Groepszelfmoord in Japan uitermate zeldzaam
Negen Japanners hebben dinsdag zelfmoord gepleegd. Binnen enkele uren berichtten nieuwsmedia over de gehele wereld dat er een nieuwe groepszelfmoordtrend gaande was in het land. Het is een merkwaardig verschijnsel dat toont dat zelfmoord een prominente plaats inneemt in het beeld dat buitenlanders van Japan hebben.
Vier mannen en drie vrouwen van in de twintig en dertig werden gevonden in een bestelwagen in de bergen van de prefectuur Saitama, grenzend aan Tokio. Een van hen was een 34-jarige moeder die een briefje achterliet voor haar kind. „Het spijt me”, schreef ze. „Moeder gaat dood, maar ik ben blij dat ik je ter wereld hebt gebracht.”
In een apart incident werden twee vrouwen van in de twintig dood gevonden in een auto naast een tempel in de prefectuur Kanagawa. In beide incidenten werd er houtskool verbrand in een oventje in de auto om koolmonoxidevergiftiging te veroorzaken.
De 34-jarige moeder en een van de twee vrouwen in Kanagawa hadden reeds op 5 oktober geprobeerd zelfmoord te plegen, maar dat mislukte. De politie gelooft dat de zelfmoordplegers elkaar via internet hadden ontmoet en dat een van de twee vrouwen in Kanagawa de anderen ertoe aanzette zelfmoord te plegen.
Het is nog niet duidelijk waarom de negen zelfmoord pleegden. Verscheidenen in de groep waren werkloos, maar ten minste een van hen, een twintigjarige man, beroofde zich van het leven omdat hij zich zorgen maakte over het feit dat hij niet geslaagd was voor een toelatingsexamen van een universiteit.
Binnenlandse en buitenlandse nieuwsmedia stortten zich onmiddellijk op de twee incidenten en schetsten het beeld dat Japan worstelt met een golf van groepszelfmoorden. In werkelijkheid zijn dergelijke incidenten uitermate zeldzaam. Volgens het Japanse Nationale Politiebureau hadden er het afgelopen jaar twaalf groepszelfmoorden plaats waardoor 34 personen overleden. Gedurende de eerste zes maanden van dit jaar waren er slechts vijf gevallen, die het leven kostten aan elf personen. Hoewel enorm tragisch, is dat niet uitzonderlijk op een bevolking van 125 miljoen inwoners.
Bovendien was de groepszelfmoord van zeven personen in Saitama volgens de Japanse politie het grootste aantal personen tot nog toe dat in Japan collectief zelfmoord pleegde. Het Westen daarentegen heeft in het verleden verscheidene massale groepszelfmoorden gezien waarbij het Japanse incident in het niet valt.
Op 18 november 1978 beval de Amerikaanse sekteleider Jim Jones aan 900 van zijn volgelingen vergif te drinken. Wachten moesten iedereen neerschieten die trachtte te ontvluchten. Onder de doden waren 270 kinderen. De tragedie had plaats in Jonestown, een stadje dat de groep had gebouwd in Guyana, Zuid-Amerika.
Een groep van ten minste zeventig leden van de Branch Davidian-sekte pleegde op 19 april 1993 zelfmoord nabij Waco, in de Amerikaanse staat Texas. In oktober van het daaropvolgende jaar pleegden 53 leden van de Solar Temple tegelijkertijd zelfmoord in Zwitserland en Canada.
Een consequentie van alle sensationele mediaberichten over het incident van afgelopen dinsdag is dat er in Japan nu stemmen opgaan om restricties te plaatsen op internetsites. Japan kent net als veel andere landen een groot aantal sites die informatie geven over het plegen van zelfmoord. Internet is echter niet het probleem. Vele tienduizenden potentiële zelfmoordplegers zijn waarschijnlijk juist nog in leven omdat zij hulp vonden via internet.
Het probleem in Japan is echter dat er onvoldoende hulporganisaties zijn voor mensen die denken aan zelfmoord. De weinige organisaties die bestaan, zijn bovendien nauwelijks bekend.