Al meteen bij binnenkomst van het dorpje Strijen is de toon van de discussie gezet: ”70 procent van de inwoners tegen herindeling”, meldt een knalgeel protestbord. Ook bij het dorpshuis Streona kleurt het geel. Actievoerders delen serieuze lectuur uit: ”Louter negatieve effecten bij herindeling” luidt de kop boven een artikel. Een ander: ”Zorg in kleine gemeenten beste geregeld”. Een mevrouw deelt kleine groene stickertjes uit met een ondubbelzinnig ”Ja Hoeksche Waard”. Daar lopen ook heel wat mensen mee rond.

Busrit

De Kamercommissie Binnenlandse Zaken heeft vrijdagmorgen een busrit gemaakt door de vijf gemeenten die de Hoeksche Waard nu besturen. Het is de Kamer die deze vrijdagmiddag een hoorzitting organiseert met maar liefst 26 vertegenwoordigers van burgers, maatschappelijke instellingen en de gemeenten.

Die steggelen al vijftig jaar over de bestuurlijke toekomst van het eiland. Bij de laatste stemmingen bleken de gemeenteraden van Oud-Beijerland en Strijen voorstander van fusie, terwijl die van Binnenmaas (met 11 van de 21 zetels), van Cromstrijen (met 8 van de 15 zetels) en Korendijk (10 van de 15 zetels) alleen voor een verdergaande samenwerking tussen de gemeenten zijn.

Gelijktijdig met de vorig jaar maart gehouden Kamerverkiezingen had in Korendijk, Cromstrijen en Binnenmaas een burgerraadpleging plaats. Daaruit kwam naar voren dat zeven op de tien burgers tegen herindeling zijn. Maar die volksraadpleging klopte niet, zo luidt vrijdagmiddag de kritiek. Mensen konden alleen maar voor of tegen herindeling stemmen, terwijl het alternatief, verdergaande samenwerking, niet werd aangeboden.

Nepdemocratie

De provincie Zuid-Holland besloot al in 2016 dat de vijf gemeenten moeten fuseren. In de tussentijd werd de datum voor het ontstaan van de nieuwe gemeente vervroegd van 2020 naar 1 januari volgend jaar. „Nepdemocratie”, briesen enkele burgers vrijdag.

„Wij hebben als voetbalvereniging een mooi complex omdat wij korte lijntjes met de gemeente Cromstrijen hebben”, stelt bestuurslid Kruithof. De meeste maatschappelijke organisaties zijn vrijdag echter eenduidig in hun pleidooi vóór gemeentelijke fusie. Het kost te veel inspanning om met de wethouders van vijf gemeenten te overleggen, zeggen de vertegenwoordigers van ondernemers, zorg- en welzijnkoepels, schoolverenigingen, woningcorporaties, landschapsverenigingen en erfgoedkoepels. Dat leidt tot stroperigheid, stellen ze. Voorbeeldje: een aanvraag van zorgkoepel Cavent voor een subsidie van de vijf gemeenten over 2016 leverde pas in december van dat jaar een positief besluit op.

Grote krimp

Ondertussen loopt de Hoeksche Waard leeg. „Er is sprake van een grote krimp”, zegt E. Tuk van de christelijke basisscholenkoepel De Waard. Economisch dreigt de Hoeksche Waard te worden vermalen tussen Rotterdam en Antwerpen, betoogt burgemeester Waaijer van Strijen. „En wat krijgt de burgemeester betaald om dit te zeggen?” roept een boze burger door de zaal. „Ja, ik ga al.” Eerder is al een activist met een uitgerold pamfletje verwijderd. Verder blijft het rustig.

D. Don van de gereformeerde gemeente Nieuw-Beijerland en SGP-fractievoorzitter Matze zeggen aantasting van de christelijke identiteit van hun gemeente Korendijk te vrezen. CDA-raadslid Van Loo van Binnenmaas: „Er is onvoldoende draagvlak, er is geen financiële noodzaak en er is geen regio waar zo goed wordt samengewerkt.”

Dat draagvlak is wel een dingetje. „Tellen burgers alleen mee in campagnetijd?” sneert Riene Verburgh van het burgercomité Tegen herindeling Hoeksche Waard.

Is de gemeentelijke herindeling van de Hoeksche Waard een gelopen race? SGP-Kamerlid Bisschop: „In theorie is altijd nog een andere optie mogelijk. De coalitie hierin is hierin beslissend.”

Gezien de toonzetting van de vraagstelling van de Kamerleden Laan (VVD) en De Boer (D66) laat zich maar één richting raden: fusie.

Bisschop heeft ondertussen te maken met een verdeelde achterban: vier gemeentelijke SGP-fracties zijn voor herindeling, één voor meer gemeentelijke samenwerking. Verzoenend: „Wat er ook uitkomt, de mensen zullen altijd met elkaar verder moeten.”