Studeren, slapen en stage lopen op 12 vierkante meter

„Geen student lijkt nu te zeggen: Het gaat heel goed. Iedereen ervaart wel problemen door corona”, zegt Cordina. De derdejaars communicatiestudent aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) is actief voor de studentenraad van haar school. In die functie sprak ze de afgelopen tijd tientallen studenten over de coronacrisis. Telkens hoort ze hetzelfde verhaal: concentreren is lastig, de motivatie is weg. „Onder studenten heerst sterk het gevoel dat het licht aan het eind van de tunnel niet meer zichtbaar is.”

Zelf heeft ze sommige studiegenoten al sinds half maart niet meer gezien. Tot de zomervakantie volgde ze onlinelessen, daarna begon haar stage. Eén dag in de week is ze nu te vinden op een advocatenkantoor in Ede. De andere dagen loopt ze stage vanuit huis. „Ik ben gelukkig goed ingewerkt, omdat ik in de vakantie al begon. Maar ik hoor van veel studenten dat ze niet goed weten hoe een organisatie in elkaar zit. En dat ze vooral opdrachten krijgen als ze op kantoor rondlopen.” Ze begrijpt wel dat bedrijven het lastig vinden om stagiairs op afstand te begeleiden. „Het is nogal omslachtig om nieuwe dingen via een scherm uit te leggen.”

Hoe langer de coronacrisis aanhoudt, hoe groter de gevolgen voor toekomstige professionals zijn, constateert ze. „In mijn eigen vakgebied ligt het eventmanagement bijvoorbeeld bijna helemaal stil. Studenten social work kunnen minder oefenen met livegesprekken.”

Intussen vrezen veel studenten straks studievertraging op te lopen door afgelaste stages en uitgestelde vakken. Ze houdt haar hart vast als Nederland opnieuw in lockdown gaat en de school helemaal op slot moet. „Dan vallen veel mensen in een gat. Van alle kanten hoor je nu al dat mensen het contact missen. Studenten hebben problemen met hun motivatie en concentratie. Maar we proberen de moed erin te houden.”

Hulpvraag

Ook studentenpsychologen merken dat jongeren worstelen met de gevolgen van de coronacrisis. Landelijke cijfers zijn er niet, maar de hulpvraag stijgt, signaleert de sectie studentenpsychologen van het Nederlands Instituut van Psychologen. „Sommige studenten trekken aan de bel met klachten die ze eerder niet hadden. Deze situatie heeft behoorlijk wat impact op hun leven”, zegt sectievoorzitter dr. Annelies Aquarius, zelf studentenpsycholoog aan de universiteit van Tilburg. Ze ziet ook dat jongeren sneller worden doorverwezen door huisartsen, studieadviseurs en docenten.

Veel jongeren kloppen aan met gevoelens van eenzaamheid, stemmingsklachten en een gebrek aan motivatie, concentratie en structuur. Ook merkt Aquarius dat studenten zich zorgen maken over hun gezondheid, hun familie, het vinden van een baan of hun toekomstperspectief. De coronacrisis verergert een deel van de klachten. Tegelijk hoort de psycholoog ook dat sommige studenten nu juist minder kampen met gejaagdheid en het gevoel aan verwachtingen te moeten voldoen.

Angst en depressie

Landelijk onderzoek wijst vooralsnog niet uit dat stress, eenzaamheid of psychische klachten onder studenten zijn toegenomen sinds de uitbraak van het coronavirus. Gezondheidspsycholoog en onderzoeker Peter van der Velden van de universiteit van Tilburg zag afgelopen maart wel een kleine opleving van angst- en depressiegevoelens onder studenten vergeleken met november 2019. Een paar maanden later, in juni, waren de cijfers weer teruggezakt naar het niveau van november. Een kwart van de studenten had toen last van angst- en depressieklachten.

De cijfers verbazen Van der Velden niets. „Het aanpassingsvermogen van de mens is groot. We wennen aan de situatie en vinden daarin een weg.”

Het beeld dat de problemen onder studenten toenemen, is volgens hem gebaseerd op impressies van behandelaars. „Dat de patiënten die zij zien het moeilijk hebben, zegt niets over het welzijn van de studenten die niet naar de psycholoog gaan”, stelt hij. „Gevoelens van ongemak en genoeg hebben van de coronasituatie is nog wat anders dan psychische problemen hebben.”

Het verschil tussen wat de beroepsgroep en de cijfers zeggen, kan volgens Aquarius te maken hebben met het feit dat studentenpsychologen steeds meer internationale studenten begeleiden. Het onderzoek van Van der Velden richt zich op de Nederlandse bevolking. Daarnaast groeit het aantal studenten elk jaar fors. „Als het percentage mensen met klachten gelijk blijft, krijgen wij als psychologen dus meer aanmeldingen.”

Om lange wachtlijsten te voorkomen zetten hogescholen en universiteiten volgens haar in op extra studentenpsychologen en bieden ze online meer informatie en hulp aan.

![2020-11-03-ACH1-mourits-2-FC_web.jpg](https://erdee-prod-bucket-s3-001.ams3.digitaloceanspaces.com/2020_11_03_ACH_1_mourits_2_FC_web_3a6e457711.jpg) ---Cordina Mourits. beeld Robin Abbing---

Huisgenoot

De coronacrisis is ook een vast agendapunt in de gesprekken tussen de studentenhogeschoolraad en het bestuur van de CHE. Volgens Cordina wordt er in Ede hard gewerkt om, ondanks alle beperkingen, fysiek onderwijs en ontmoetingen door te laten gaan. Zo zijn klassen verkleind naar twaalf studenten, omdat de meeste lokalen niet voor meer mensen ruimte bieden binnen de afstandsregels. Ook kan nu iedereen een ruimte reserveren om te studeren na overleg met de studieloopbaanbegeleider. Eerst mochten dat alleen mensen die contact hebben met een studentenpsycholoog.

Voor studenten zijn aanpassingen thuis minder eenvoudig dan het lijkt, legt ze uit. „Je hoort adviezen als: creëer een vaste werkplek, waar je niet slaapt of eet. Maar dat moet dus op de 12 vierkante meter van je studentenkamer.”

Hetzelfde geldt voor contacten met medestudenten buiten de les om, nu ook de horeca dicht is. Pas sprak Cordina een student die in een huis met zes anderen woont. Vier huisgenoten hebben een relatie en zien hun vriend of vriendin om de andere dag. „Zo makkelijk is het dus niet om je aan die drie gasten te houden. Laat staan in een huis met twintig mensen.”

Oude vrienden

Van der Velden erkent dat de problemen bij studenten soms verergeren, nu ze vaak grotendeels of soms zelfs volledig onderwijs op afstand volgen. Tegelijk denkt hij dat de klachten bij een ander deel juist afnemen. „Sommigen zullen het fijn vinden dat ze nu minder worden lastiggevallen met verplichtingen. Hun leven is rustiger doordat allerlei activiteiten niet doorgaan.”

De onderzoeker maakt zich wel zorgen om eerstejaars. „Zij zitten soms in een stad waar ze heg noch steg weten. Actieve deelname aan een studentenvereniging en een goede kennismaking op de hogeschool of universiteit zitten er niet in. Ik kan me voorstellen dat deze groep sneller vereenzaamt, omdat ze nog weinig contacten hebben gelegd.”

Sommige ouderejaars zijn juist weer thuis gaan wonen. Van der Veldens zoon bijvoorbeeld. „Die trekt nu meer naar zijn oude kameraden toe.”

Coronanieuws

Studentenpsycholoog Aquaris heeft wel wat tips om het studentenleven in coronatijd wat aangenamer te maken. „Zorg voor structuur in je dagen, studeer op vaste momenten, zoek verbinding met medestudenten”, adviseert ze. „Ga naar buiten, beweeg voldoende en zoek sociaal contact.” En: volg het coronanieuws niet doorlopend, maar check het bijvoorbeeld één keer per dag.

Van der Velden wacht op een grote studentendemonstratie. Hij hoopt dat jongeren de straat op gaan om te eisen dat de testcapaciteit op orde komt. „Daar hangt het hele onderwijs van af. Als studenten en docenten om de week getest worden, kan het fysieke onderwijs beter doorgaan.”

Studeren, slapen en stage lopen op 12 vierkante meter

Onderwijs & opvoeding

RD.nl in uw mailbox?