Het is gezellig druk in de Action in Apeldoorn-Zuid. Behalve wat geroezemoes, piepjes van de kassa’s en gejengel van kinderen is het stil. Muziek klinkt er niet.

Ilse Kortum (50) speurt op een drafje alle schappen na. „Ik zoek een grijs hondenmandje. Vorige week zag ik hem nog, maar toen had ik geen plek meer in de fietstas. Hij zal er toch nog wel zijn?”

De vrouw in felrode jas komt gemiddeld twee keer per maand in deze winkel. „Ze hebben leuke spullen en leuke prijzen. Ik kan hier wel een uur rondlopen.”

Dat de kwaliteit van de producten soms tegenvalt, vindt Kortum geen probleem. „Dat kun je verwachten met deze prijzen. Je kunt er zelf op selecteren. Speelgoed is vaak niet goed, maar de schoonmaakspullen en de opbergdozen zijn prima.”

Leuke spulletjes

Midden in een van de looppaden staat een rij rolcontainers vol met dozen uit het magazijn. Co Brummel (63) manoeuvreert zich erlangs. „Ik kom hier maandelijks; gewoon om te kijken of er nog leuke nieuwe spulletjes zijn.” In zijn mandje liggen drie producten; een TopChefkoekenpan met antiaanbaklaag voor slechts 4,95 euro, twee schuursponsjes voor 37 cent en zestien scheermesjes voor 2,46.

Action zette vorig jaar 2,7 miljard euro om. Een half miljard euro daarvan zou ten koste gaan van de omzet van supermarkten, schatte de NOS. De keten opende vorige week zijn duizendste winkel en is in zeven Europese landen gevestigd, waaronder nu ook in Polen. Action heeft 38.000 werknemers.

Paul Moers was zes jaar geleden –tijdens de economische crisis– als retail- en merkendeskundige betrokken bij de uitbouw van de Actionketen in Nederland. Hij verklaart het succes van de discounter door die crisis. „De consument wil veel spullen voor weinig geld en hij kan dat maar één keer uitgeven. Wat Action ook knap doet, is de continue assortimentsvernieuwing. Het middensegment van de non-foodsector schuift naarboven, zoals de Bijenkorf en Blokker, of naar beneden, zoals de Marskramer. Big Bazar en Action zitten duidelijk aan de onderkant.”

Moers is nu echter kritisch over het succes van Action en andere prijsvechters als Op=op, Big Bazar en Prijsmepper. „De producten van deze ketens zijn zo goedkoop, het kán niet anders dan dat daar kinderarbeid en slechte arbeidsomstandigheden voor volwassenen mee zijn gemoeid. Ik ben directeur Azië van Unilever geweest, dus ik weet hoe arbeidsomstandigheden er zijn: je krijgt er vaak tranen van in je ogen.”

Ook constateert hij dat er veel terugroepacties bij Action zijn omdat de spullen die worden verkocht niet duurzaam zijn. „Helaas is dit bedrijf daar niet open over. Als er een nieuwe actiegroep à la Wakker Dier voor de non-foodsector opstaat, komt Action in de schijnwerpers.”

Voorbeeld

Action zou volgens Moers een voorbeeld moeten nemen aan ALDI. „Dat is een spotgoedkope supermarkt, maar hij werkt heel hard aan de duurzaamheid van de spullen en de arbeidsomstandigheden van de werknemers die de artikelen produceren.”

Actionwoordvoerster Yvette Mol reageert geïrriteerd op Moers’ uitlatingen. „Hij kraamt onzin uit. Sinds 2014 hanteren wij een ethische code. Onze producten mogen niet met kinderarbeid zijn gemaakt en de arbeidsomstandigheden worden gecontroleerd. Daarop checken wij de inkoop uit Azië. Garanderen dat alles in de haak is, kan niet; wij toetsen steekproefsgewijs.”

Goed bezig

Action is volgens Mol „heel goed bezig met duurzaamheid. De shampoo, de pennen en het kopieerpapier zijn duurzaam geproduceerd. Onze spullen gaan jaren mee. Wij zijn zo goedkoop door ons kostenbewuste bedrijfsconcept: onze grootschalige inkoop en vervoer, onze goedkope locaties en winkelinrichting en het ontbreken van dure reclamecampagnes. Kortom, wij gaan snel een kop thee drinken met Paul Moers.”