblijven ook na het aanpassen van de grondwet. De staatskrant Global Times benadrukte in een commentaar dat die aanpassing niet automatisch betekent dat Xi een „levenslange ambtstermijn” wacht. Maar de nieuwe regels maken zoiets wel mogelijk.

Het voorstel om de beperking van de ambtstermijnen op te heffen was slechts een van de voorstellen die het Centraal Comité van de partij deed aan de vooravond van de driedaagse partijtop die maandag begon. Het comité bestaat uit 204 leden en 170 plaatsvervangende leden.

Een ander voorstel is het vastleggen van het gedachtengoed van partijleider en president Xi in de grondwet.

Verder is er een voornemen de nieuwe anticorruptiecommissie te promoveren tot staatsorgaan. Ook wil het Centrale Comité Chinese steden de ruimte bieden lokale wetten te maken.