Gisteren werd door de federale Spaanse politie grof geweld gebruikt. Honderden mensen raakten gewond. Maar toch werd er gestemd. Zo’n 90 procent van de Catalanen die gisteren een stembiljet invulden, heeft gekozen voor zelfstandigheid van de regio.

Die uitslag is bepaald geen verrassing. Mensen die tegen zelfstandigheid zijn, hebben vaak niet gestemd omdat het referendum geen legale status heeft.

Ondertussen gaat het allang niet meer over de uitslag van het referendum op zich maar over de manier waarop de Spaanse overheid heeft opgetreden. Beelden van politieagenten die vaak oudere mensen met geweld uit stembureaus verwijderden gaan de hele wereld over. Met als gevolg een storm van protest over het optreden van de Spaanse regering en groeiend begrip voor separatistische Catalanen. Oftewel: de Spaanse regering heeft exact het tegenovergestelde bereikt van wat ze wilde.

Door het optreden van de politie en de hardnekkigheid van de Catalaanse bestuurders zijn de verhoudingen tussen Madrid en Barcelona grondig verziekt en is er niet het minste zicht op een overeenkomst tussen het landsbestuur en de opstandige regio. Het tegen een uitspraak van een hoogste rechter in toch organiseren van een referendum is provocerend en illegaal. Zo bezien, heeft de regering in Madrid de wet aan haar kant. Je moet er niet aan denken dat iedere regio in Europa met zelfstandigheidsaspiraties zelf dit soort referenda zou kunnen organiseren. Een regio heeft daarbij altijd te acteren in overeenstemming met de grondwet.

In de Europese lidstaten en in Brussel blijft het ondertussen oorverdovend stil. De EU schaart zich achter het optreden van de Spaanse overheid, maar zit behoorlijk in de maag met de beelden van geweld die de wereld over gaan en die in negatieve zin uniek zijn voor Europa. Steeds luider klinkt de roep dat de EU moet bemiddelen. Zelfs van partijen en mensen die anders niet veel moeten hebben van Brusselse bemoeienis.

De mogelijkheden daartoe zijn beperkt. De EU kan niets opleggen omdat het gaat om een binnenlandse Spaanse aangelegenheid. Toch is het nu wel tijd dat gezaghebbende diplomaten hun diensten aanbieden in Barcelona en Madrid. Niet om de situatie naar eigen hand te zetten, maar om verdere escalatie te voorkomen. Catalanen zijn in het algemeen erg pro Europa en willen dat hun zelfstandige staat ook lid wordt van de Europese Unie. Het is juist op dat gebied dat Brussel toch enige druk op de regio zal kunnen uitoefenen. Al was het maar door helder te maken dat een zelfstandig Catalonië in ieder geval niet direct lid kan worden van de EU. Met alle gevolgen voor de regio van dien.