Dat is gebleken uit woensdag gepubliceerd onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Instituut voor Psychotrauma. In opdracht van het ministerie van Volksgezondheid deden zij onderzoek onder pluimveehouders en hun gezinsleden in de Gelderse Vallei–Beneden Leeuwen, Noord–Brabant en Limburg, gebieden die getroffen werden door de vogelgriep. Zij hebben ook mensen die bij de bestrijding van de epidemie zijn ingezet als dierenartsen en ruimers ondervraagd.

453 Personen meldden zich met gezondheidsklachten, vooral oogvliesontsteking. De helft van de vijfhonderd onderzochte mensen die tijdens de epidemie contact hadden met besmet pluimvee, had antistoffen tegen het vogelgriepvirus.

Dat het virus besmettelijker is dan gedacht, kwam al eerder naar voren uit onderzoek. Toen ontbraken nog exacte cijfers over de epidemie in 2003, die aan een dierenarts het leven kostte. Uit het RIVM–onderzoek blijkt dat het antivirale middel oseltamivir mensen tegen besmetting beschermde. Dat kan niet aangetoond worden van veiligheidsbrillen of mond– en neusmaskers.

Behalve het gevaar van besmetting met het virus kregen betrokken pluimveehouders te maken met stress, vermoeidheid en depressieve klachten. Eenderde van de pluimveehouders met een geruimd bedrijf had die klachten. Bestrijders van de epidemie klaagden twee keer zo vaak als andere Nederlanders over vermoeidheid.

Helemaal vast staan de huidige cijfers niet. Bij het bestrijden van de vogelpest zijn „honderden mensen" uit het buitenland ingezet. De groep ruimers bestond uit een groot aantal mensen uit Oost–Europa, Afrika en asielzoekers. Zodoende was het volgens het RIVM „moeilijk" alle personen die mogelijk met het virus in aanraking zijn geweest te betrekken bij het onderzoek.

Het RIVM vindt nu dat het ministerie van Volksgezondheid voortaan de strijd moet leiden tegen dierziekten als vogelpest, waarbij het gevaar bestaat dat het virus overslaat van dier op mens. Nu voert het ministerie van Landbouw de troepen aan. Bij dergelijke dierziekten adviseren organisaties als het Outbreak Management Team (OMT) via VWS over de aanpak van nieuwe risico’s voor de volksgezondheid. Volgens de onderzoekers „bemoelijkt" dat een snelle aanpak en moeten de taken opnieuw en duidelijk worden verdeeld. „Aangezien het volksgezondheidrisico’s betreft, ligt het voor de hand dat VWS hier het initiatief toe neemt."