Dinsdag maakten de Amerikaanse centrale banken bekend dat het belangrijkste tarief, de zogenoemde federal funds rate, wordt verlaagd van 2,5 tot 2 procent. Dat is het laagste peil sinds september 1961. Ook het disconto gaat naar beneden met 0,5 procentpunt, tot 1,5 procent.

Dat de rente wordt verlaagd, is geen verrassing. Er werd al op gespeculeerd dat de VS met hun rente omlaag zouden gaan om hun economie een zetje in de goede richting te geven. De Amerikaanse economie is in het derde kwartaal achteruitgegaan en de kans bestaat dat ook het vierde kwartaal een negatieve groei laat zien. Dat zou betekenen dat de VS in een recessie belanden.

In een verklaring liet het beleidscomité van de centrale banken gisteren weten dat de huidige omstandigheden er nog altijd op wijzen dat de economie verder bergafwaarts kan gaan. De onzekerheden zijn nog altijd groot en de omstandigheden voor het bedrijfsleven kunnen verder verslechteren, zowel binnen de VS als daarbuiten. Voor de lange termijn blijven de vooruitzichten op herstel overeind, aldus de verklaring.

Begin dit jaar stond de federal funds rate nog op 6,5 procent. Met de renteverlagingen dit jaar willen de centrale banken van de VS een afglijden van de economie voorkomen. De aanslagen van 11 september hebben de Amerikaanse economie alleen maar dieper doen wegzakken, reden voor de monetaire autoriteiten om hun tarieven verder te laten dalen.

Hoe slecht de Amerikaanse economie er voorstaat, bleek verleden week weer eens. Toen werd bekend dat de werkloosheid in oktober is opgelopen tot 5,4 procent van de beroepsbevolking, het hoogste percentage in vijf jaar. Het aantal banen dat de afgelopen maand verdween, was met 514.000 het hoogste sinds 1980.

Lagere rente betekent onder meer dat het bedrijfsleven goedkoper kan lenen. De autoriteiten hopen zo de ondernemingen aan te zetten tot nieuwe investeringen en de consumenten weer het vertrouwen te geven meer geld te besteden. Vooral een groei van de consumptieve bestedingen kan de Amerikaanse economie een stimulans geven, omdat die voor tweederde op dergelijke bestedingen draait.

Nu de centrale banken de rente met 0,5 procentpunt hebben verlaagd tot het laagste peil in veertig jaar, hebben ze niet veel ruimte meer over voor verdere verlagingen waarmee ze de groei kunnen stimuleren. De overheid kan nog voor een stimulans zorgen in de vorm van maatregelen ter waarde van 50 miljard á 100 miljard dollar. Geharrewar in het Congres daarover heeft de uitvoering van de plannen vertraagd.

Door die vertraging bestaat het risico dat die maatregelen pas in werking treden als de economie weer aan het herstellen is. Met een daling van de olieprijzen en een inflatie die in bijna veertig jaar niet zo laag is als op het ogenblik, is het volgens analisten dan niet uitgesloten dat de Amerikaanse economie volgend jaar oververhit kan raken.