De predikant uit Istanbul reageerde vrijdag op een hulpkreet van de Aramese Beweging voor Mensenrechten (ABM) in Nederland. De ABM meldde deze week dat onlangs in het zuidoosten van Turkije vijftig kerken, kloosters, landerijen en begraafplaatsen van de Aramese gemeenschap zijn onteigend. Ze zijn overgedragen aan het Turkse ministerie voor Godsdienstzaken, Diyanet.

De Aramese christenen vrezen dat hun kerken als moskeeën of musea dienst moeten gaan doen en daarom hebben ze een beroep gedaan op de internationale gemeenschap. Aziz Beth Aho, voorzitter van ABM, is tot nu toe teleurgesteld over wat de Nederlandse regering aan de zaak heeft gedaan. „Vorig jaar zijn er vragen gesteld in de Tweede Kamer. Minister Koenders antwoordde toen dat er nog geen sprake was van confiscatie. Dat klopt niet, want de eigendommen zijn wel degelijk al officieel in het bezit van Diyanet. De overheid heeft tot nu toe echter nog niets gedaan.”

Dat bevestigt ook de protestantse ds. Konutgan uit Istanbul in een telefoongesprek. „Wij christenen leven van de hoop en daarom heb ik de hoop dat dat ook niet gaat gebeuren. Tegelijk gebeurden er de laatste jaren dingen die ik niet voor mogelijk hield.”

De predikant benadrukt herhaaldelijk dat christenen in Turkije „geen problemen hebben met de wet of met de overheid. Ik word zelfs bewaakt door de overheid, omdat mijn veiligheid in het geding is. De mentaliteit in de samenleving vormt op dit moment de grootste bedreiging.”

Erfgoed

De onteigening van bezittingen van de christelijke gemeenschap in Turkije is geen zaak die de mensen daar alleen maar raakt, vinden beide mannen. Konutgan: „De Arameeërs waren hier al voordat de islam wortel schoot. Ze waren hier al voordat de Turken er waren. Dat maakt het des te meer onacceptabel om hen hun eigendommen af te pakken.”

Beth Aho: „Het erfgoed van de Arameeërs is ook het erfgoed van christenen in West-Europa. Ik vind het daarom onbegrijpelijk dat de media zo weinig aandacht besteden aan deze zaak. Er lopen op dit moment maar liefst 300 rechtzaken tegen de overheid vanwege onteigeningen. Moet je nagaan op welke schaal dit plaatsvindt. Tegen christenen hier zou ik willen zeggen: „Als je zwijgt, stem je toe.” En tegen de regering: „Roep de Turkse consul op het matje. Dit kan zo niet doorgaan.””

Ook met SGP-Europarlementariër Belder heeft de voorzitter van ABM contact. Belder neemt Beth Aho’s oproep serieus, vertelt hij desgevraagd. „Ik heb de brief en documenten inmiddels voorgelegd aan mijn contacten binnen en buiten Turkije. Voor een precies beeld van de christelijke presentie in Mardin en omgeving wil ik Beth Aho nog graag raadplegen. Want al sinds de jaren tachtig zijn daar christenen uit dorpen weggetrokken. Ook de exacte rol van Diyanet in de onteigening van kerken en kerkelijke bezittingen vraagt zeker de specifieke aandacht van het Europees Parlement.”

Debat

De noodkreet komt op het juiste moment, aldus Belder, want woensdag debateert het Europees Parlement over de gespannen relatie tussen de Europese Unie en Turkije. „Het EP-rapport over Turkije dat ter stemming ligt, uit zich zeer kritisch over de benauwde situatie van Turkse christenen en andere minderheden. In mijn bijdrage aan het debat hoop ik daar dieper op in te gaan.”