Kerk speelt geringe rol bij morele afwegingen
Voor christenen speelt de kerk slechts een bescheiden rol bij de persoonlijke oordeelsvorming over ethische vraagstukken. De kerk is zowel voor kerkleden als voor predikanten vooral een plek voor moreel overleg. Tegelijkertijd vinden ze dat de kerk op ethisch gebied wel duidelijk haar stem moet laten horen.
Dat blijkt uit een onderzoek van ethici en praktisch theologen van de Theologische Universiteit Kampen (ThUK). Ze analyseren de resultaten in het boek ”Profeten van de ronde tafel”, dat eerder deze maand verscheen. Het onderzoek onder 300 gemeenteleden en 150 predikanten van gereformeerde kerken en Samen op Weg-gemeenten geeft volgens de onderzoekers een beeld van het ’morele huishoudboekje’ van kerkmensen.
De ondervraagden kregen onder meer een lijst van 64 morele thema’s voorgelegd, waarvan zij moesten aangeven of die in de kerk, de privé-sfeer of het openbare debat aan de orde moeten komen. De kwesties die de gemeenteleden het meest bezighouden zijn agressie en geweld op straat, euthanasie en vluchtelingen. Bij de predikanten scoren de 24-uurseconomie, vluchtelingen en de kloof tussen rijk en arm het hoogst.
De meerderheid van beide groepen vindt dat 22 morele thema’s in de kerk aan de orde moeten komen. Dat gebeurt het meest in kerkdiensten en gesprekskringen. In de privé-sfeer en het openbare debat moeten maar liefst respectievelijk 32 en 41 kwesties ter sprake komen. De respondenten slaan de privé-sfeer en het publieke domein ook hoger aan dan de kerk als plekken die hun morele afwegingen beïnvloeden.
Het morele beraad in de kerk dient dan ook vooral ter ondersteuning van het gesprek over ethische kwesties in de privé-sfeer en het openbare debat, concluderen de onderzoekers. „Voor de gemeenteleden is de kerk niet langer het enige of eerste forum, noch -zo valt te vermoeden- de voornaamste bron voor de morele oordeelsvorming.”
De tijd van de kerk die, aldus het onderzoek, „met heilig gezag voorschrijft hoe haar leden op ethisch terrein moeten denken”, lijkt geheel voorbij te zijn. Gemeenteleden en predikanten hebben beide een „liberale” opvatting van de kerk als plaats voor moreel overleg.
Toch hebben de beide groepen tegelijkertijd hooggespannen verwachtingen van de functie van de kerk als „morele gemeenschap.” Ze vinden in meerderheid dat de kerk een taak heeft in bijvoorbeeld het bewaren van de christelijke waarden en het kritisch aanspreken van de overheid. „De kerkleden en de predikanten zitten hoog te paard als het gaat om de functie van de kerk op moreel vlak.”
