Blokkade leidt tot onrust onder boeren
De blokkade van meer dan 2100 melkveebedrijven vanwege vermeende fraude met de registratie van dieren leidt tot veel onrust in de sector. Bij belangenorganisaties regent het klachten van boeren die vinden dat hun bedrijf ten onrechte op slot zit. „Wij zijn geblokkeerd voor dieren die niet eens van ons zijn.”
Erik Valk is biologisch veehouder. Op zijn bedrijf in het Overijsselse Broekland houdt hij negentig melkkoeien. Vrijdag kreeg hij een brief „van twaalf kantjes” in de bus van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), de organisatie die het veeregistratiesysteem I&R beheert. De boodschap: zijn boerderij zit voorlopig op slot.
De boer heeft zich vooral gestoord aan de toon van de brief. „Ik word neergezet als een fraudeur en krijg zes weken de tijd om aan te tonen dat mijn registratie wel op orde is.”
Valk pakte de telefoon maar de RVO bleek vrijwel onbereikbaar. „Ik heb vier uur in de wacht gestaan. Toen kreeg ik iemand aan de lijn, maar die kon het probleem niet voor mij oplossen.”
Valk weet wel waar de schoen wringt. „Ik zou vier vaarzen bezitten (jonge dieren die nog niet gekalfd hebben, TR) die ouder zijn dan 27 maanden. Volgens de RVO is dat de leeftijd waarop elke koe gekalfd moet hebben. Maar bij mij gaat het om dieren van een vleesras: die worden niet bevrucht want ze gaan naar de slachterij. Bovendien zijn ze eigendom van mijn vader, die een eigen bedrijfsnummer heeft. Ik snap niet waarom de RVO die vaarzen aan mijn bedrijf heeft gekoppeld.”
De vermeende onregelmatigheid was voor de RVO reden om dieper te spitten en toen kwam er nog iets boven water. Valk: „Een vaars die een tijd in een natuurgebied had geweid, bleek het kalf te hebben verworpen (vroeggeboorte, TR). We zijn dat dier wel gaan melken, maar het dode kalf hebben we nooit kunnen vinden. Ik heb in mijn bedrijfsmanagementsysteem netjes aangegeven wat er gebeurd was maar dat bleek niet in I&R te zijn vastgelegd.”
Valk is geen uitzondering. „Honderden bedrijven zitten op slot terwijl daar hoegenaamd niets mis is”, stelt directeur Egbert Henniphof van de Vereniging voor Veehouderijbelangen Veluwe-IJsselstreek (VVB), een dienstverlenende organisatie met 1100 aangesloten melkveehouders. Vrijdag stond op het kantoor in Nunspeet de telefoon roodgloeiend. Aan het begin van de middag hadden al meer dan honderd boeren gebeld. „Allemaal geblokkeerd, maar geen van hen heeft gefraudeerd”, zegt Henniphof.
Een belangrijk probleem is volgens hem „een lek” in de registratie bij kadaververwerker Rendac, dat gekoppeld is aan I&R. „Bij Rendac kun je een doodgeboren kalf aanmelden zonder het I&R-nummer van de moeder op te geven. Veel boeren hebben dat te goeder trouw gedaan.” Omdat het nummer van het moederdier ontbreekt, staat dat in I&R nog steeds als vaars vermeld. Zodra het dier ouder is dan 27 maanden wordt de boer automatisch verdacht van fraude.
Een woordvoerder van Rendac bevestigt de gewraakte registratiemogelijkheid. „Maar ons systeem meldt ook dat de veehouder zelf verantwoordelijk blijft voor een correcte melding in I&R”, zegt hij.
Melkveehouder Jelle Koopmans uit Zeewolde –zelf niet geblokkeerd– is voorzitter van het VVB-bestuur. Hij vindt dat de RVO de omgekeerde weg had moeten volgen: bedrijven waar iets mis lijkt te zijn eerst om opheldering vragen en pas als die uitblijft, blokkeren.
Een woordvoerster van het ministerie van Landbouw, waar de RVO onder valt, laat weten dat bewust voor de harde lijn is gekozen. „Reden daarvoor is het hoge percentage fraudegevallen bij de eerste inspecties.” Dat een deel van de onregelmatigheden eenvoudig is te verklaren, doet daar niet aan af. „Het is aan de boer zelf om te zorgen dat de I&R-registratie klopt.”
De RVO heeft vrijdag laten weten in het weekeinde door te werken om boeren die contact opnemen te kunnen helpen.
VVB-directeur Henniphof adviseert leden die de dupe zijn van het vermeende lek bij Rendac, om met een kopie van de melkcontroleregistratie en de rekening van Rendac naar de RVO te stappen. „Dat moet voldoende bewijs zijn dat je niet hebt gefraudeerd. We hopen dat zo’n bedrijf dan snel wordt vrijgegeven.”
Een geblokkeerd bedrijf mag geen dieren aan- of afvoeren. In het voorjaar kalven veel koeien maar boerderijen zijn er niet op ingericht alle kalveren te huisvesten.
Henniphof, die al veertig jaar in het vak meeloopt, denkt dat „hoogstens 10 procent” van de 2100 geblokkeerde bedrijven bewust gefraudeerd heeft. Voor die boeren heeft hij geen goed woord over. „Die moeten hard aangepakt worden: zodanig straffen dat ze het nooit weer doen.”
Op sociale media reageren gefrustreerde boeren zich af. „We leven in een rechtsstaat: onschuldig totdat schuld bewezen is. Dat dit principe niet op boeren toegepast wordt, wordt vandaag eens te meer duidelijk”, twittert melkveehoudster Femke Marije Bakhuisen uit Abcoude.
