„U benaarstigende te behouden de enigheid des Geestes door de band des vredes.”

Wie goed bedoeld dwaalt met het verlangen zich door betere argumenten te laten gezeggen, is niet afgesneden van Christus’ lichaam, ook al zou hij sterven. Dat geldt zelfs als iemand na gehoorde vermaning volhardt in zijn dwaasheid. We willen immers niet dat iemand met geweld een opvatting opgedrongen krijgt, maar dat hij gewillig is om in vrede met zijn tegenpartij te blijven, zoals de kerkvader Cyprianus deed. In zo’n geval kun je ook moeilijk beweren dat deze persoon om die reden veroordeeld zou moeten worden. Ik bedoel dit als het niet de belangrijkste geloofsartikelen betreft.

Vooral moet je weten dat de eensgezindheid van de kerken van de heiligen niet wordt verbroken door iemand die met zijn mond, pen en leven strijdt tegen schadelijk instellingen en dwalingen van de kerken. Iedereen is verplicht de eer van Christus en het heil van zijn naaste op alle mogelijke manieren te bevorderen. Zij echter die in woord en geschrift worden overwonnen en om die reden degenen die hen vermanen doden of hen haten en hun de dood en allerlei rampspoed toewensen, scheiden zich geheel van het lichaam van Christus. Ze verbreken alle eensgezindheid. Ook de beklagenswaardige wederdopers verbreken de eenheid van de kerk die iedereen die hun verzinsels niet wil volgen tot de hel veroordelen en hen verbannen.

Anastasius Veluanus, pastoor in Garderen

(”Der leken wechwijser”, 1554)