Experts: kabinet moet groeifonds groener maken
Het Nationale Groeifonds van 20 miljard euro waar het kabinet aan werkt, moet niet alleen voor economische groei worden ingezet, vinden experts. Het fonds moet ook gebruikt worden voor investeringen die andere problemen in de samenleving oplossen, zoals de klimaatopgave en de energietransitie.
Woensdag worden Kamerleden bijgepraat door deskundigen en betrokken organisaties over het plan van het kabinet om een groeifonds op te zetten. Dat fonds, waarvoor het kabinet geld gaat lenen, mag alleen worden gebruikt voor investeringen die helpen met economische groei of met het verdienvermogen van Nederland. Maar het fonds zou niet alleen als middel moeten gebruikt worden om het bruto binnenlands product te laten groeien, „maar ook om maatschappelijke vraagstukken zoals de energietransitie, leefstijlziektes en criminele ondermijning op te lossen”, schrijft onderzoeksorganisatie TNO.
Welvaart en welzijn gaan prima samen, maar investeringen hierin vragen „scherpe keuzes”, aldus TNO. Het kabinet zou vooral moeten sturen op investeringen in ‘sleuteltechnologieën’ (nieuwe technologieën die in de toekomst een groot deel van ons leven zullen bepalen) die worden gebruikt voor de klimaatplannen en digitalisering. Ook Jos Benschop, Senior Vice President Technology van chipmaker ASML, vindt dat het geld vooral in sleuteltechnologieën moet worden gestopt. Het kabinet moet volgens hem verder kiezen voor „ondersteuning van gewenste transities”, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat en energie.
Volgens Hoogleraar Milieukunde Ingrid Visseren-Hamakers heeft de „structurele focus” op economische groei ervoor gezorgd dat de wereldeconomie nog maar nauwelijks groener is geworden. Visseren-Hamakers vraagt het kabinet te kijken naar ‘brede welvaart’, dus ook welzijn, gezondheid en het milieu, in plaats van alleen de economie. Het fonds wordt wat haar betreft gebruikt voor het halen van de klimaatdoelen, maar ook voor het beschermen van zoveel mogelijk plant- en diersoorten.
De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) vindt dat het groeifonds gebruikt moet worden voor een ‘duurzame doorstart’ van de economie. „Met vele anderen pleiten wij voor groen economisch herstel.” Zeker de helft van het geld moet opzij worden gezet voor projecten die bijdragen aan het halen van de klimaatdoelen. De NVDE pleit voor het beprijzen van koolstofdioxide (CO2): als wordt gekeken wat een project dat om een investering vraagt oplevert, moet niet alleen het effect op banen en de economie moeten berekend, maar ook de CO2-uitstoot.
Het Groeifonds zorgt in de Tweede Kamer voor discussie over de toekomst van de economie. Vooral partijen als GroenLinks en Partij voor de Dieren keren zich tegen het idee dat een land steeds maar economische groei moet nastreven. De partijen vroegen het kabinet al eerder om groene voorwaarden te verbinden aan projecten die uit het fonds worden gefinancierd. Premier Mark Rutte wilde alleen beloven dat de projecten het klimaat niet zullen schaden.